Morgunblaðið - 06.04.1993, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 6. APRÍL 1993 41
Rýmkaðar verði heimildir útlend-
inga til fjárfestinga í sjávarútvegi
NEFND um mótun sjávarútvegsstefnu telur að rýmka verði hinar
ströngu hömlur sem hún segir gilda um eignarhald erlendra aðila í
íslenskum sjávarútvegi, einkum varðandi óbeina eignaraðild. Nefndin
gerir þannig grein fyrir tillögunni í skýrslu sinni til sjávarútvegsráð-
herra:
„Fjárfestingar erlendra aðila í
hefðbundnum fiskveiðum og fisk-
vinnslu eru óheimilar samkvæmt
lögum nr. 34, 25. mars 1991 um
fjárfestingar erlendra aðila í at-
vinnurekstri og samkv. lögum nr.
13, 30. marz 1992 um rétt til veiða
í efnahagslögsögu íslands.
í EES-samningnum eru ákvæði
sem tryggja að íslendingum er í
sjálfsvald sett að hve miklu leyti
erlendir aðilar geti fjárfest í íslensk-
um sjávarútvegi. G-liður í viðauka
XII er svofelldur:
„Þrátt fyrir 40. gr. samningsins
og ákvæði þessa viðauka er íslandi
heimilt að beita áfram þeim höftum
sem eru í gildi við undirritun samn-
ingsins um eignarrétt eriendra
aðila og/eða eignarrétt sem ekki
eru búsettir á íslandi á sviði fisk-
veiða og fiskvinnslu.
Þessi höft skulu ekki koma í veg
fyrir fjárfestingar erlendra aðila
eða ríkisborgara sem eru ekki með
lögheimili á íslandi í félögum sem
taka aðeins á óbeinan hátt þátt í
fiskveiðum og fiskvinnslu. Þó hafa
innlend yfirvöld rétt til að skuld-
binda fyrirtæki sem að hluta eða
að öllu leyti hafa verið keypt af
erlendum aðilum eða ríkisborgur-
um sem ekki eru með lögheimili á
íslandi til að losa sig við fjárfest-
ingar í starfsemi á sviði fisk-
vinnslu eða í fiskiskipum.““
Eignarhald útlendinga
lítilfjörlegt
„Eignarhald erlendra aðila í ís-
lenskum sjávarútvegi er mjög lítil-
fjörlegt. Samkvæmt upplýsingum
frá viðskiptaráðuneyti eiga erlendir
aðilar beina eignaraðild að þremur
íslenskum sjávarútvegsfyrirtækjum,
samtals að nafnverði 17.793 þúsund
krónur. Auk þess er um að ræða
óbeina eignaraðild erlendra aðila í
gegnum íslenska hlutabréfasjóði, ol-
íufélög o.fl.
Það hefur verið stefna stjómvalda
að halda erlendum aðilum frá fjár-
festingum í íslenskum sjávarútvegi
og var hún hert við samþykkt laga
nr, 34, 25. mars 1991 um fjárfest-
ingar erlendra aðila í atvinnurekstri,
en þá var jafnframt breytt lögum
nr. 33 frá 1922 um rétt til fiskveiða
í landhelgi. Lög nr. 13, 30. mars
1992, um rétt til veiða í efnahagslög-
sögu íslands svo í stað laganna frá
1922.
Nefndin telur að þessar takmark-
anir séu of miklar og bitni í raun á
íslenskum sjávarútvegi. Hlutabréfa-
markaður hefur verið að þróast hér
á landi á undanförnum árum og
mörg sjávarútvegsfyrirtæki hafa
boðið hlutabréf sín á þessum mark-
aði. Nú liggur fyrir Alþingi frum-
varp til laga um Verðbréfaþing ís-
lands þar sem sérstaklega er reynt
að skapa leikreglur sem hvetja til
aukinna hlutabréfaviðskipta og gefa
fyrirtækjum möguleika á því að ná
fjármagni í formi almenns útboðs
nýs hlutafjár. Þessar breytingar á
Verðbréfaþingi eru reyndar hluti af
markvissu nokkurra ára starfí til
eflingar hlutabréfaviðskipta. Nú
þegar eru fjögur sjávarútvegsfyrir-
tæki skráð á Verðbréfaþingi Islands
og auk þess eru sjávarútvegsfyrir-
tæki með hlutabréf í skráningu hjá
löggiltum verðbréfafyrirtækjum á
hinum opna tilboðsmarkaði.
Hlutabréfasjóðir hafa jafnframt
komið til skjalanna sem mikilvægir
fjárfestar í hlutabréfum sjávarút-
vegsfyrirtækja og er ljóst að þeir
verða ein helsta leið áhættufjár-
magns frá almenningi til atvinnulífs-
ins. Samtals eiga hlutabréfasjóðir
831 milljón króna í hlutabréfum ís-
lenskra fyrirtækja og þar af eru 225
milljónir í fyrirtækjum á sviði út-
gerðar og fiskvinnslu.
Eðli hlutabréfamarkaðar er að þar
þurfa viðskipti að vera sem greiðust
og erfítt er að setja takmarkanir um
að erlendir aðilar geti ekki fjárfest
í sjávarútvegsfyrirtækjum ef þeir
hafa á annað borð aðgang að mark-
aðnum. í raun má segja að það verði
að velja. Annað hvort komist sjávar-
útvegurinn ekki inn á markaðinn
með góðu móti eða að erlendir fjár-
festar geti ekki átt viðskipti með
eðlilegum hætti.“
Þrengir stöðu sjávarútvegs
„Mikilvægur þáttur í uppbygg-
ingu atvinnulífsins hiýtur jafnan að
vera að eitt fyrirtæki geti átt í öðru.
Þar á meðal er það mikilvægt fyrir
sjávarútveginn að eignarhald á fyr-
irtækjum geti að einhvetjum hluta
verið hjá fyrirtækjum í öðrum at-
vinnugreinum. Þessi fyrirtæki geta
verið viðskiptaaðilar viðkomandi
sjávarútvegsfyrirtækja, móðurfyr-
irtæki eða með öðrum hætti tengd
fyrirtæki. Ljóst er að það þrengir
mjög stöðu sjávarútvegs ef ekkert
þeirra fyrirtækja sem eiga í sjávar-
AFI/AMMA
Allt fyrir minnsta barnabarnið
ÞUMALlNA
útvegsfyrirtækjum má hafa hina
minnstu erlendu eignaraðild. í slík-
um tilvikum getur raunar komið upp
algjörlega óviðráðanleg staða ef þau
fyrirtæki sem hyggjast fjárfesta í
sjávarútvegsfyrirtækjum starfa á
opnum hlutabréfamarkaði.
Ennfremur liggur. fyrir að í fram-
tíðinni hlýtur íslenskur sjávarútveg-
ur að tengjast erlendum aðilum með
ýmsum hætti ef hann á að hafa
góða vaxtamöguleika. Bæði munu
íslensk sjávarútvegsfyrirtæki fjár-
festa erlendis í sjávarútvegsfyrir-
tækjum og eins í fyrirtækjum sem
starfa í markaðssetningu og dreif-
ingu sjávarafurða. Það mun hindra
mjög nýtingu þeirra möguleika sem
bjóðast ef algjörlega er fyrir tekið
að samstarf við erlenda aðila geti
með einhverjum hætti þýtt sameig-
inlegt eignarhald á íslenskum fyrir-
tækjum heldur einungis erlendum.
Uppbygging nútíma atvinnulífs
og þróun samstarfs milli ólíkra aðila
f atvinnulífí gerir ráð fyrir því að
eignarhald yfir landamæri sé bæði
mikilævgt og ein helsta forsenda
þess að efla viðskipti milli landa. Sú
viðleitni að einangra íslenskan sjáv-
arútveg, helsta útflutningsatvinnu-
veg þjóðarinnar, algjörlega frá er-
lendu eignarhaldi fær því ekki stað-
ist þegar til framtíðar er horft. Því
telur nefndin að það hljóti að þurfa
að rýmka um hinar ströngu hömlur
sem gilda um eignarhald erlendra
aðila í íslenskum sjávarútvegi, eink-
um varðandi óbeina eignaraðild.
1.500 kr. A MANUÐI OG ÞIÐ FAIÐ
STIGAHUSIÐ TEPPAIAGT
Já, það er ódýrara en margir halda að teppaleggja stigana.
Hér eru dæmi um verð á viðurkenndum teppum sem þola mikið álag.
Dæmi I: 6 ibúða stigahus í Fluðaseli. Dxmi 1: 8 ibúða stigahús i Stóragerði.
Stadgreidsluv.
M/afborgunum.
8 mánadargr.
12 mánaðargr.
18 mánaðargr.
kr. 26.147,- pr. íbúð.
kr. 27.200,- pr. íbúð.
kr. 3.400,- pr. íbúð.
kr. 2.300,- pr. íbúð.
kr. 1.500,- pr. íbúð.
Staðgreiðsluv.
M/afborgunum.
8 mánaðargr.
12 mánaðargr.
18 mánaðargr.
kr 22.000,- pri íbúð.
kr. 23.200,- pr. íbúð.
kr. 2.900,- pr. íbúð.
kr. 1.900,- pr. íbúð.
kr. 1.300,- pr. íbúð.
* Algengt er að útborgun nemi I /3 af kaupverði og eftirstöðvar greiðist á 6 mánuðum. Sumir
kjósa að greiða með greiðslukorti og dreifa afborgunum á allt að 11 til 18 mánaða greiðslutímabil.
Með þeim hætti getur mánaðargreiðsla á hverja íbúð farið niður íkr. 1.500,- pr. íbúð.
Gerum góð staðgreiðslutilboð.
VORTILBOÐ TIL I.JÚNÍ
Á vormánuðum bjóðum við sérstakt tilboðsverð á teppum fyrir stigahús.
Við fjarlægjum gömul teppi, mælum upp, sníðum og leggjum ný teppi fljótt og vel.
Við lánum stórar teppaprufur og sendum ráðgjafa á húsfund ef óskað er.
GERÐ.R ^PPA ‘ TUGUM L'TA,
TEPPABÚÐIN
CD
TEPPI • FLÍSAR » PARKET • DÚKAR » MOTTUR« GRASTEPPI»VE6GDÚKAR «TEPPAFLÍSAR • GÚMMÍM0TTUR • ÖLL HJÁLPAREFNI
GOLFEFNAMARKAÐUR • SUÐURLANDSBRAUT 26 • SÍMI 91-681950
> Eðahvoi
Er «"nar Flá Seð,abanka"Um?
t*rhúnta»“T 1-'
^ \] lf ar pormóðsson.
EIG AN D AS "^''C'ianl’vsVumanm'. • FÆST HJÁ •
Saga úr unduheun , eintaU a undan sy EYMUNDSSON
Er komin ut, naðu p -------------