Morgunblaðið - 10.02.1993, Blaðsíða 28

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 10. FEBRÚAR 1993
* A
Olafur Armann Sig-
valdason — Minning
Fæddur 18. maí 1931
Dáinn 1. febrúar 1993
Ólafur fæddist í Reykjavík og 61
þar allan sinn aldur. Foreldrar hans
voru Guðmunda Sveinbjörnsdóttir
frá Dísukoti í Þykkvabæ og Sig-
valdi Guðmundsson, ættaður úr
Hafnarfirði.
Foreldrar Guðmundu voru
Rangæingar, Sveinbjörn Guð-
mundsson frá Grímsstöðum í Land-
eyjum og Anna Ólafsdóttir frá
Bakka í Þykkvabæ.
Sigvaldi var sonur Kristbjargar
Ólafsdóttur og Guðmundar Sjg-
valdasonar, sem bjuggu lengi í As-
búð við Hafnarfjörð.
Ólafur ólst upp í foreldrahúsum,
fyrst að Eskihlíð D, þar sem nú er
Miklatorg og síðar á Snorrabraut
69, þar sem hann var heimilisfastur
til æviloka. Ólafur átti þijár systur
honum eldri og tvær yngri, sem
allar lifa bróður sinn. Heimilislífið
var glaðlegt og lengi bjuggu þijár
kynslóðir í sátt og samlyndi undir
sama þaki.
Ólafur lauk stúdentsprófi árið
1951 með góðri 1. einkunn. Hann
sýndi í skóla sérstaka hæfileika í
stærðfræði, hafði gaman af stærð-
fræðiþrautum og margir nutu þess
hversu sýnt honum var að greiða
úr erfiðum talnaþrautum og reikn-
ingsdæmum, segja til og auka skiln-
ing annarra á þeim sviðum. Hann
hafði mjög gott málskyn og lagði
áherslu á vandaða meðferð íslenskr-
ar tungu. Hann leiðbeindi mörgum
á því sviði.
Ólafur nam viðskiptafræði í Há-
skóla Islands og lauk þar námi
1956. í háskólanum tók hann að
um tíma kennslu skólabræðra
í stærðfræði. Á lokaprófi hafði hann
náð mjög góðum einkunnum, en
veiktist áður en prófum lauk. Hann
fékk af þeirri ástæðu síðar afhent
heimildargögn um lok háskólaprófs
en ella hefði orðið.
Faðir Ólafs var trésmíðameistari
og var um langa tíð umsvifamikill
húsasmiður. Ólafur fór þegar á
unglingsárum að vinna með föður
sínum í húsabyggingum og að smíð-
um á verkstæði hans við Snorra-
braut. Hann öðlaðist því ungur
mikla hæfni sem smiður.
Árið 1956 hóf Ólafur störf á
Skattstofu Reykjavíkur og var af
mörgum vinum hans litið á störf
þar sem undirbúning og þjálfun til
enn meiri viðfangsefna, sem þekk-
ing hans og starfsreynsla mundi
nýtast til. Ólafur var fljótur að
kynnast flækjum og vandamálum
skattakerfis okkar og verða góður
liðsmaður á stofnuninni.
Hann vann sér hylli og vináttu
samstarfsfólks og yfirmanna. Náið
samstarf varð milli Ólafs og Hall-
dórs Sigfússonar, skattstjóra, svo
að um langan aidur mun Halldór
hafa íjailað um mikið af þeim álita-
málum, sem á hans borð komu, við
Ólaf áður en þau hlutu afgreiðslu.
Samstarf Ólafs og Halldórs þró-
aðist í vináttu og naut Halldór mjög
stuðnings Ólafs eftir starfslok
vegna aldurs og þegar ellin fór að
þrengja að honum.
Yfirsýn Ólafs og skilningur á
skattamálum varð til þess öðru
fremur að hann vann lítið við al-
menn úrlausnarefni, heldur sér-
verkefni og enginn vandi var lagður
fyrir hann sem hann ekki greiddi
úr, eins og einn yfirmanna hans
hefur sagt mér.
Ólafur annaðist á vegum stofn-
unar sinnar ritstjórn 1. og 2. út-
gáfu handbókar um söluskatt, upp-
lýsinga- og uppsláttarriti á sviði
skattaréttar. í formála að 2. útgáfu
árið 1985 segir skattstjóri, Gestur
Steinþórsson, m.a.: „Ritstjóm 2.
útgáfu annaðist Ólafur Sigvalda-
son, viðskiptafræðingur, og hefur
starfsreynsla, þekking og ósérhlífni
hans átt drýgstan þátt í framvindu
verksins."
Verkefni Ólafs við að aðstoða
marga framteljendur urðu ærin, því
m.a. var honum falið af hálfu Skatt-
stofunnar að veita ýmsum borgur-
um aðstoð á því sviði.
Ólafur lagði mikla vinnu í slík
störf og lagði metnað sinn og heið-
ur í að sú vinna væri rétt unnin
skv. reglum og lögum. Hann vann
þá vinnu mikið utan hefðbundins
vinnutíma á Skattstofunni. Hann
hafnaði með öllu þóknun í hvers
konar mynd fyrir. Svaraði oft ef
spurt var hví hann legði þá slíka
vinnu á sig, að hann héldi sér í
þjálfun á þennan hátt við að skilja
og framkvæma skattreglur sem
væri sífellt verið að breyta. Hann
tók heldur aldrei við greiðslu fyrir
óunna yfirvinnu, sem nú tíðkast
furðu víða að greiða í ríkiskerfinu.
Ólafur var á seinni árum gagn-
rýninn á ýmsar breytingar skatta-
laga, taldi margar þeirra með hin-
um margvíslegu frávikum og und-
anþágum mjög til þess fallnar að
auka kostnað við framkvæmd án
þess að skila viðunandi ávinningi
og valda því, að stöðugt færri hefðu
þekkingu og þor til að ganga frá
skattframtölum sínum án sérfræði-
aðstoðar.
„Framfarir í skattamálum felast
í einföldun þeirra en ekki auknum
flækjum,“ sagði Ólafur oft.
Svo fór, þrátt fýrir starfstilboð á
öðrum sviðum, bæði innan ríkis-
stofnana og í einkarekstri, að Ólaf-
ur starfaði starfsævi sína alla á
Skattstofu Reykjavíkur, þar réði
mestu vanafesta hans og af skrif-
stofu sinni þar var hann nýkominn
heim, er hjarta hans hætti svo
óvænt að slá.
Ólafur öðlaðist starfsheitið full-
trúi þegar hann hóf störf og bar
það enn þegar hann var allur. Hann
var í hópi þeirra embættismanna,
sem af stakri trúmennsku nýta
hæfni sína og starfsgetu í þágu
stofnana sinna, en of sjaldan er
munað eftir þegar þakkað er eða
krossum og stjörnum úthlutað fýrir
störf í opinbera þágu. Slíkur heiður
virðist mest fylgja háum starfsheit-
um.
Auk starfs síns á Skattstofunni
vann Ólafur mikið að öðrum við-
fangsefnum, mest smíðum, þannig
að honum féll vart verk úr hendi.
Mikið af þeirri vinnu vann hann í
þágu ættmenna og vina. Aldrei
þáði hann, svo ég viti, greiðslu eða
þóknun fyrir þau verk. Þrátt fyrir
lág laun allan starfsferil sinn komst
Ólafur í góð efni, því hann var hag-
sýnn.
Ólafur kvæntist ekki og á ekki
afkomendur.
Hann hélt heimili með foreldrum
sínum og systur, Hrefnu, skóla-
stjóra Breiðagerðisskóla. Um-
hyggja hans og hjálpsemi við for-
eldra átti ekki takmörk. Þegar syst-
ur Ólafs stofnuðu heimili urðu eig-
inmenn þeirra sjálfkrafa vinir hans,
og systkinabörnin öll eignuðust
hann að vini um leið og þau uxu
úr grasi. Sama varð með mín börn.
Ólafur sýndi þeim kærleika og
umhyggju, sem þau þakka við leiða-
skil. Eftir lát foreldranna héldu
systkinin, Hrefna og Ólafur, saman
heimili á Snorrabrautinni, sem til
þessa dags hefur verið miðpunktur
fjölmennrar fjölskyldu hans.
Ólafur var umtalsfrómur og naut
vel samræðustunda. Raunvísindi,
einkum stærðfræði, eðlisfræði,
stjarnfræði og byggingatækni voru
honum hugleikin viðfangs- og um-
ræðuefni, einnig heimspeki og trú-
arbrögð. Hann var mikill tórjlistar-
unnandj og sótti reglubundið tón-
Ieika. Ólafur var fölskvalaus trú-
maður sem trúði að líf vort væri
undanfari annars og meira á eilífð-
arbrautum. Hann sá oft það sem
aðrir ekki sáu, sagði fyrir um
óorðna hluti. Hann vildi að þeim,
sem á refilstigum lentu, væri sýnd
vægð í dómum, eins og frekast var
unnt. Hann veitti með trúarvissu
sinni og umhyggju mörgum styrk
á erfiðum stundum og hann var
alltaf reiðubúinn að standa frammi
fyrir guði sínum. - Hann var ein-
stakur öðlingsmaður.
Að ytri gerð var Ólafur vel á sig
kominn, vöðvastæltur og skarp-
holda, léttur í hreyfingum, skrefa-
stór á göngu, hárið ljósgult og
hrokkið, bláeygur undir háu hvelfdu
enni, andlitsfríður. Svipurinn var
bjartur, góðvild skein úr augum og
hveijum andlitsdrætti.
Samferð okkar frænda var náin
ævi Ólafs alla. Hann var mér ætíð
sem besti bróðir. Fyrir okkur, ætt-
menni hans og marga fleiri, verður
tómið eftir hann djúpt, en þar mun
lengi bjarma af bliki þeirra stjarna
sem hann er krýndur í hugum okk-
ar sem áttum hann að nánum sam-
ferðamanni og fengum að njóta alls
þess góða sem hann gaf.
Megi trú hans rætast, Óla mínum
greiðast vel för inn á lönd heiðríkj-
unnar og þau vera hans heimur.
En handan við ijöllin
og handan við áttimar og nóttina
ris turn ljóssins.
Þar sem tíminn sefur.
Inn í frið hans og draum
er förinni heitið.
(Snorri Hjartarson)
Sveinbjörn Dagfinnsson.
Mér barst fyrir nokkrum dögum
sú sorgarfregn að Ólafur Sigvalda-
son, fulltrúi á Skattstofu Reykjavík-
ur, væri látinn á besta aldri eftir
bráð veikindi.
Kynni mín af Ólafí Sigvaldasyni
eru næstum því eins gömul og
fyrstu endurminningar mínar sem
lítils snáða í Auðarstrætinu. Aldurs-
munur var að vísu meiri en svo að
við lékjum okkur saman. En við litlu
strákarnir glettumst stundum við
Óla og hina stóru strákana enda
ekki mikil hætta á ferðum. Þeir
tóku þessu með jafnaðargeði hins
þroskaða manns. Ekki síst var það
Óli sem var þolinmóður um smábrek
okkar pollana. Raunar var allt hans
fólk, fjölskyldan á efri hæðinni á
Snorrabraut 69 — þar sem Ólafur
bjó til æviloka, skilningsrík og hlý
við krakkana sem voru nágrannar
þeirra. Er margs að minnast í þeim
efnum, enda fór það auðvitað svo
að svæðið í kringum húsið var löng-
um vinsæll átroðsluvettvangur ann-
arra manna barna.
Kynni okkar Ólafs hófust aftur
eftir að ég kom heim til íslands frá
háskólanámi erlendis fyrir liðlegum
27 árum. Tengdist það því að ég
og fleiri aðilar í minni fjölskyidu
leituðum oft til hans um ráð og
aðstoðað á aðskiljanlegum sviðum.
Slíka hjálp lét hann jafnan í té af
kurteisi, elskusemi og einstakri
greiðvikni. Litum við öll á hann sem
traustan fjölskylduvin.
Ósjaldan var skrafað um eitt og
annað fleira en beint tilefni fundar
þegar við hittumst í þessu skyni.
Ymis hugðarefni beggja voru svipuð
þó að ekki værum við endilega sam-
mála um alla hluti. Má nefna hér
sem dæmi ákveðna þætti sálarfræði
(ekki hvað síst um nám og náms-
áhuga) og þjóðfélagsþróunar. Urð-
um við á margan hátt hinir bestu
mátar og höfðum oft samband. Þau
ár sem ég hef dvalist erlendis
hringdi ég iðulega í hann þegar ég
kom við á Fróni.
Og nú þegar Ólafur Sigvaldson
er allur, vil ég þakka honum
skemmtileg kynni, vináttu og góð
ráð. Það verður erfítt að vera án
alls þessa. Ég mun lengi minnast
hans og mér detta hann í hug þeg-
ar ég heyri góðs manns getið.
Ættingjum Ólafs votta ég hug-
heila samúð mína, systkina minna
og fjölskyldna okkar, með bestu
óskum.
París, 8. febrúar 1993.
Andri Isaksson.
En bjart er ávallt um besta vininn
og blítt er nafns hans á vörum mér.
(D. St.)
í dag þegar ég kveð minn besta
vin og vinnufélaga síðustu 16 árin
koma mér þessar ljóðlínur Davíðs
Stfánssonar, okkar ástkæra skálds
í hug, því að þær segja allt sem
ég hefði viljað kveðja Ólaf með.
Góðleiki, heiðarleiki og drengskap-
ur voru hans aðalsmerki gagnvart
öllum sem hann mætti á lífsleið-
inni, hvort sem það voru skyld-
menni eða með öllu óskyldir. Ég
ætla ekki að rekja ættir Ölafs hér,
það læt ég öðrum kunnugri um að
gera, en ég veit að allt hans skyld-
fólk sem ég kynntist er gott og vel
gefið fólk. Hann talaði ósjaldan um
það hversu vænt honum þætti um
systur sínar og þeirra börn og var
ávallt boðinn og búinn að aðstoða
þau eftir föngum. Sérstaklega hefur
Hrefna systir hans misst mikið þar
sem þau bjuggu saman á Snorra-
brautinni eftir fráfall foreldra
þeirra.
Við Ólafur kynntumst sérstak-
lega vel árið 1979 þegar hann
kenndi mér skattamál er ég var á
námskeiði hjá Ríkisskattstjóra sem
byijandi í því fagi, en öðru máli
gegndi um Ölaf. Hann var sérfræð-
ingur í öllu sem við kom skattamál-
um. Ég veit að núna þegar Ólafur
er kominn yfír móðuna miklu hittir
hann alla sína gömlu vini og þar á
meðal móðurbróðir minn, Halldór
Sigfússon. Ólafur var hans besti
vinur og reyndist hann Halldóri
heitnum einstakur vinur og segja
má að hann hafi verið hans hægri
hönd.
Við Ólafur ræddum oft um eilífð-
armálin og lífið og tilveruna og
hann trúði statt og stöðugt á eilíft
líf og þess vegna veit ég að tekið
verður á móti honum opnum örmum
hinum megin. Ég vil að lokum
þakka Ólafí fyrir allt sem hann
gerði fyrir mig og mína fjöldkyldu.
Eg veit að Agnar Bragi sonur minn
á honum mikið að þakka fyrir allt
sem hann kenndi honum og einnig
Drífa dóttir mín, Bragi maðurinn
minn ásamt foreldrum mínum. Öll-
um okkur reyndist hann eins og
besti vinur og ég verð að segja að
hann var okkur faðir, bróðir og vin-
ur allt í senn jafnt í blíðu sem stríðu,
því að ófáar voru erfiðleikastundim-
ar sem Ólafur reyndi að leysa og
gerði svo vel.
Það er mikil gæfa og forréttindi
að hafa átt slíkan vin á lífsleiðinni.
Elsku Hrefna mín, ég votta þér,
systrum þínum og fjölskyldum
þeirra innilegustu samúð og megi
Guð vera með ykkur og styrkja
ykkur.
Ó, hve heitt ég unni þér
allt hið besta í hjarta mér
vaktir þú og vermdir þinni ást.
Æskubjart um öll mín spor
aftur glóði sól og vor,
og traust þitt var það athvarf,
sem mér aldrei brást.
(Tómas Guðmundsson.)
Bjarney Þuríður Runólfsdóttir.
Mánudaginn 1. febrúar lést í
Reykjavík móðurbróðir minn Ólafur
Ármann Sigvaldason eftir stutt en
erfið veikindi. Þó að á engan sé
hallað tel ég hann einhvern albesta
mann sem ég hef þekkt á lífsleið-
inni.
Kynni okkar Óla, eins og allir
kölluðu hann, hófust þegar ég
fæddist fyrir röskum 43 árum og
hafa staðið með miklum ágætum
síðan. Fyrstu bernskuminningar
mínar eru tengdar honum, enda var
hann hálfgerður fósturfaðir minn
fyrstu ár ævi minnar því að faðir
minn var þá við nám erlendis. Þann-
ig urðu tengsl okkar sterkari en
skyldleikinn, þótt mikill væri, gaf
til kynna. Seinna meir sá ég að
góðmennska hans til mín var ekki
eingöngu vegna sérstaks sambands
okkar, heldur var honum eðlislægt
að vera góður við börn og hafa
börn hænst að honum alla tíð.
Fjögurra ára gamall kvaddi ég
ísland og dvaldist vestan hafs með
foreldrum mínum og bróður í sex
ár. Þegar við fluttumst svo aftur
til íslands endurnýjaðist vinátta
okkar Óla um leið. Hann var þá
orðinn viðskiptafræðingur og starf-
aði á Skattstofu Reykjavíkur. Ekki
get ég nú sagt að ég hafi gefið
mikið fyrir það á þeim árum. Hins
vegar þótti mér meira til um að
hann var listasmiður. Ekki þurfti
Óli að sækja það langt, hvorki hvað
varðaði hæfileika né tilsögn, því
faðir hans og afi minn var Sigvaldi
Guðmundsson húsasmíðameistari.
Óli hafði unnið með honum við
húsbyggingar öll sumur allt frá því
að hann var ungur strákur þar til
háskólanámi hans lauk. Það litla
sem ég kann í smíði í dag á ég
þessum tveimur heiðursmönnum að
þakka.
Unglingsár mín eru nú löngu lið-
in og ég lærði seinna að meta hinn
nákvæma viðskiptafræðing sem í
Óla bjó því að 26 sinnum gerði
hann skattframtalið mitt. Auk þess
aðstoðaði hann mig oft á heimili
mínu við ýmis smíðaverkefni. Það
sem ef til vill merkilegast er að
mjög stór hópur fólks getur sagt
nákvæmlega sömu sögu því Óli var
alhjálpsamasti maður sem ég hef
kynnst. Það komst enginn með
tærnar þangað sem Óli hafði hæl-
ana. Hann sagði aldrei nei, svo að
ég vissi til, heldur að hann skyldi
athuga það. Það jafngilti því að
verkið væri framkvæmt og mörg
voru verkin. Endurgjald í peningum
eða öðru kom aldrei til greina af
hans hálfu. Hins vegar snerist
dæmið við ef Óli var þiggjandinn.
Þá sjaldan sem ég gat aðstoðað
hann í mínu fagi var veski hans
óðara komið á loft og þurfti ég að
beita hann fortölum til að hann
setti það í vasann aftur.
Það gefur auga leið að maður
eins og Óli var sístarfandi og tók
sér aldrei frí. Eftir á sér maður að
hann hefði átt að hvílast meira en
hann gerði. En hann var þessi
manngerð sem þurfti alltaf að hafa
eitthvað fyrir stafni. Gott dæmi um
þetta var sumarbústaðurinn sem
hann átti við Þingvallavatn ásamt
öðrum fjölskyldumeðlimum. Þang-
að fór hann helst ekki nema hann
hefði næg verkefni við endurbætur
og viðhald þann tíma sem hann
ætlaði að dveljast þar. Hann lét
aðra um að slappa af í sumarbú-
staðnum.
í gegnum árum höfum við Óli
ræðst mikið við eins og gefur að
skilja, enda maðurinn óvenju vel
gefinn og skemmtilegur. Hann vildi
þó aldrei ræða illa um fólk og
hneykslast á því, sem er hálfgerður
þjóðarlöstur hjá okkur íslendingum.
Uppbyggjandi samræður voru hon-
um hins vegar mjög að skapi og
reyndi hann að hafa góð áhrif á
mig þó að ekki hafí endilega tekist
sem skyldi.
Að lokum, kæri frændi, þú hefur
lagt út á þá braut sem okkur öllum
er ætluð. Þú hefur skilað dagsverki
þínu betur en flestir aðrir og kemur
til Drottins hlaðinn góðverkum og
vitnisburði um fagurt líf. Ég þakka
þér samfylgdina.
Björn Ragnarsson.
Með Ólafi Sigvaldasyni er geng-
inn óvenjulegur og sérstæður mað-
ur sem helgaði allt sitt líf fyrir-
greiðslu og úrlausnum fyrir aðra.
Gerði hann í því sambandi ekki
endilega greinarmun á því hvort
hann verði frítíma sínum í þágu
samborgaranna almennt með starfi
á vinnustað eða fyrir vini og ætt-
ingja. Ólafur vandist við það fyrr á
árum að unnið væri á skrifstofu
hans á laugardögum og þeim vanda
hélt hann til æviloka ef verkefnin
kölluðu, jafnvel þó að yfirgreiðslur
þæði hann engar fyrir vikið. Hann
var einmitt að koma úr einni slíkri
helgarferð á skifstofuna þegar
hjartaáfall reið yfír sem dró hann
síðar til dauða.