Morgunblaðið - 28.06.1988, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 28. JÚNÍ 1988
9
85 lítra
16 tommu dekk
Léttar og meðfærilegar

Hjolbörur
Traust v-þýsk vara frá ABH
kr. 5.700,-
Þekking Reynsla Þjónusta
FÁLKIN N
SUCURLANDSBRAUT 8. SÍMI 84670
LÁTTU EKKISÓLA ÞIG
ÞEGAR ÞÉR BJÓDAST NÝ
DEKK Á ÞESSU VERDI
Hefurðu séð það betra. Yfir þrjátíu mismunandi tegundir
og stærðir fólksbíla og jeppadekkja til afgreiðslu strax í
dag. . . og við erum snöggir að skipta.
Sýnishom af stærðum og verðum:
155SR12 DUNL0P1 1600-
155SR13 DUNL0P1 1600-
165SR13 DUNL0P1 1700-
175SR14 TRAYAL 2750-
185SR14 MARSHAL 2800-
HJÓLBARÐAVERKSTÆÐIÐ
HAGBARÐIHF
ÁRM0LA1 - SÍMI687377
Hannes Hólmsteinn Gissurarson _ __
Viðreisnarstjórnin var góð stjórn — en hetdi
hún getað verið betri?
Mcnn cru fljótir að
glcyma. Þcir muna
þaðtildxmisfxst-
ir, að haftabúskapurinn. scm
hcr var rckinn mcð litlum
hvildum á árunum 1931
1960, fól í scr átthagafjötra,
ritskoðun og pólitiska spill-
ingu. Lcyfið mcr að skýra
þcssi stóru orð. Haftabúskap-
urinn fól i scr átthagafjötra,
þvi að þcir cinir fcngu gjald-
cyri, scm gátu gcfið stjórn-
völdum fullnxgjandi skýring-
ar á fyrirhuguðum fcrðum
sinum til útlanda. Þótt við
höfum lifað í svo mannúðlcgu
og lýðr.vðislcgu riki. að þctta
vald var ckkt misnotað að
láði. cr auðvclt að gcra scr i
hugarlund, livað hclði gctað
gcrst. ('Nasistar í hýskaland-
bcittu til dxmis gjaldcyris
A s/Otla áratuanum var stundum látæklegt um að litast i
verslunum vegna halla og skömmtunar Eitt megmmarkmid
vidreisnarstjórnannnar' var að koma á hallammm vcrslun
Hannes teturþað eilt mesta póhtiska atrek stiórnannnar ad hata
aðmestu leyti bundið enda _á þennan ógeðlellda og ohagkvæma
haftabúskap'
SIÍOÖAMK
Ríkisstjórn þriggja kjörtímabila!
Ný Saga, tímarit Sögufélagsins (2. árgangur 1988), er komið
út. Þarfjallaþrírfræðimenn, Gísli Gunnarsson, hagsögufræðing-
ur, Stefán Olafsson, félagsfræðingur, og Hannes Hólmsteinn
Gissurarson, stjórnmálafræðingur, um viðreisnarstjórnina
(1959-1971).
Engin íslenzk ríkisstjórn hefur setið jafnlegi að völdum og
viðreisnarstjórnin, eða þrjú kjörtímabil — tæp tólf ár. Engin
önnur ríkisstjórn hér á landi hefur haldið meirihluta í tvennum
þingkosningum (1963 og 1967).
Aukið frjáls-
ræði
Gisli Gunnarsson segir
skiptar skoðanir um við-
reisnarstjórnina sem og
arftaka hennar, vinstri
stjórnina 1971-1974.
Hann skiptir viðreisn-
artímabilinu í þrennt:
A) „1959-1963. Nýj-
ungatímabilið. Þá var
margt nauðsynlegt gert
er hafði beðið of lengi
að hreyft væri við. Milli-
færslukerfið hafði geng-
ið sér til húðar og nauð-
synlegt var að efla fijáls-
ræði í viðskiptalífinu."
Gísli telur hinsvegar að
margt, sem gert var, hafi
„orkað tvímælis, og má
þar nefna deilur ríkis-
stjórnarinnar við verka-
lýðshreyfinguna".
B) „1963-1967. TirnabU
þjóðarsáttar. Horfið var
frá umdeildustu aðgerð-
unum á fyrsta tímabilinu.
Aðeins ISAL-málið olli
verulegum deilum."
C) „1967-1971. Tímabil
kreppu og upplausnar. f
framhaldi af þjóðarsátt-
aranda fyrri ára var Al-
þýðubandalagi og Fram-
sóknarflokki boðin þátt-
taka I rikisstjóminni
1967 og 1968, en báðir
höfnuðu tilboðinu. Það
fór að rofa tíl í efna-
hagslifi þjóðarinnar árið
1970 en sviplegur dauð-
dagi forsætisráðherrans,
Bjama Benediktssonar,
hafði lamandi áhrif á
störf stjómarinnar eftir
það. Farinn var sá mað-
ur, sem líklegastur var
til að leita nýrra leiða
þegar breyttar aðstæður
kröfðust þess...“
„Bæði slæmur
og góður ár-
angur“
Stefán ólafsson segir í
svörum sínum:
„Ef við litum sérstak-
lega á árangur viðreisn-
arstjómarinnar með hlið-
q'ón af bæði efnahags-
og þjóðfélagslegum
markmiðum, má segja að
árangur rfkisstjómarinn-
ar virðist vera bæði góð-
ur og slæmur. Hagvöxtur
var mikill og atvinnu-
ástand almennt gott,
ríkisstjómin kom á löngu
tímabærum umbótum i
átt til nútímalegri mark-
aðshátta og viðskipta-
frelsins, auk umtals-
verðra tilrauna til að
auka fjölbreytni atvinnu-
lifsins (Jóhannes Nordal,
1981). Að mörgu leytí
hafa þær ríkisstjómir
sem síðar komust til
valda byggt á arfleið við-
reisnarstjómarinnar ...
Af neikvæðu hlið
reikningsskila viðreisn-
arstjórnarinnar ber
líklega hæst verðbólguna
og óróleika á vinnumark-
aði, auk mikils taps á
fólld úr landi við upphaf
og undir lok stjómartím-
ans. Viðreisn — og flest-
um öðrum rikisstjómum
lýðveldisins — mistókst
algerlega að fullnægja
þeirri forsendu árang-
ursrikrar aðlögunar, að
ná friði á vinnumark-
aði ...
í samantekt má segja,
að kerfisbreytingar i
stjómarháttum og til-
raunir til að renna nýjum
stoðum undir íslenzkan
iðnað beri gjörvuleika
viðreisnarstjórninnar
hvað gleggst merki ...“
Ohagkvæmur
haftabúskap-
ur lagður af
Hannes Hólmsteinn
Gissurarson segir:
„Hið mikla pólitiska
afrek Viðreisnarstjóm-
arinnar var að binda að
mestu leytí enda á þenn-
an ógeðfellda og óhag-
kvæma haftabúskap.
Hún útrýmdi gjaldeyris-
skortinum með þvi ein-
falda ráði að verðleggja
gjaldeyri i samræmi við
framboð og eftírspum ...
Og hún hækkaði vexti
nokkuð, þótt ekki væri
það að visu upp i fullt
markaðsverð. Tök stjóm-
málamanna á atvinnulif-
inu linuðust mjög fyrir
vikið ...
Vegna ráðstafana við-
reisnarstjómarinnar
vom íslendingar betur i
stakk búnir en ella undir
þá erfiðleika, sem skullu
á eftir 1967. Það er
líklega annað helsta af-
rek stjómarinnar að
sigla þjóðarskútunni
sæmilega óskaddaðri út
úr þeim öldudal. Mig
langar einnig til að nefna
í þvi sambandi, að við-
reisnarstjómin treystí
samstarfið við aðrar lýð-
ræðisþjóðir í vamarmál-
um, tryggði viðurkenn-
ingu annarra þjóða á út-
færslu landhelginnar i 12
mtlnr ...“
Hannes Hólmsteinn
gagnrýnir viðreisnar-
stjómina fyrir tvennt:
Hún hafi „reynt að kaupa
frið af verkalýðsforingj-
um á vinnumarkaði'* i
stað þess að „gera nauð-
synlegar skipulagsbreyt-
ingar á peningamarkað-
inum“. í annan stað
„hækkun söluskatts til
þess að lækka tekju-
skatt“.
Hvað geri ég?
„Ég á 400 þúsund krónur ogget ávaxtað 200 þúsund í 4 ár
en þarf að hafa 200 þúsund lausar eftir 6 mánuði ...“
Með skuldabréfum Glitnis er unnt að
tryggja fasta 11,1% ávöxtun yfir verð-
bólgu allt til gjalddaga bréfanna. Til
sex mánaða er hentugast að fá sér
Sjóðsbréf 3 en ávöxtun á þeim er um 9-
11% yfir verðbólgu.
VIB
VERÐBRÉFAMARKAÐUR IÐNAÐARBANKANS HF
Ármúla 7, 108 Reykjavik. Simi 68 1530