Morgunblaðið - 02.04.1965, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 2. apríl 1965

Markar þáttaskil í sam-
göngumálum Vestfjarða
Úr ræðu Sigurðar Bjarnasonar
á Alþingi / gær
HIN nýja framkvæmdaáætl-
un um samgöngubætur á
Vestfjörðum, sem ríkisstjóm-
in hefur útvegað f jármagn til
að framkvæma, markar þátta
skil í samgöngumálum okk-
ar Vestfirðinga, sagði Sigurð-
ur Bjarnason í ræðu er hann
flutti á Alþingi í gær. Fjár-
málaráðherra hafði þá skýrt
frá því að tekizt hefði að út-
vega 86 millj. króna lán hjá
Viðreisnarsjóði Evrópu. Verð
ur þetta fjármagn, ásamt ja-fn
miklu innlendu fjármagni,
notað til þess að vinna að um
bótum í vega-, flugvalla- og
hafnarmálum Vestfjarða
næstu 4 ár, samkvæmt fyrir
fram gerðri áætlun. — Sig-
urður Bjarnason gat þess að
34 milljónum króna af lán-
inu yrði varið til vegagerða.
Skiptist það þannig á næstu
fjögur ár: 1965 7,2 millj. kr.;
1966 7,3 millj. kr.; 1967 11,5
millj. kr.; 1968 8,0 millj. kr.
Örugrgrir vetrarvegir.
Sigurður Bjarnason kvað hin-
ar auknu framkvæmdir fyrir hið
erlenda lánsfé fyrst og fremst
stuðla að því að skapa öruggt
akvegasamband árið í kring milli
kaupstaða,, kauptúna og sveita
við utanvert ísafjarðardjúp, í
Vestur-lsafjarðarsýslu og Vestur
Barðastrandasýslu. Jafnframt
mundi snúizt að því með aukinni
festu, að ljúka byggingu aðal-
bjóðbrautarinnar, sem tengir
Vestfirði við akvegakerfi lands-
ins. Þessum höfuðframkvæmdum
ætti að verða lokið á næstu fjór
um árum.
Vegagerðinni í öðrum byggðar-
lögum Vestfjarða en beim, sem
hið erlenda lánsfé er veitt til,
verður að sjálfsögðu haldið
áfram jafnhliða framkvæmda-
áætluninni, fyrir fjárveitingar á
vegáætlun. Þannig mun t. d.
verða lögð áherzla á að ljúka
vegagerð um endilanga Stranda-
sýslu allt norður í Árneshrepp.
Ennfremur verður haldið áfram
að endurbæta vegina í Austur-
Barðastrandasýslu.
Tveir aðalflugvellir.
Vegagerðinni meðfram sunnan
verðu ísafjarðardjúpi verður
einnig haldið áfram, en bar er
enn miklu verki ólokið. Ber brýna
nauðsyn til bess að Ijúka bví á
eins skömmum tíma og mögu-
legt er.
Sigurður Bjarnason gat þess
að í flugvallarmálum yrði lögð
megináherzla á að gera flug-
vellina á ísafirði og Patreksfirði
sem öruggasta og traustasta. Að
þeim yrðu lagðir fullkomnir veg-
ir, sem auðveldlega yrði haldið
opnum að vetrarlagi. Mundi
þetta hafa í för með sér stór-
bætta aðstöðu í flugmálum Vest
fjarða, ekki sízt eftir að Flug-
félag íslands hefði fengið nýjar
og hraðfleygar flugvélar.
Sigurður Bjarnason.
Skipulegar framkvæmdir.
Um þátt hafnargerðanna í fram
kvæmdaáætluninni yrði ekki fjöl
yrt að sinni. En gert væri ráð
fyrir að J6 millj. króna af hinu
erlenda lánsfé yrði varið til hafn
argerða. Sigurður Bjarnason
kvaðst að lokum fagna þessum
iþætti í framkvæmdaáætlun Vest-
fjarða og þeim stórhug og raun-
sæi sem hún byggðist á. Hann
kvaðst vona að hún væri upphaf
skipulegra framkvæmda, sem
myndu ekki aðeins bæta aðstöðu
Vestfirðinga heldur og fólks í
öðrum landshlutum, er þarfnað-
ist skilnings á umbótaþörf sinni
á hinum ýmsu sviðum lífsbar-
áttu þess.
Stuðningur við stúdenta
í UMRÆÐUM um læknaskip-
unarfrumvarpið í gær, skýrði
Gylfi Þ. Gíslason menntamála
ráðherra frá opinberum sutðn
ingi við íslenzka stúderlta
heima og erlendis og hverju
fé hefði verið í því skyni s.l.
15 ár eða frá 1950.
Sagði ráðherrann, að fé það
sem það ár hefði verið til ráð-
stöfunar til styrkja og lánveit
inga og þá að lang mestu leyti
til beinna styrkja, hefði verið
ein milljón og 75 þús. kr. 1951
hækkaði upphæðin upp í 1275
þús. kr. 1952 var hún sú sama.
1953 er upphæðin 1 millj. 575
þús. kr. 1954 1 millj. 775 þús.
kr. 1955 hin sama. Árið 1956,
1957 og 1958 var upphæðin
óbreytt, 1 millj. 925 þús. kr.
þessi þrjú ár 1956, ’57 og ’58.
1859 er hún aukin verulega
í 3 millj. kr. 1960 er hún enn
aukin mjög, meir en tvöföld-
uð, í 6 millj. 595 þús. kr. —
Hefði þá verið komin til fram
kvæmda s'ú stefnubreyting, að
mestur hluti fjárins var not-
aður til námslána.
1961 hefði svo orðið mesta
aukningin, því þá er fé í þessu
skyni aukið í 11 millj. 95 þús.
kr. og sú aukning varð mögu-
leg vegna þess, að bankakerf-
ið var dregið inn í málið og
félsst á það að veita á því ári
4,2 millj. kr. að láni til lána-
sjóðsins, sem síðan lánasjóð-
urinn endurlánar með hag-
kvæmum kjörum. 1962 var
heildarféð til lána og styrkja
enn aukið í 12 millj. 253 þús.
kr. 1963 í 13 millj. 153 þús. kr.
1964 í 15 millj. 900 þús. kr.
og 1965 á þessu ári er gert
ráð fyrir, að varið verði til
námslána og styrkja 16 millj.
500 þús. kr. Þar af lánar
bankakerfið 5,2 millj. til lána-
sjóðsins, en af þessum 16,5
millj. kr., sem gert er ráð
fyrir að nota til lána og
styrkja í ár, eru 14,4 millj.
námslán, en námslánin eru
meS þeim hætti, að endur-
greiðsla þeirra hefst ekki fyrr
en þrem árum eftir að námi
er lokið, og þá eru lánin endur
greidd á 15 árum og með 314%
vöxtum, svo hér er um mjög
hagkvæm lánskjör að ræða.
Af þessu yfirliti sést, að á
s.l. 15 árum þá hefur fé það,
sem varið er til stuðnings ís-
lenzkum námsmönnum heima
og erlendis, hvorki meira né
minna en sextánfaldazt.
Ráðherrann sagðist hafa gef
ið þessa skýrslu í tilefni af
breytingartillögu frá Einari
Olgeirssyni um námslaun
handa stúdentum í lækna-
deild. Sagði ráðherrann, að
Einar og ýmsir aðrir gerðu
sér alls ekki ljóst, hversu
stuðningur við íslenzka stú-
denta hefði verið stóraukinn
á undanförnum árum. Tillögu
sína um námslaun, sem bund-
in var því skilyrði, að læknar
að námi loi.nu séu skuld-
bundnir til þess að starfa hjá
ríkinu, rökstuddi Einar Ol-
geirsson m. a. á þá leið, að
einhvern tímann hefði það
þótt gott, að vera skuldbund-
inn til þess að starfa hjá rík-
inu alla æfi.
— Bótagreiðslur
Framhald af bls. 6
á Norðurlandi 1 millj. 337 þús.,
15 bátum á Austfjörðum 762 þús.,
31 báti frá Vestmannaeyjum 2
millj. 151 þús., 189 bátum í Faxa-
flóa 3 millj. 425 þús., og 18 bátum
á Snæfellsnesi 1 millj. 187 þús.
1961 eru engar bætur greiddar úr
síldveiðideild, og 1962 eru aðeins
greiddar bætur tveimur bátum
í Faxaflóa, 89 þús. kr. En 1963
eru 17 bátum á Vestfjörðum
greiddar 3 millj. 66 þús., 22 bát-
um á Norðurlandi 4 millj. 373
þús., 7 bátum á Austfjörðum, 1
millj. 127 þús., 8 bátum frá Vest-
mannaeyjum 1 millj. 549 þús., 83
bátum úr Faxaflóa 14 millj. 942
þús. og 18 bátum af Snæfellsnesi,
3 millj. 296 þús. Þetta voru bætur
úr síldveiðideild.
Togaradeildin
Hún byrjar miðað við
veiðarnar 1961, þó að á-
kvæðin um hana hafi verið sett
í lög 1962, var fyrsta úthlutun
miðuð við veiðarnar á árinu 1961.
Það ár var einum togara á Vest-
fjörðum úthlutað 1 milj. 682 þús.,
7 togurum á Norðurlandi 4 millj.
463 þús. og 28 togurum við Faxa-
flóa 26 millj. 522 þús. 1962 ein-
um togara á Vestfjörðum 616 þús.,
7 togurum á Norðurlandi 4 millj.
934 þús. og 25 togurum við Faxa-
flóa 14 millj. 88 þús. 1963 var út-
hlutað einum togara á Vestfjörð-
um 372 þús., 6 á Norðurlandi 3
millj. 10 þús. og 29 togurum við
Faxaflóa 17 millj. 559 þús.
Til þess að gera þessa mynd
ennþá fullkomnari, sagði ráðherr
ann, að tekið hefði verið saman
yfirlit yfir bátafjöldann á land-
inu á þessu tímabili. Og þar er
getið allra báta, sem þá hafa ver-
ið starfandi, bæði opnir vélbátar
og þilfarsbátar. En þeir hafa ver-
ið eftirfarandi: 1960: Á Vestfjörð
um 260, á Norðurlandi 392, á Aust
fjörðum 190, í Vestmannaeyjum
116, við Faxaflóa 376 og á Snæ-
felsnesi 82. Árið 1961, á Vestfjörð
um 249, á Norðurlandi 433, á
Austfjörðum 319, í Vestmannaeyj
um 117, Faxaflóa 408 og á Snæ-
fellsnesi 84. 1962 var bátafjöld-
inn sem hér segir: Á Vestfjörðum
225, á Norðurlandi 416, á Aust-
fjörðum 195, í Vestmannaeyjum
112, við Faxaflóa 350 og á Snæ-
fellsnesi 84. Árið 1963 var talan
þessi: Á Vestfjörðum 234, Norð-
urlandi 432, Austfjörðum 159,
Vestmannaeyjum 105, í Faxaflóa
319 og Snæfellsnesi 86. 1964 eru
tölurnar þessar: Á Vestfjörðum
216, á Norðurlandi 369, á Aust-
fjörðum 136, í Vestmannaeyjum
101, Faxaflói 342 og Snæfellsnesi
95. Þetta gefur í heild 1960 sam-
tals 1416 bátar, 1961 1510, 1962
1382, 1963 1325 og 1964 1259.
— Alþingi
Framhald af bls. 1
Vestfjörðum. Þessar till. standa í
beinu sambandi við þá fram-
kvæmdaáætlun fyrir Vestfirði,
sem unnið hefur verið að, og tel
ég rétt að gera hér nokkru nán-
ari grein fyrir því máli.
Á síðasta þingi flutti hv. 4.
þm. Vestfjarða Þorvaldur Garðar
Kristjánsson till. til þál. um, að
Alþ. skoraði á ríkisstj. að láta at
huga möguleika á því, að íslend
ingar hagnýti sér aðstoð frá Við-
reisnarsjóði Evrópuráðsins 1
þeim tilgangi að stuðla að jafn-
vægi í byggð lands. Á vegum
Evrópuráðsins er svokallaður
viðreisnarsjóður, sem hefur það
hlutverk að aðstoða Evrópulönd
við lausn vandamála, sem stafa
af tilflutningi fólks, með því að
veita lán til framkvæmda, sem
ætlað er að skapa nýja'möguleika
til lífsframfæris, þar sem þesa
gerist þörf af þessum ástæðum.
Þessari till. var vísað til fjvn.
og mælti nefndin með samþykkt
hennar, en till. varð ekki útrædd.
Ríkisstj. lét samt kanna mögu-
leika á lántöku hjá viðreisnar-
sjóðnum, og var það gert með
tilliti til fjáröflunar vegna fram-
kvæmda á Vestfjörðum, en árið
1963 hefði Alþ. samþ. till. til
þál. frá tveim þáv. þm. Vest-
fjarða, þeim Gísla Jónssyni og
Kjartani Jóhannssyni, um fram-
kvæmdaáætlun til stöðvunar
fólksflótta úr Vestfjarðakjör-
dæmi. Skyldi ríkisstj. fela Fram-
kvæmdabanka íslands að semja
5 ára framkvæmdaáætlun í Því
skyni. Á vegum framkvæmda-
bankans hefur verið unnið mikið
starf að þesesari áætlanagrð.
Því starfi er ekki lokið enn
og heildaráætlun liggur ekki fyr-
ir. En til þess að skapa mögu-
leika á lánsfjármagni frá við-
reisnarsjóðnum til framkvæmda
á Vestfjörðum þegar á þssu ári,
ákvað ríkisstj., að flýtt yrði sér-
staklega þeim þætti fram-
áætlunarinnar, sem varðar sam-
göngumál. í lok febrúar s.l. hafði
verið gengið frá framkvæmda-
áætlun í samgöngumálum Vest-
fjarða, sem ríkisstj. samþykkti.
Áætlunin er um framkvæmdir 1
vegamálum, flugvallargerð og
hafnarmálum á næstu 4 árum,
1965—1968. Samkv. þessari áætl-
un er gert ráð fyrir framkvæmd-
um samtals að upphæð 171.8
millj. kr., sem skiptist þannig að
í hafnir eiga að fara 71.8 millj.,
í’vegi 61.7 millj. og í flugvelli
32.1 millj. Það er gert ráð fyrir,
að helmings af fjármagni til
þessara framkvæmda verði aflað
innanlands eða 85.6 millj., en
86 millj. eða 2 millj. dollara komi
frá viðreisnarsjóði Evrópuráðs-
ins, Vz millj. dollara á ári í 4 ár.
Á grundvelli þessarar áætlunar
í samgöngumálum, sem er hluti
af væntanlegri heildaráætlun um
framkvæmdir á Vestfjörðum,
sótti ríkisstj. um 500 þús. doll-
ara lán á ári í 4 ár úr viðreisn-
arsjóðnum. Sjóðurinn hefur nú
samþykkt þessa lánsbeiðni. Lán-
ið er til 15 ára með 6% vöxtum
auk kostnaðar. Lánið er afborg-
unarlaust fyrstu 5 árin.
Samkv. vegal. er gert ráð fyr-
ir, að í vegaáætlun sé gerð grein
fyrir þeim framkvæmdum, sem
fyrirhugaðar eru á tímabilinu og
þeirri fjáröflun, sem gert er
ráð fyrir þeirra vegna. Með til-
liti til þessa eru bornar fram
brtt. á þskj. 399 vegna vegafram-
kvæmda á Vestfjörðum. Brtt.
fela í sér, að heimilað verði að
vinna að lagningu þjóðbrauta og
landsbraut á Vestfjörðum fyrir
34 millj. kr. Ég tel þess ekki þört
að lesa upp till. sundurliðaða,
þar sem hún liggur fyrir hv.
þm. En ég vil aðeins til frekari
skýringar á gangi þessa máls og
málsmeðferð geta þess, að ætlun-
in var að skýra frá þessari fram-
kvæmdaáætlun fyrir Vestfirði 1
sambandi við heildarfram-
kvæmdaáætlun ríkisins fyrir
árið 1965. En þar sem vegaáætl-
unin er nú komin til lokaaf-
greiðslu hér í hv. Sameinuðu
þingi, þykir rétt að taka þessa
tillögu inn í hana og gera þegar
á þessu stigi grein fyrir þessum
þætti málanna.
Saumastúlka
helzt vön óskast, sem fyrst.
- L.H. Muller
Fatagerð — Langholtsvegi 82.