Morgunblaðið - 06.07.1962, Blaðsíða 10

10
MORCITSBLAÐIÐ
Föstudagur 6. júlí 1562
Standandi frá vinstrú Hall-
dór Pétursson, !i ’ari,
Birgir Guðgeirsson, fitr.,
Rögnvaldur Sigurjónsson, pí
anóleikari, Gunnar H. Blön-
dal, fltr. Sitjandi frá. vinstri:
Haukur Gröndal, frkvstj.,
Gunnar Guðmundsson, forstj.
Skúli Hansen, tannlæknir,
Magnús Árnason, lögfr., Guð
nriundur Á. Lúðvíksson, við-
skfr. og Runólfur Sæmunds-
son, frkvstj. Fremst, fyrir
miðju situr hennar hátign,
Sentha of Ceeng-Mai og hlust
ar á stereoplötu í fyrsta sinn.
Myndina teiknaði Halldór
Pétursson. •
Við tökum ekki sumarfrí
♦
Her í bæ starfar hljómplötu
Íklúbbur, sem telur innan vé
banda' sinna 10 meðlimi.
Koma þeir félagar saman á
hálfs má.naðar fresti, leika
hljómplötur og eingöngu sí-
gilda tónlist, ræða verkin,
vinnubrögð og tækni stjórn-
> endanna, gera sam.anburð á
flutningi verkanna með ýms
um stjórnendum og á mis-
munandi tímum, meðferð ein
stakra listamanna á hlutverk
um sínum, ræða um konserta
sem fluttir hafa verið bæði
utan lands og innan o.s.frv.
Þessi merki klúbbur hefur
starfað siðan 1958, en almenn
i ingi hefur þó ekki gefist kost
( ur á að kynnast starfsemi
hans. Hafði blaðið því tal af
einum meðlimanna, Birgi
Guðgeirssyni, sem varð vel
við áleitni fréttamannsins og
kvað velkomið að gera hon-
um grein fyrir starfsemi
klúbbsins. Arkaði undirritað
! ur siðan af stað, hringdi dyra
bjöllunni 'að Öldugötu 13 cg
tvar boðinn velkominn af
Birgi og hágöfugum síams-
ketti, sem hann á og nefnist
Sentha of Cheeng-Mai. Kisa
er Iesendum blaðsins reynd-
ar kunn, þvi eitt sinn í vetur
þóknaðist henni að veita við-
tal og leyfði, að birtar væru
af henni myndir.
Það, sem fyrst grípur aug
að, þegar inn í stofu er komið
eru tveir miklir hátalarar,
I sem standa þar á gólfi. Eru
, þeir af nýrri gerð og mjög
fullkomnir. Kvað Birgir há-
talara þessa vera algjörlega
ómissandi fyrir þá, sem njóta
vilja tónlistar til hins ítrasta,
enda eru gæði þeirra slík, að
borið saman við eldri hátal
ara, eru- þeir sem
dagur borinn við nótt. En
þeir „electrostatiskir", þann-
ig að rafmagn er notað við
að varpa fram tónunum, en
ekki segulmagn, eins og í hin
um eldri, og senda tónana
fram í mjög stórri hljómlínu
en hinir gömlu senda tóninn
aðeins út af tiltölulega litlu
sviði. Truflanir í hátölururn
þessum eru óhugsandi og heí
ur tilkoma beirra átt mikinn
þátt í hinum geysilegu fram
förum sem orðið hafa á sviði
hljómtækni á síðari árum.
— Við stofnuðum klúbb-
inn fyrir fjórum árum og
höfum síðan komið saman
annan hvern föstudag, sitt
skiptið hjá hverjum til að
hlusta á tónlist, ræða verkin
fram og aftur, vinnubrögð
stjórnendanna, svo og fles"
það, sem verkunum við kem
ur. Annars ber auk þess
margt á góma, og segja má,
að við ræðum allt milli him
ins og jarðar, þótt við leggj -
um aðal áherzlu á þau tón-
verk, sem við heyrum hverju
sinni.
— Hvaða tónlist er það,
sem þið leggið mesta áherzlu
á?
— Að sjálfsögðu eingöngu
sígilda tónlist, en hvað við
heyrum hverj-u sinni, er aðal
lega á valdi þess, sem fundinn
heldur og ræður hann efnis-
vali. Nú hafa sumir mestan
áhuga á óperum, en aðrir
vilja heyra symfóníur, píanó
konserta eða kammermúsik
og þegar ég held klúbbfund-
ina, reyni ég yfirleitt að gera
öllum til geðs og haga vali
mínu eftir því. Venjan er sú
að hver leikur plötur úr sínu
safni.
Hátalarar þessir sem þú
sérð, munu vera hinir full-
komnustu, sem enn hafa ver
ið framleiddir. Þeir kosta um
9900 kr., hver um sig, en ég
álít, að öll þau tæki, sem ég
nota til að leika plöturnar og
þú sérð hér, hafi kostað 35—
40 þús. kr.
— Dýrt er drottins orðið.
Og varla færðu plöturnar ó-
keypis.
— Nei, þær kosta á fjórða
hundrað kr. stykkið, en ég
tel því fé sem ég ver til plötu
kaupa, vel varið. Plötumar
eru tiltölulega ódýrar nú, því
núverandi ríkisstjórn lækk-
aði mjög ihnflutningsgjöld af
þeim, en samt er tollur af
þeim um 100%. Bækur eru
hins vegar fluttar inn toll-
frjáisar, svo að ég tali nú ekki
um öll sorpritin, sem ekxi
þarf að greiða eyri af í toll.
Plötur með tónverkum meist
aranna eiga sannarlega ekki
að vera munaður, og raunar
héld ég að ríkið mundi ekki
missa stóran spón úr askinum
sínum þótt tollar af plötum
væru felldir niður.
Sumir telja það vera hálf-
gerða kleppsvinnu að safna
plötum því sifellt komi ti’.
skjalanna ný tækni og verði
þá að kaupa nýjar. Þetta er
raunar satt og ég á t.d. allar
symfoniur Beethovens á 78
snún. plötum, sem ég geymi
nú uppi á lofti hjá mér, auk
þess, sem ég á þær flestar á
stereo-plötum. Og það að
kaupa ekki plötur af ótta við
að ný tækni geri safnið gam
aldags, er satt að segja dálítið
varasamt og hætt er við, að
sá, sem þeim ótta er haldinn
fái seint tækifæri til að kynn
ast vel sígildri tónlist, því tru
lega á íækni í upptöku tón-
listar enn eftir að aukast
mikið á komandi árum. Auk
þess leggjum við mikla á-
herzlu á það í klúbbnum að
ræða nýjustu upptökur og
gera samanburð við hinar
eldri.
— En leikið þið samt ekki
aðallega plötur af nýjustu
gerð?
— Að sjálfsögðu. Er hæg-
gengu plöturnar komu til
sögunnar. jókst mjög áhugi
maona á plötusöfnun, því nú
var unnt aö eignast stórt tón
verk á 2—3 plötum, sem áður
tóku a.m.k. 15—20 plötur,
auk þess sem unnt var að
hlusta á verkin í meiri heild,
en ekki þurfti sí og æ að
standa á fætur til að skipta
um á fóninum.
— Þig klúbbmeðlimir eig-
ið allir stór söfn, er það ekki?
— Jú, nokkuð góð, en sá
sem á það langstærsta, er
Skúli Hansen. Eg hygg, að
safn hans sé hið stærsta í
einkaeign á íslandi. Hann á
t.d. fimm mismunandi upp-
tökur á Othello eftir Verdi.
Annars er ekki nóg að eiga
mikið af plötum, því ef þter
eiga aðjsoma að fullum not-
um, fylgir þeim mikil söfnun
á tónlistarbókmentum. Þar.ia
í skápnum sérðu alfræðiorða
bók um tónlist, sem er í 10
stórum bindum.
— Hvaða tegund tónlistar
geðjast þér bezt að?
— Það á ég erfitt með að-
segja þér, því ég get notið
allrar góðrar tónlistar og ef
eitthvað nýtt kemur til sög-
unnar reyni ég að kynna
mér það eftir beztu getu.
— Hvað þá um elektrón-
iska tónlist?
— Eg keypti um daginn
plötu með verkinu „Genese“
o.fl. eftir Hollendinginn Henk
Badings. Flestir héldu víst,
að ég væri að gappa þá, þeg-
ar ég sagði þeim að ég ætlaði
að leyfa þeim að heyra nýja
plötu. Við skulum hlusta á
hana.
Fyrst heyrðist skerand:
bjölluhljómur í öðrum hátal-
aranum, síðan kemur lang-
dregið skerandi ískur, bjöilu
hljómurinn dansar á milU.
Það er ekki laust við, að það
fari um blaðámanninn, en
ekki er hækt að neita því, að
þessi tegund tónlistar hefur
sín áhrif, þótt hún sé geró-
lík og á allt öðru sviði en á-
hrif, sem verk gömlu snilling
anna valda. Þetta er tónlist
geimfara og hnattaflækinga,
enda er hún framleidd með
rafeindaáhöldum, en ekki
hljóðfærum, Hálfgerður ó-
hugnaður, sem þetta undar-
lega verk olli, er þó fljótlega
rekinn á brott af hressilegu
orgelverki eftir Cesar Franck,
Ohorale no. 3 í A-moll, sem
frá klúbbnum
Birgir setur næst .á fóninn.
— Eg er hér með óperuna
Salome eftir Strauss á pxötu,
sem gefin er út af „Decca’ og
við upptökuna er notuð
alveg ný aðferð, sem
nefnd er „Sonicsage" .Þetta
er fyrsta heila óperan, þar
sem þessi nýja tækni er notuð
við upptökuna, en hún nýtur
sín sérstaklega vel með þeim
tækjum, sem ég hef. Hver
einstakur hljóðfærahópur,
hvert einstakt hljóðfæri og
jafnvel hvert smáatriði radd
arinnar koma greinilega frarn
án þess þó að yfirgnæfa neitt
annað.
— Þarna heyrum við
greinilega andardrátt Salome
meðah hún bíður eftir af-
höggnu höfði Jóhannesar skír
ara, þrátt fyrir það, að rúm-
lega 100 manna hljómsveit
leiki forissimo.
— Hvert er uppáhaldsverk
þitt, Birgir?
— Eg get ekki með góðri
samvizku gert einu góðu
verki hátt undir höfuð á kost
að annarra, en ég vil þó gjarn
an ræða skoðun, sem er ríkj
andi hjá mjög mörgum, sem
sé þá, að ómögulegt sé að
meta „vocaL“-verk jafn mík-
ils og „instrumental“
tónlist. Eg var sjálfur á þess
ari skoðun lengi framan af
Eg veit ekki, af hverju þetta
stafar. Kannske þykir það
fínt og e.t.v. hefur ferill Beet
hovens ýtt undir þetta álit
manna, því hann samdi að-
eins eina óperu, og tiltölulega
lítið af annarri „vooal“-
músik.
Að mínu áliti hefur t.d. Bach’
risið hæst með „vocal“-verk
um sínum og á ég þar við
passíurnar og H-moll mess-
una. Og hvers vegna ætti að
telja óperur Mozarts lakari
ver.k en symfóniur hans, að-
eins vegna þess, að þter eru
sungnar? Að mínu áliti þarf
eitt verk ekki að vera neitt .
verra, aðeins vegna þess, að
mannsröddin tekur þátt í
flutningi þess með hljóðfær-
unum.
— Annars á ég ekki ein-
göngu plötur með tónlist, seg
ir Birgir og dregur fram
stafla af plötum með kvæðum
eftir Dylan Thomas.
Við setjum eina þeirra á
fóninn og hlustum á þrjú
kvæði, sem höfundurinn las
sjálfur inn á plötu árið 1952
og 1953 er hann var á ferða-
lagi um Bandaríkin, „Do not
go gentle into that good
night“, sem hann orti til deyj
andi föður síns. Röddin er
biðjandi, þegar hann biður
föður sinn um að fara ekki
frá honum inn í myrkrið,
„And death shall have no
dominion", lesið í sborkandi
tón og loks „Fern Hill“, sem
er eitt fegursta kvæði höfund
ar. í því lætur Dylan Thom
as hugann reika til æskuára
Framihald á bls. 17.