Fréttablaðið - 15.10.2008, Blaðsíða 34

15. október 2008 MIÐVIKUDAGUR
COLE PORTER LÉST
ÞENNAN DAG ÁRIÐ 1964
„Fæstir heiðurs-
menn kæra sig um
ást. Þeir kjósa miklu
frekar að flækjast
um og vera frjálsir.“
Cole Porter var samkynhneigður söngleikjahöf-
undur sem samdi sitt fyrsta lag aðeins tíu ára.
Hann varð seinna einn ástsælasti söngleikja-
höfundur Broadway og lifa heimsfrægar tón-
smíðar hans enn í leikhúsi og kvikmyndum.
timamot@frettabladid.is
„Við ætlum meðal annars að ræða
hvernig fjölmiðlum er gert kleift að
rækja hlutverk sitt sem varðhundar al-
mennings og hvaða úrræði eru til stað-
ar takist það ekki,“ segir dr. Herdís Þor-
geirsdóttir, prófessor við Háskólann
á Bifröst. Skýrsla hennar á sviði fjöl-
miðlaréttar verður lögð til grundvall-
ar á fundi Evrópuráðsins í Strassborg í
dag. Skýrslan, sem hún vann fyrir Fen-
eyjanefnd Evrópuráðsins, hefur vakið
heimsathygli, eins og rannsóknir henn-
ar á sviði fjölmiðlaréttar.
„Vissulega er viðurkenning í því að
haldinn sé fundur þar sem verk manns
eru útgangspunktur í umræðu um
hvernig sé hægt að ýta undir ábyrgari
fjölmiðlun,“ segir Herdís. Hún hóf fyrir
fjórtán árum rannsóknir og umræðu um
samtvinnun viðskipta og pólitísks valds
í fjölmiðlum út frá réttarvernd sem þeir
njóta á grundvelli Mannréttindasátt-
mála Evrópu og í stjórnskipun ríkja,
sem lengst eru komin í að tryggja frelsi
og sjálfstæði fjölmiðla.
„Ég hóf rannsóknirnar á þeirri for-
sendu að sjálfsritskoðun væri vandamál
í fjölmiðlun. Nú er almennt viðurkennt
að það sé víðtækt, vegna þröngs eignar-
halds og innri sjálfsritskoðunar, svo þeir
geta ekki staðið sig í vörslu almennings-
hagsmuna,“ segir Herdís og tekur efna-
hagsþrot Íslendinga sem dæmi. „Spyrja
má hvort fjölmiðlar hefðu getað stemmt
stigu við þróuninni hefðu þeir verið
sjálfstæðari og betur búnir til að sinna
hlutverki sínu. Ef illa er komið fyrir
okkur er það af því að almenningur náði
ekki að sporna við fótum þar sem hann
var illa upplýstur, en fjölmiðlar eiga að
setja pólitíska og efnahagslega umræðu
í skýrt samhengi. Aldrei hefur það verið
ljósara en nú þegar hugsanlegt þjóðar-
gjaldþrot blasir við og flestir fjölmiðl-
ar komnir undir einn hatt. Hvernig geta
þeir rækt hlutverk sitt ef hagsmuna-
tengsl toga í þá?“ spyr Herdís og segir
sjálfsritskoðun hrjá blaðamenn víða um
heim. „Þeir óttast því þeir vita ekki hvað
ritstjóra þeirra þóknast. Hann veit ekki
hvað eigendum þóknast, sem hugsa um
pólitísk tengsl, auglýsendur, fjármagn
og oft eigin hagsmuni vegna áhrifa í
viðskiptalífi,“ segir hún og bætir við að
Mannréttindasáttmáli Evrópu verndi
stjórnmálaleg og borgaraleg réttindi,
meðal annars tjáningarfrelsi.
„Tjáning fjölmiðla er tvíþætt; tján-
ingar- og upplýsingafrelsi án þess að
stjórnvöld leggi áður stein í götu þeirra;
svo er óbein hindrun eða ósýnileg rit-
skoðun vegna eignatengsla, áhrifa fjár-
sterkra aðila og pólitískra ítaka eða sam-
bland af öllu,“ segir Herdís og bendir á
að stjórnmálamenn heims vilji hafa rit-
stjóra á sínu bandi til að koma vel út i
fjölmiðlum. Samtrygging sé milli fjöl-
miðla, stjórnvalda og viðskiptalífs, en
almenningur verði eftir. „Fjölmiðlar
sem byggja afkomu á viðskiptalegum
hagsmunum geta varla gagnrýnt sömu
öfl, en þá er upplýsingum haldið frá al-
menningi og afleiðingarnar geta orðið al-
varlegar.“ Hún segir lýðræði Íslendinga
í hættu vegna efnahagslegs ósjálfstæð-
is. Í bók sem senn kemur út í Evrópu
skrifar hún kaflann „Eitthvað er rotið
...“ um mikilvægi þess að fjölmiðlar taki
á spillingu. „Spurning er hvernig þeir
eiga að geta það þegar þeir eru sjálfir
í valdaflækjunni? Fundur Evrópuráðs-
ins snýst meðal annars um hvort stjórn-
völdum beri skylda til að tryggja að fjöl-
miðlar ræki þetta hlutverk og hvað beri
að gera.“ thordis@frettabladid.is
SKÝRSLA DR. HERDÍSAR ÞORGEIRSDÓTTUR: TILEFNI FUNDAR EVRÓPURÁÐSINS
Af varðhundum almennings
Elskulegur eiginmaður minn, faðir,
tengdafaðir, afi og langafi,
Gunnar Þorsteinn
Þorsteinsson
Kársnesbraut 67, Kópavogi,
lést á Hjúkrunarheimilinu Sunnuhlíð laugardaginn 11.
október. Útför hans verður gerð frá Kópavogskirkju
mánudaginn 20. október kl. 15. Blóm og kransar vin-
samlegast afþakkaðir en þeim sem vildu minnast hans
er bent á Minningargjafasjóð Sunnuhlíðar, sími 560
4100, eða reikning 1135-26-700 kt. 681295-3569.
Ásta Sigurrós Sigmundsdóttir
Sigrún Björk Gunnarsdóttir Ásgeir Indriðason
Júlíana Signý Gunnarsdóttir Örn Jónsson
Óðinn Gunnsteinn Gunnarsson Auður Hallgrímsdóttir
Anna Margrét Gunnarsdóttir Guðmundur Jóelsson
barnabörn og barnabarnabörn.
Elskulegur eiginmaður minn, faðir,
tengdafaðir, afi og langafi,
Rögnvaldur Þór Þórðarson
frá Ísafirði, Lækjarsmára 6, Kópavogi,
lést á Landspítalanum við Hringbraut mánudaginn 13.
október. Útförin fer frá Digraneskirkju miðvikudaginn
22. október kl. 13.00.
Elín Skarphéðinsdóttir
Magnea Rögnvaldsdóttir
Rósa Matthíasdóttir Freyr Baldursson
Skarphéðinn Smith Sigurpála Birgisdóttir
Elín Rósudóttir Jón Heiðar Víðisson
Andri Þór Bjarnason
Ragna Lind Bjarnadóttir
Anita Ýr Ævarsdóttir
og langafabörn.
Hugheilar þakkir til allra þeirra sem sýndu
okkur samúð og vináttu við andlát og útför
eiginkonu minnar, móður okkar, tengda-
móður, ömmu og langömmu,
Kristínar Gestsdóttur
Goðabraut 22, Dalvík.
Bestu þakkir til allra þeirra er veittu henni aðstoð og
umhyggju í hennar erfiðu veikindum.
Friðþjófur Þórarinsson
Þorsteinn Friðþjófsson Harpa Sigfúsdóttir
Björn Friðþjófsson Helga Níelsdóttir
Atli Viðar, Silja, Kristinn Þór , Andri Freyr,
Rúnar Helgi og Daníel.
90 ára afmæli
Magnús
Þorsteinsson
fyrrverandi skipstjóri, Hæðargarði
29, Reykjavík, er níræður í dag, 15.
október. Magnús tekur á móti fjöl-
skyldu og vinum í félagsmiðstöðinni,
Hæðargarði 31, milli 17.00 og 19.00.
Í stað g jafa má á staðnum styrkja
langveik börn.
Okkar ástkæra móðir, tengdamóðir,
amma, langamma og langalangamma,
Sigríður E. G. Biering
Áskógum 2, Reykjavík,
lést á hjúkrunarheimilinu Skógarbæ laugardaginn
4. október. Útförin fer fram frá Seljakirkju fimmtu-
daginn 16. október kl. 13.00. Þeim sem vilja minnast
hennar er bent á minningarsjóð Skógarbæjar.
Helga E. Biering Sveinn B. Petersen
Moritz W. Biering Sidsel Eriksen
Guðrún Biering Hrafn Björnsson
Bertha Biering
Louise Biering
barnabörn, langömmubörn og langalangömmubörn.
Elskuleg móðir okkar, tengdamóðir,
amma og langamma,
Svanhvít Friðriksdóttir,
Fannborg 8, Kópavogi,
lést á hjúkrunarheimilinu Sunnuhlíð þriðjudaginn
7. október. Útförin fer fram frá Fossvogskapellu
miðvikudaginn 15. október kl. 15.00.

Friðrik Sveinn Kristinsson Þóra Jakobsdóttir
Flóki Kristinsson
barnabörn og barnabarnabörn.
Guðlaug Marteinsdóttir
Hrafnistu, Hafnarfirði, áður til heimilis
að Brúarflöt 2, Garðabæ,
lést föstudaginn 10. október. Jarðsungið verður frá
Garðakirkju, Garðabæ, mánudaginn 20. október kl. 15.
Guðjón Ólason
María Guðbjörg Óladóttir Flóvent Johansen
Sigurlaug Maren Óladóttir Smári Hauksson
barnabörn og barnabarnabörn.
Okkar yndislega, trausta og ástkæra
Matthildur Árnadóttir
(frá Bolungarvík/Ísafirði)
Höfðagrund 3, Akranesi,
sem lést að kvöldi fimmtudagsins 9. októb-
er á Sjúkrahúsi Akraness, verður jarðsungin frá
Akraneskirkju föstudaginn 17. október kl. 14.00.
Jarðsett verður í Akraneskirkjugarði.
Pálmi Pálmason
Helga Ólöf Oliversdóttir
Oliver Pálmason Nanna Guðbergsdóttir
Pálmi Sveinn Pálmason Ana Maria Chacon Pálmason
Matthildur Vala Pálmadóttir Ingólfur Bjarni Sveinsson
og börnin: Eva, Eggert, Nadja, Sonja, Helena Kristín og
Pálmi Sveinn.
VEKUR ATHYGLI
Dr. Herdís Þor-
geirsdóttir hefur
frá 1994 stundað
rannsóknir á sam-
tvinnun viðskipta-
og pólitísks valds í
fjölmiðlun.
M
YN
D
/Ú
R
E
IN
K
A
SA
FN
I
AFMÆLI
Herdís
Þorvalds-
dóttir
leikkona
er 85 ára.
Bergljót
Arnalds,
leikkona
og rithöf-
undur, er
40 ára.
Íslendingar færðu fiskveiðilögsögu
sína út í 200 sjómílur þennan dag
árið 1975. Var það síðasti áfanginn
í baráttu þjóðarinnar fyrir yfirráða-
rétti yfir fiskimiðunum sem hófst
með setningu landgrunnslaganna
1948. Fiskveiðideila Íslendinga og
Vestur-Þjóðverja var enn óleyst og
allar vonir ríkisstjórnarinnar um
að komast mætti hjá alvarlegum
deilum við Breta brugðust. Þegar
bráðabirgðasamkomulag Íslendinga
og Breta frá 1973 rann út rétt fyrir
miðjan nóvember kom í ljós að
Bretar voru enn við sama heygarðs-
hornið og neituðu að viðurkenna
útfærslu Íslendinga. Íslendingar
sömdu þá við Vestur-Þjóðverja en
Bretar þóttu ósveigjanlegir í samn-
ingaviðræðum. Við þá varð ekki
samið. Herskip þeirra voru komin á
vettvang skömmu síðar. Íslending-
ar kærðu Breta til öryggisráðs Sam-
einuðu þjóðanna í desember og
var það einsdæmi í samskiptum
tveggja Atlantshasbandalagsríkja og
upphaf að illskeyttasta þorskastríð-
inu til þessa.
ÞETTA GERÐIST: 15. OKTÓBER 1975
Fiskveiðilögsagan færð út