Lesbók Morgunblaðsins - 10.05.1980, Blaðsíða 14

Það sem einkenndi Gretu Garbo öðru
fremur, var einhverskonar dularhjúp-
ur, sem vírtist umleika persónu henn-
ar og geröi hana í senn spennandi og
eftirsóknarveröa. Hún var ímynd
draumsins, sem aldrei er hægt aö
festa hendur á.
Veröld
Gretu
Garbo
Greta Garbo er
nú 74 ára og býr
í New York. Hún
einangrar sig
sem mest hún
má og setur upp
dökk sólgler-
augu, þegar hún
hættir sér út úr
íbúö sinni.
gleymt boöunum og geröi sér ekki far um
aö róa hana. Hann mældi hana þegjandi
út smástund og sagði svo: „Þér eruö of
feitar, frk. Gústafsson. Þér veröið aö
léttast um 10 kíló minnst." Stiller blíökaö-
ist ögn, þegar hann sá angistarsvipinn á
Grétu og bætti viö: „Ég sendi eftir yöur í
reynslumynd eftir nokkra daga. Vlö
skulum sjá til.“
Ekki var Gréta fyrr farin, en Stiller
sagöi viö aöstoöarmann sinn, leikarann
Axel Nilsson: „Þetta er óvenjuleg stúlka.
Ég verö aö komast aö því, hvaö er
óvanalegt viö hana.“ Um kvöldiö skrifaöi
hann í dagbók sína: „Ég sá strax, hvaö
auövelt er aö stjórna henni meö því aö
líta í augun á henni."
Nokkrum dögum seinna var Gréta
boöuð til reynslumyndatöku. Aftur beiö
hún í tvær klukkustundir, en þá var hún
send í föröun. Taugaóstyrk var hún fyrir,
en ekki batnaði það viö biðina.
Myndatökumaöurinn róaöi hana.
„Hann er ekki jafnslæmur og hann vill
vera láta. Þér eruð sú fegursta stúlka,
sem ég hef nokkru sinni myndað."
Gréta stóö sig vel og hún fékk hlutverk
í mynd Stillers „Gösta Berlings saga“,
sem er um embættislausan prest, sem
gerist kennari á óöalssetri og veröur
ástfanginn af greifadótturinni. Gréta lék
hlutverk Elizabeth Dohna greifynju.
Þegar Stiller kynnti Grétu fyrir forráöa-
mönnum Svensk Filmindustri, sagöi
hann: „Slíkt andlit finnst aöeins einu sinni
á hverri öld.“
Samningurinn var dagsettur 23. júlí
1923 og móðir hennar varö aö undirrita
hann, því aö Gréta var ekki orðin lögráöa.
Þar var gert ráö fyrir, aö myndatakan
tæki hálft ár og Gréta fékk 3 þúsund
sænskar krónur í kaup — eöa um 2 og V4
milljón nú.
Eitt amaöi þó aö Mauritz Stiller. Hann
vildi, aö stjarnan skipti um nafn. Hún varö
að heita alþjóðlegra nafni en Gústafsson.
Þeir eru ófáir, sem telja sig eiga
heiöurinn af eftirnafni Grétu. Frk. Hell-
berg segir, aö hún hafi minnt hana á
ættingja hennar sem bjuggu á búgaröi í
Lindingo. Búgarðurinn hét „Garboda".
„Kannski hún hafi fundið eftirnafn sitt
þar.“
Mini Poilak, einkavinkona Garbós,
segist hafa hjálpaö henni.
„Garbó var mjög hrifin af nafninu,"
segir hún. „Ég þarf ekki einu sinni aö
breyta merkisstöfunum á handklæöun-
um,“ sagöi hún.
4. desember 1923 skipti Gréta um nafn
og þrem mánuðum síöar birtist nafniö
Gréta Garbó á tjaldinu, þegar Gösta
Berlings saga var frumsýnd í marz 1924 í
Stokkhólmi.
Garbó fer undan í flæmingi, þegar hún
er spurö um uppruna eftirnafnsins. „Allt
er hugsanlegt," segir hún. Annað hefur
hún ekki að segja um fæöingu Grétu
Garbó.
X
Andlit Grétu Garbó var svo fagurt, aö
enginn þurfti aö beita töfrabrögöum til aö
fegra þaö. Hún skein sem Ijós og varpaöi
birtu á lélegustu hlutverk. Hún vissi, aö
hún haföi eitthvað til brunns aö bera, þó
aö enginn gæti hent reiður á, hvaö þaö
væri. Stundum skelfdist hún þaö, því aö
hún vissi, aö hún var ekki sú gyðja, sem
fólk taldi hana. En leyndardómurinn var
vitaskuld sá, aö hún var ekki gyðja,
heldur mannleg vera - manneskja, sem
Dálítiö ólíkt Gretu, en þetta er nú
samt hún, — hér sem tízkusýn-
ingarstúlka í Stokkhólmi á yngri
árum hennar.

09