Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1917, Blaðsíða 9

Mreiðuvatn.
Neðsti eða syðsti bærinn í Norðurárdal í Mýrasýslu, alllangt
fyrir sunnan og vestan Baulu og suður og austur af Vikrafelli, er
nú venjulega nefndur að Hreðavatni. Bærinn stendur i fögr-
um hvammi undir brattri brún lágra hálsa, er ganga þar fram úr
hálendinu og lykja um hvamminn að vestan, norðan og að nokkuru
leyti að austan; tún og engjar blasa við suðri og austri; er þar því
hlýlegt mjög á sumrum og fagurt útsýni, en snjóþyngsli talsverð á
vetrum, einkum í norðanátt. Skamt suður og vestur af túninu er
stöðuvatn eitt fremur lítið, er bærinn er við kendur, og nú kallað
Hreðavatn. Vatnið diggur í kvos syðst og vestast i hvamminum og
nær Brókarhraun þar að því á nokkurum kafla; við suðausturenda
vatnsins, að sunnan og vestan, eru skógi vaxnir hálsar, en brekkan
norðan við það er nú að austanverðu skóglaus að mestu, en í
fyrndinni hafa allar brekkur og hæðir umhverfis hvamminn og hlíð-
ir is'orðurárdals verið skógi vaxnar; má sjá þess nokkurar minjar
enn, þar sem lægðir eru eða afdrep fyrir norðannæðingum. Vatnið
er nokkuð langt, en fremur mjótt; að vestanverðu i því og þó nær
norðurlandinu er ey ein lítil, á að giska 40 m. að lengd og 10 m. að
breidd. Ey þessi er ein samfeld klöpp, er rís víðast hvar nær þver-
hnípt upp úr vatninu og verður eigi gengið þurrum fótum um-
hverfis hana, en aðdýpi talsvert viðast hvar og má leggja báti al-
veg að hamrinum, þar sem helst er viðlit upp að klifa, en sjálf er
eyin nær 3 m. að hæð, nokkurn veginn j’afnhá og flöt ofan. .Tarð-
vegur er ofan á berginu mjög gljúpur og þunnur, líklega hvergi
meir en svo sem 25 sm. Öll er eyin vaxin miklum gróðri, svo að
hvergi sjer í bergið undir niðri, en mest ber þar á víði og björk,
er standa afar þjett, hylja allan jarðveginn og teygja sig út af berg-
inu, svo að eyin er tilsýndar sem laufkróna eða iðgræn þústa syndi
þar ofan á vatninu. En bjarkirnar eru vaxnar með undarlegu móti,
bolir flestra þeirra, sem nokkurs vaxtar eru, liggja flatir við jörð,
eru jarðlægir, og sjást því eigi, fyr en upp i eyna er komið, en
limar eða greinir þeirra eru allar vaxnar upp af þeirri hliðinni, er
2