Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1917, Blaðsíða 7

7
svo mjög frábrugðinn ýmsum íslenskum útskurði frá 17. ÖÍd, seni
margt er til af, að ástæða sje til að ætla þá hans vegna mjög miklu
eldri. Af íslenskum trjeskurði frá 16. öld er nú mjög lítið til, en
fáein útskorin drykkjarhorn og nokkrir hlutir úr málmi eru enn til
og sýna að þá hefir tíðkast likt skrautverk og til er frá síðari tím-
um. Það virðist með öllu ástæðulaust að ætla, að áletrunin um hús-
trú Þórunni sem eiganda stólsins sje yngri en stóllinn sjálfur, eða
sett á hann af öðrum en sama smiðnum, sem að líkindum hefir
verið sá Benedikt Narfason, er áletrunin greinir. Hefir dr. Kálund
efalust rjettl fyrir sjer i því að þessir 2 stólar hafi verið meðal
þeirra þriggja, er Grundarkirkja átti 1613, og tekur hjer af allan
vafa brjef eitt, sem dr. Jón Þorkelsson þjóðskjalavörður hefir fyrir
skemstu fundið og bent mjer á í brjefabók Guðbrands byskups Þorláks-
sonar; er hún farkarbroti og varðveitt í Þjóðskjalasafninu í Reykjavik,
en skjal það sem hjer er um að ræða er á bls. 26 b — 27 a og er
virðingargerð 11 tiigreindra manna, gerð á Grund árið 1551; eru
þar tilgreindir meðal ýmsra gripa, er Þórunn Jónsdóttir hafði at'hent
Grundar-kirkju, »stolar iij nyer skorner«. Þar sem stólar þessir eru
þá nefndir nýir munu þeir varla hafa verið meira en fárra ára í
mesta iagi og verður ekki nánar ákveðið en að þeir sjeu smíðaðir um
eða litlu fyrir árið 1550.
Eins og bent var á hjer áður er sá stóll, sem áletrunin segir
að hústrú Þórunn eigi, miklu lægri en hinn, og öll ástæða til að
ætla, að stærri stóllinn sje ætlaður karlmanni. Af því að jeg lít
svo á, að smiðurinn hafi skorið A í raiðkringluna á miðfjölinni í
framhlið stólsins, svo sem áður var getið, hefir mjer komið til hug-
ar að þar væri upphafsstafur eigandans, eða þess er stóllinn var ætlaður,
og þá ekki Isleifs, bónda Þórunnar. En rúnamerkin á endunum, sem
og var' getið hjer að framan: /|(^|-f held jeg sjeu þá nafn þess er
eiga skyldi stólinn: Ari. Er þar þá naumast um annan að ræða en
Ara lögmann, bróður hústrú Þórunnar. — Þetta er vitanlega óglögt
og ósannanlegt og verður því ekkert fullyrt um það. — Við þessa
hugmynd koma konungs- og byskups-myndirnar á stólbakinu vel
heim, en einhver ákveðin hugsun virðist vera á bak við það að
skera þær á stólinn einmitt þar sem mest ber á þeim. — Þau syst-
kynin hústrú Þórunn á Grund og Ari lögmaður voru nágrannar,
þvi að Ari bjó helst á Möðrufelli; — kona hans var Halldóra, dóttir
Þorleifs rika Grímssonar á Möðruvöllum og mun Ari oft hafa verið
þar. Hann var lögmaður norðan og vestan 1529—40, en 10 síðustu
ár æfi sinnar var hann ekki lögmaður, og á þeim síðustu þeirra