Morgunblaðið - 13.11.1996, Blaðsíða 30

30 MIÐVIKUDAGUR 13. NÓVEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
EINSTAKT
TÆKIFÆRI
AUGLJÓST er af ummælum Grétars Þorsteinssonar, for-
seta Alþýðusambandsins, í viðtali við Morgunblaðið
síðastliðinn sunnudag að vilji er fyrir því hjá verkalýðsforyst-
unni að koma til móts við þær hugmyndir í kjaramálum, sem
samtök vinnuveitenda hafa sett fram að undanförnu.
Þrátt fyrir að forseti ASÍ tali um að tortryggni ríki í verka-
lýðshreyfingunni í garð vinnuveitenda vegna breytinga á
vinnulöggjöfinni, er ljóst að hann og samstarfsmenn hans
styðja bæði markmiðið um að í næstu kjarasamningum verði
þess gætt að hleypa ekki verðbólgunni af stað á ný og að
þeir eru reiðubúnir að reyna þá leið, að samið verði um launa-
kjör á tvennan hátt, þ.e. annars vegar gerðir almennir kjara-
samningar og hins vegar fram fari samningar milli starfs-
fólks og stjórnenda einstakra fyrirtækja. Þótt forseti ASÍ
geri ýmsar athugasemdir við nálgun Vinnuveitendasam-
bandsins í málinu verður ekki betur séð en að hann sé sam-
mála meginhugmyndinni, þ.e. að skapa aukið svigrúm í fyrir-
tækjunum sjálfum til að semja um styttingu vinnutíma, aukna
framleiðni og meiri kaupmátt á hverja vinnustund. Væntan-
lega talar hann fyrir hönd ASÍ-forystunnar.
Ef hér getur náðst samkomulag milli vinnuveitenda og
verkalýðshreyfingar um samningagerð af þessu tagi eru það
ekki bara stórtíðindi í kjaramálum, heldur gerbreyting á
skilgreiningu íslendinga á lífskjörum. Forseti ASÍ segir í
viðtalinu að í stórum dráttum sé það hinn langi vinnutími,
sem skilji á milli kjara hér og annars staðar og að skikkan-
legur vinnutími sé einn af mikilvægustu þáttunum í kjörum
fólks; „það að tryggja fólki tíma til að sinna börnum og
heimili og í raun til þess að lifa eðlilegu lífi.“
Það er laukrétt hjá Grétari Þorsteinssyni að samninga-
gerð, sem tryggir hærri laun fyrir dagvinnu og færir taxt-
ana nær greiddu kaupi, mun líklega þýða kostnaðarauka
sumra fyrirtækja. Um leið er það rétt hjá honum að ástæða
er til að taka til hendinni í rekstri þeirra fyrirtækja.
Ummæli hans um þær kröfur, sem launþegar hljóti að
gera til fyrirtækjanna, eru tímabær og merki um að nútím-
inn hefur haldið innreið sína í höfuðstöðvar verkalýðshreyf-
ingarinnar: „Við hljótum að gera auknar kröfur til fyrirtækj-
anna og stjórnenda þeirra um bætta skipulagningu starfsem-
innar og hagræðingu í rekstri á öllum sviðum, en ekki bara
hvað snýr að verkafólki. Þá hlýtur fjárfestingarstefna fyrir-
tækjanna og þá ekki sízt á sviði þróunar og nýsköpunar og
varðandi menntun starfsmanna að skipta miklu máli svo
ekki sé talað um samruna fyrirtækja og hagræðingu í yfir-
byggingu."
Svipaður tónn í forystu verkalýðshreyfingarinnar og
vinnuveitenda er merki um að menn hafi nú einstakt tæki-
færi til að ná kjarasamningum, sem bæta kaupmátt, stytta
vinnutíma og auka samkeppnishæfni atvinnulífsins, jafn-
framt því sem stöðugleikinn er varðveittur. Þetta tækifæri
er of gott til að aðilar vinnumarkaðarins láti það sér úr
greipum ganga.
JAFNRÉTTI í
NORRÆNU SAMSTARFI
ÞAU tímamót urðu á Norðurlandaráðsþinginu, sem lýkur
í Kaupmannahöfn í dag, að íslenzkir þingmenn gátu í
fyrsta sinn talað íslenzku í ræðustóli, en ræður þeirra voru
túlkaðar jafnóðum. Þessi tilhögun mun vera í tilraunaskyni
og er í samræmi við áherzlu finnsku ríkisstjórnarinnar, sem
. farið hefur með forystu í norrænu samstarfi undanfarin
misseri, á að styrkja stöðu finnsku og íslenzku í norræna
samstarfinu.
Vonandi verður hér framhald á. Morgunblaðið hefur lengi
lagt áherzlu á að íslenzka, sem er hin upprunalega tunga
norrænna manna, njóti jafnréttis á fundum Norðurlandaráðs
með því að ræður manna séu túlkaðar.
Mikilvægt er að tryggja að þátttakendur í norrænu sam-
starfi skilji hver annan. Aukin áherzla á þýðingar og túlkun
er liður í slíkri viðleitni. Hún má þó ekki leiða til minni
áherzlu á kennslu í skandinavísku málunum á íslandi og í
Finnlandi.
Svo vitnað sé til þess, sem Morgunblaðið hefur áður sagt
um þetta mál: „Hið norræna samstarf og samfélag er ein-
stakt og á sér fyrst og fremst rætur í sögunni. Mikilvægur
; hluti af þeirri sögu er norræna málsamfélagið, sem hefur
byggzt á víðtækri kunnáttu almennings á Norðurlöndunum
í skandinavísku málunum. Slík kunnátta er og verður bezti
lykillinn að því að menn geti tekið þátt í norrænu samstarfi
á jafnréttisgrundvelli."
ÍSAL MARKAR STEFNU í UMHVER
Urgangsefni frá ISAL
Reykjanesbn
MENGUNARVÖRNUM ÍSAL er ætlað að koma í veg fyrir að óæski-
legur útblástur mengi umhverfíð. Kortið sýnir útblástur mengunar-
efna minnstan miðað við nútímatækni. Tölur eru miðaðar við áætl-
un fyrir 1998 eftir að nýr kerskáli hefur verið tekinn í notkun.
Alverið
raski sem
minnst
vistkerfinu
f slenska álfélagið í Straumsvík hefur einsett
sér að öðlast vottorð svissneskrar gæða-
stjómunarstofnunar um umhverfisstefnu
*
sína. I því skyni er unnið að því að koma á
fót stjómunarkerfi en með því verður mark-
visst unnið að úrbótum í samræmi við um-
hverfíssjónarmið. Þórmundur Jónatansson
rýndi í stefnu ÍSAL og ræddi við dr. Christ-
ian Roth, forstjóra ÍSAL.
ISLENSKA álfélagið í Straums-
vík hefur markað stefnu í
umhverfismálum. Tilgangur-
inn er að hvetja starfsmenn
ÍSAL og almenning til að ræða um-
hverfismál og að veita upplýsingar
um áform fyrirtækisins til að tak-
marka mengun og styðja náttúru-
vemd með ýmsum ráðum.
Til að framfylgja umhverfisstefnu
sinni mun ISÁL í vetur taka upp
umhverfisstjómunarkerfí sem viður-
kennt er af svissneskri gæðastjórn-
unarstofnun, Swiss Organization for
Quality and Management System
(SQS). Stofnunin hefur reglulegt
eftirlit með því að fylgt sé ströngum
stöðlum hennar og endumýjar á
þriggja ára fresti vottorð sín til fyrir-
tækja. ÍSAL fékk nýlega bráða-
birgðavottorð en fær væntanlega
endanlega staðfestingu þess í mars
að álverið sé rekið í samræmi við
umhverfíssjónarmið.
Samfellt unnið að úrbótum
í bæklingi sem gefinn hefur verið
út til að kynna stefnuna segir að
„þótt mörg fyrirtæki haldi merki
umhverfísvemdar á lofti ræður
skammsýnin víða ríkjum og margir
virðast líta á náttúruna sem ótak-
markaða uppsprettu auðlinda." Að
mati forystumanna ÍSAL hefur
ástandið í umhverfismálum farið
versnandi þrátt fyrir tilraunir til úr-
bóta. Af þessum sökum sé það keppi-
kefli ÍSAL að ganga á undan með
góðu fordæmi hvað umhverfismál
varðar.
Dr. Christian Roth, forstjóri ÍSAL,
segir að fyrirtækinu beri engin
skylda, hvorki að lögum né sam-
kvæmt alþjóðasamþykktum, að taka
Magn úrgangs
TÖFLURNAR sýna árangur ÍSAl
um flúoríðs og ryj
upp umhverfísstjórnunarkerfi. Því
fylgi raunar nokkur kostnaður en
hann segir að ÍSAL telji það ótví-
ræða skyldu sína að vinna að um-
hverfismálum og mengunarvörnum.
Roth leggur ríka áhersla á að úr-
bætur verði ekki aðeins gerðar í eitt
skipti fyrir öll. „Með því að taka upp
umhverfisstjórnunarkerfi erum við
að skuldbinda okkur til að fylgja
ákveðinni umhverfísstefnu og koma
á fót kerfí sem endurskoðar reglu-
lega alla starfsemi álversins í sam-
ræmi við umhverfissjónarmið og
vinnur að úrbótum í samræmi við
tækniþróun, nýja vísindaþekkingu
og lög um umhverfísmál. Eftir því
sem ég best veit er ÍSAL fyrsta iðn-
fyrirtækið sem tekur upp viðlíka
umhverfísstjórnunarkerfí," sagði
Roth.
ÍSAL „á réttri leið“
í þessu skyni hefur verið stofnuð
deild í fyrirtækinu sem annast um-
hverfismál og heyrir hún beint undir
forstjórann. Auk umhverfismála
hafa starfsmenn hennar umsjón með
öryggis- og heilbrigðismálum. Verk-
efni deildarinnar er að skipuleggja
úrbætur vegna umhverfismála,
framkvæma þær og endurskoða með
hliðsjón af árangri.
Roth segir að til að fá vottorð
svissnesku stofnunarinnar þurfi
starfsmenn ÍSAL að vera vel vak-
andi og leggja sig fram við að fylgja
stefnunni. Stofnunin veiti nauðsýn-
legt aðhald eftir að vottorð hafí ver-