Morgunblaðið - 19.12.1992, Page 34

Morgunblaðið - 19.12.1992, Page 34
^<Í)^’{íÍife’Íl^ÍБ!lLAt)GARDAGUR 19! DE^EMBER11992 Múslimakonur og stúlkur sem orðið hafa fórnarlömb nauðgana Serba. Myndin var tekin í Tuzla- flóttamannabúðunum í Zagreb. Serbar sakaðir um kerfisbundnar nauðganir í Bosníu Cheryl Benard og Edit Schlaffer ræða við bosniska flóttamenn í Vínarborg. ÞAÐ er kunn speki að ein af skuggahliðum styrjalda sé ill meðferð á konum, hermenn líti á það sem hálfgerðan rétt sinn að nauðga konum sem á vegi þeirra verða. Víst er að átökin milli Serba og annarra þjóða í Júgóslavíu fyrrverandi eru þarna engin undantekning. Undanfarnar vikur hafa komið fram ásakanir um að nauðganir serbneskra hermanna hafi sér- stakan tilgang; þær séu liður í útþenslustefnu Serba og væri þá um að ræða áður lítt notaða styijaldar- og kúgunartækni. Innanríkisráðuneytið í Bosníu heidur því fram að a.m.k. 60.000 konum hafi verið nauðgað í Bosníu og um helmingur þeirra sé þungað- ur. Serbar hafi reist sérstakar búð- ir þar sem konum sé nauðgað kerf- isbundið og jafnvel sé beðið uns þær séu þungaðar. Þrjár skýringar hafa einkum komið fram á því hvaða markmið kynnu að búa þarna að baki 0g tengjast allar útþenslustefnu Serba og þjóðemis- hreinsun þeirri sem þeir hafa verið sakaðir um. í fyrsta lagi ímyndi Serbar sér að þungi múslima- kvenna í Bosníu sem sé tilkominn með þessum skelfilega hætti sé nokkurs konar tímasprengja. Börn þessi hljóti að valda uppiausn í múslimasamfélaginu. í öðru lagi sé þetta leið Serba til að „þynna út múslimablóð" á yfirráðasvæði sínu. í þriðja lagi hefur komið fram sú kenning að Serbar ætli að halda konunum föngnum uns þær ali börn sín. Þeir ætli svo að sleppa konunum en halda afkvæmunum. Heimsókn í flóttamannabúðir Cheryl Benard og Edit Schlaffer eru forstöðukonur Ludwig-Boltz- mann rannsóknarstofnunarinnar í stjórnmálum og mannlegum sam- skiptum í Vínarborg. Fyrir nokkru heimsóttu þær flóttamannabúðir í Króatíu og ræddu við fórnarlömb nauðgana á hernámssvæði Serba. Skrifuðu þær grein um rannsóknir sínar í þýska tímaritið Spiegel. „Þeir höfðu mestan áhuga á tólf til þrettán ára gömlum stúlkum," hafa þær eftir Semsu, fertugri konu, sem haldið var í Trnopolje- búðunum í Bosníu. „Morguninn eftir var komið með þær til baka, þeir hentu þeim fyrir framan dyrn- ar. Þær gátu vart staðið og gátu ekki gengið. Við reyndum að hugga þær en þær gátu ekki tal- að.“ Serbnesku hermennirnir voru að sögn sjónarvotta stoltir af því sem þeir gerðu og komu gjarnan með syni sína með sér. Þeiryngstu, sex- og sjö ára gamlir, fengu að bera byssu og þrömmuðu stoltir á eftir feðrum sínum. Sabina, 31 árs, lýsir nóttunum í Trnopolje svo; „Skelfilegasta andartakið er ekki þegar þeir gera alla þessa hluti við mann heldur áður, þegar byssunni er beint að manni og sagt: þú átt að koma. Og maður á engra kosta völ. Þeir máttu greinilega haga sér eins og þeir vildu.“ Frásagnir þeirra kvenna sem rætt var við sýna að til eru fangabúðir á hernámssvæði Serba þar sem hermenn fá að nauðga konum að vild. Menningarleg sérstaða skiptir ekki máli Því hefur verið haldið fram að glæpir þessir gegn Bosníumönnum séu sérlega alvarlegir vegna þess að um múslimakonur er að ræða. Samfélag fórnarlambanna vísi þeim á bug. Benhard og Schlaffer segja þetta rangt. Samfélag músl- ima í Bosníu hafi verið tiltölulega frjálslynt t.d. var ekki gerð sú krafa til kvenna að þær væru hreinar meyjar er þær gengju í hjónaband. Sú staðreynd hversu konurnar séu reiðubúnar að tala um reynslu sína sýni einnig að engar sérstakar menningarlegar ástæður geri nauðganirnar að meiri glæp en ella. Einnig segi fórnarlömbin að eiginmenn og fjöl- skyldur þeirra taki þeim vel og styðji þær yfirleitt. Spurningin sé miklu fremur hvort þær eigi nokk- urn tímann eftir að gleyma reynslu sinni. „Mesta tjónið sem fórnar- lamb nauðgunar verður fyrir er oft missir hins eðlilega lífs. Hjóna- band þeirra er ekki eyðilagt heldur traust þeirra til annarra. Þær hafa glatað þeirri tiltrú að flestir menn hagi sér tiltölulega siðsamlega,“ segir í grein Benard og Schlaffer. Hugsanlegtir tilgangur skipulagðra nauðgana Morgunblaðið ræddi símleiðis við Benard nú í vikunni. Hún var spurð sérstaklega hvað þær Schlaffer hefðu að segja um þann orðróm að Serbar stundi kerfis- bundnar nauðganir í því augnamiði að sem flestar konur verði óléttar. „Innanríkisráðuneytið í Bosníu heldur því fram að Serbar stundi kerfisbundnar nauðganir í landinu. Margir flóttamenn frá herteknum svæðum hafa einnig skýrt frá þessu. En utanaðkomandi aðilar hafa ekki séð slíkar búðir og þess vegna er ekki hægt að halda því fram með fullri vissu að kerfis- bundnar nauðganir af þessu tagi eigi sér stað í Bosníu. En það get- ur vel verið að svo sé,“ sagði Ben- ard í samtali við Morgunblaðið. Morgunblaðið spurði Benard hvaða ástæður gætu legið þarna að baki, hvaða annarlegur tilgang- ur gæti vakað fyrir Serbunum. „Ein kona sem við töluðum við sagðist hafa heyrt á tal hermanna í búðum þar sem hún var. Samtal þeirra benti til að þetta væri liður í þjóðernishreinsunum Serba. Þessi skýring væri ekki ósennileg," sagði Benard. Páll Þórhallsson Eðlileg sam- skipti við Kín- verja tímabær - segir Wang Jianxing sendifull- trúi Kínverska alþýðulýðveldisins „ATBURÐIRNIR á Torgi hins himneska friðar eru hluti liðins tíma. Vestræn ríki beittu okkur viðskiptaþvingunum en hafa nú fallið frá slíkum hömlum. Er ekki kominn tími til að íslendingar gleymi þessum óþægilega kafla og hefji að nýju eðlileg samskipti við Kínveija?" spurði Wang Jianxing, nýskipaður sendifulltrúi Kín- verska alþýðulýðveldisins á íslandi, í samtali við Morgunblaðið í gær. Jianxing telur óeðlilegt að enginn íslenskur stjórnmálamaður hafi heimsótt Kína eftir atburðina árið 1989 þrátt fyrir að fulltrú- ar annarra Norðurlanda og margra ríkja í Evrópu hafi komið til alþýðulýðveldisins síðustu tvö ár. „Miðað við þann öra vöxt sem hefur verið á viðskiptum Kína og Vesturlanda, hafa viðskipti okkar við íslendinga verið sáralítil hin síðari ár,“ segir Jianxing. „Það er eðlilegt að ágreiningur geti komið upp í samskiptum þjóða en síðan verðum við að leggja slík þrætuefni til hliðar og horfa fram á veginn. Aukin viðskipti hljóta að vera báð- um þjóðunum til framdráttar, sér- staklega þar sem hefð er fyrir vin- samlegum samskiptum þeirra í milli. Ég minni á orð Hávamála: Veistu ef þú vin átt/þann er þú vel trúir/og vilt þú af honum gott geta./Geði skaltu við þann blanda/og gjöfum skipta,/fara að finna oft.“ Jianxing segir að vestrænir fjöl- miðlar hafi skrumskælt fregnir af atburðunum á Torgi hins himneska friðar sumarið 1989, þegar yfirvöld kváðu niður mótmæli stúdenta með hervaldi. „Hér var ekki um að ræða blóðug fjöldamorð eins og vestræn- ir stjórnmálamenn og fjölmiðlar létu í veðri vaka. Að baki slíkum fregnum búa annarlegir hagsmun- ir. Átökin urðu vegna þess að hópur ungs fólks lét stjórnast af erlendum öflum. Þau vildu breyta Kína í vest- rænt þjóðfélag. En slík bylting myndi aðeins leiða til stjórnleysis, og meirihluti þegnanna er henni andvígur. Ég held að megnið af þessu unga fólki hafi nú gert sér grein fyrir því að það fór villur vegar. Stjórnvöld hafa reynt að sýna skilning og uppreisnarmenn- irnir þurfa ekki að óttast að fortíð þeirra komi í veg fyrir að þeir fái vinnu.“ Fjórtánda flokksþingi kínverska kommúnistaflokksins lauk fyrir skömmu, og voru þar lögð drögin að þróun alþýðulýðveldisins næstu 100 árin, að sögn Jianxing. Kín- vetjar stefna að því að ná sömu lífskjörum og Vesturlandabúar inn- an aldar. Þjóðartekjur í Kína eru nú aðeins 20.000 krónur á mann á ári, en að óbreyttum hagvexti ættu þær að verða rúmar 60.000 krónur fyr- ir aldamót. Til samanburðar eru þjóðartekjur á mann hér á landi um tuttuguföld þessi upphæð. Síð- asta áratug hefur hagvöxtur á mann í Kína verið um 7,5% og er hvergi meiri á byggðu bóli. Ríki OECD búa nú við um 3% hagvöxt að meðaltali, en spáð er að þjóðar- tekjur Islendinga dragist saman um þijá hundraðshluta á þessu ári. Aðspurður um frelsi Kínveija til hugar og handar segir Jianxing að hver þjóð hljóti að skilgreina þetta hugtak á sinn hátt. „Hvað er frelsi? Við því er ekkert algilt svar. í Kína eru starfandi átta stjórnmálaflokk- ar auk kommúnistaflokksins og þegnarnir kjósa menn til starfa í borgar- og héraðsstjórnum. Það eru hinsvegar engar forsendur til þess Reuter Kim Young-sam frambjóðandi Frjálslynda demókrataflokksins tekur við árnaðaróskum stuðningsmanna sinna. Kim Young-sam nýr forseti Suður-Kóreu? KIM Young-sam frambjóðandi Frjálslynda demókrataflokksins var með afgerandi forystu þegar fjórðungur atkvæða hafði verið talinn í forseta- kosningum sem fram fóru í Suður-Kóreu í gær. Hann hafði hlotið 41,7% atkvæða, en Kim Dae-jung, sem er í stjórnarandstöðu, 34,2%. Chung Ju-yung frambjóðandi Flokks sameinaðrar alþýðu hafði hlotið 15,8% atkvæða. Það er mun lakari árangur en kannanir höfðu bent til að hann hlyti. Fréttaskýrend- ur telja víst að Kim Young-sam verði eftirmaður Rohs Tae-woo forseta. Þeir Kim og Roh eru nú samheijar eftir að sá fyrrnefndi gekk til liðs frambjóðandi Demókrataflokksins, við stjómarsinna árið 1990. Kim Young-sam og Kim Dae-jung öttu kappi sem frambjóðendur stjórnar- andstöðunnar í kosningum til forseta árið 1987, en lutu þá í lægra haldi fyrir Roh. Síðastliðna þijá áratugi hefur forseti Suður-Kóreu komið úr röðum herforingja, en Kim er óbreyttur borgari.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.