Morgunblaðið - 26.02.1984, Blaðsíða 40

40
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 26. FEBRÚAR 1984
+
Móðir okkar,
STEFANÍA GUÐMUNDSDÓTTIR,
Aðalgötu 12, Keflavík,
lést í Fjóröungssjúkrahúsinu á ísafiröi 23. þ.m.
Jónína V. Eiríksdóttir,
Guórún Eiríksdóttir DeL’etoíle,
Erla Eiríksdóttir,
Sigurbjörn R. Eiríksson.
t
Móöir okkar, tengdamóöir og amma,
EDITHA MULLER,
verður jarösungin frá Fossvogskirkju þriöjudaginn 28. febrúar kl.
13.30.
Unnur MUIIer Bjarnason,
Valdimar Bjarnason,
Ragnheiður Sara,
Rakel Ýrr.
+
Útför
RÖGNVALDAR GUÐJÓNSSONAR,
búfrseðings,
Huldulandi 1, Reykjavík,
fer fram frá Bústaöakirkju mánudaginn 27. febrúar kt. 13.30.
Btóm og kransar afþakkaöir. Þeim sem vildu minnast hins látna er
bent á Krabbameinsfélag Islands.
Fyrir hönd barna, tengdabarna, barnabarna og barnabarnabarns,
Bodil Katrín örsted.
+
Eiginmaöur minn, faöir, tengdafaöir og afi,
GESTUR ÞÓRDARSON,
Dunhaga 17, Reykjavík,
veröur jarösunginn frá Fossvogskirkju mánudaginn 27. febrúar kl.
16.30.
Kristín Helgadóttir,
Helgi Gestsson, Auður Eir Guðmundsdóttir,
Jón Gestur Helgason, Kristín Helgadóttir.
+
Útför móöur okkar og tengdamóöur,
KRISTÍNAR TH. PÉTURSDÓTTUR
frá Bergsholti,
Grenimel 20, Reykjavík,
fer fram frá Neskirkju þriöjudaginn 28. febrúar nk. kl. 13.30.
Ásthildur Lúthersdóttir,
Svafa Lúthersdóttir,
Petrea Lúthersdóttir,
Fjóla Lúthersdóttir,
Jón Lúthersson,
Óli B. Lúthersson,
Pétur B. Lúthersson,
Anton Salómonsson.
Gísli Jóhannesson,
Ragnheiður Jónsdóttir,
Svana Svanþórsdóttir,
Brigitte Lúthersson,
+
Útför
MARGRÉTAR PÁLSDÓTTUR,
Hjallalandi 14,
fer fram frá Fossvogskirkju þriöjudaginn 28. febrúar kl. 10.30.
Blóm vinsamlegast afþökkuö, en þeim sem vildu minnast hennar
er bent á Hallgrímskirkju.
Guðjón E. Guömundsson,
Sigrún Helgadóttir, Ólafur S. Andrésson,
Anna Póisdóttir, Jón H. Friöriksson.
+
Útför ástkærrar dóttur okkar og systur,
HELGU SÓLVEIGAR,
fer fram frá Fossvogskapellu á morgun, mánudaginn 27. febrúar,
kl. 10.30.
Eva Þórsdóttir, Daníel Einarsson,
Kristinn Daníelsson,
Sigríður Daníelsdóttir, Þórður Guömundsson,
Þór Ingi Daníelsson,
Einar Daníelsson,
Hrannar Daníelsson, Oddrún Guömundsdóttir.
Fœðingarminning:
Lilja Sigurðar-
dóttir 100 ára
Því var hvíslað að mér hér á
dögunum að Lilja vinkona mín frá
Víðivöllum í Skagafirði ætti 100
ára minningardag þ. 26. febrúar
1984. ósköp er tíminn fljótur að
líða hugsaði ég, mér fannst tiltölu-
lega stutt síðan ég var á kvenna-
fundi með henni og Halldóru
okkar Bjarnadóttur norður í
Skagafirði, og Lilja var kát og
hress að vanda. En svo fór ég að
hugsa betur og þá varð allt skýr-
ara fyrir mér og mér fannst ótækt
að hennar yrði ekki minnst þegar
svo stendur á að hún hefði fyllt
öldina þ. 26. febrúar, hefði hún lif-
að. Ég var smábarn þegar ég
heyrði fyrst Víðivalla getið og
fólksins þar. Á þeim árum bjuggu
þar sæmdarhjónin Guðrún Pét-
ursdóttir og Sigurður Sigurðsson.
Voru þau kunn um allan Skaga-
fjörð og þó víðar væri leitað fyrir
drengskap og höfðingsbrag.
Faðir minn var Skagfirðingur
að ætt og uppruna, var hann þing-
maður Skagfirðinga um eitt skeið.
Átti hann trygga vini á Víðivöll-
um og naut þar mikillar gestrisni
á ferðum sinum um héraðið. Var
þess oft minnst er heim kom. Þau
Víðivallahjón voru bæði Skagfirð-
ingar og tóku ung við búi á Víði-
völlum eftir því sem ég bezt veit.
Það leið ekki á löngu þar til þau
gerðu garðinn frægan. Víðivellir
urðu brátt þekktur staður, þar
sem innlendir sem erlendir ferða-
menn nutu mikillar gestrisni.
Auðugum jafnt og snauðum var
tekið með mikilli hlýju og aldrei
seldur greiði. Urðu Víðivellir um
langt árabil mjög vinsæll án-
ingarstaður. Meira að segja voru
þar hlaðin borð af allskonar góð-
gæti, þegar áætlunarbílarnir hófu
fastar ferðir milli Akureyrar og
Reykjavíkur. Ég var eitt sinn á
ferð frá Akureyri til Sveinsstaða í
Austur-Húnavatnssýslu. Lagt var
af stað snemma morguns frá Ak-
ureyri og haldið rakleitt að Víði-
völlum. Þar beið uppbúið borð
fyrir alla er með bílnum voru og
tóku menn hressilega til matar
síns. Þegar kom að því að greiða
fyrir matinn var slikt afþakkað,
Guðrún húsfreyja sagðist aldrei
hafa selt gestum mat og vildi ekki
byrja á því í ellinni. Þótt Víði-
vallaheimilið væri þá talið vel efn-
um búið, þá hefði það naumast
staðið slíka rausn til langframa.
Áætlun bílanna breyttist, áð var í
Bakkaseli og svo kom Varmahlíð
til sögunnar, en margir er um veg-
inn fóru söknuðu Viðivalla.
Þau Víðivallahjón eignuðust
fimm börn sem upp komust, fjórar
dætur og einn son, Gísla, sem var
tvíburabróðir Lilju. Hinar dæt-
urnar voru Guðrún, sem um lang-
an aldur stjórnaði myndarbúi að
Sleitustöðum í óslandshlið. Maður
hennar var Sigurður Þorvaldsson
kennari. Hann varð 100 ára þ. 23.
janúar sl. Önnur systirin, Amalía,
bjó um langt árabil á Víðivöllum.
Hún var gift Jóni Árnasyni frá
Reykjum í Tungusveit og bar
heimili þeirra sama svipmót og
eldri hjónanna. Jón dó langt fyrir
aldur fram. Yngsta systirin Sigur-
laug dó í blóma lifsins. Hún hafði
leitað sér menntunar bæði innan-
lands og utan. Um skeið kenndi
hún við Kvennaskólann á Blöndu-
ósi. Það var sameiginlegt þessum
systkinum að þau voru gædd
óvenju miklum mannkostum, svo
fullyrða má að hjartað var hlýtt
sem undir sló!
Guðrún á Víðivöllum var mikil
húsmóðir, ástrík og skynsöm móð-
ir, sem vildi öllu fórna til að koma
börnum sínum til manns. Skólar
þekktust þá naumast á landi voru.
Heimiliskennari var tekinn að
Viðivöllum þegar börnin stálpuð-
ust, urðu fyrir valinu kvenna-
skólamenntaðar stúlkur. Þær
höfðu það fram yfir karlmennina
að geta kennt dætrunum handa-
vinnu jafnframt bóknámi. En
Guðrún vildi einnig að dæturnar
lærðu snemma öll venjuleg hús-
móðurstörf. Þær voru 12 ára
gamlar þegar þeim var kennt að
mjólka og því starfi átti að sinna í
eitt ár. Viku eftir fermingu áttu
dæturnar að taka við eldhúsverk-
unum með eldakonunni á bænum,
með umsjón húsmóðurinnar. En
Guðrún á Víðivöllum var talin
allra kvenna færust í matargerð,
hafði ung lært þá list hjá Jensen
hótelhaldara á Akureyri. Mikil al-
úð var lögð við undirbúning ferm-
ingar á þessum árum. Lilja getur
þess í æviágripi, sem hún skrifaði,
+
Ástkær eiginmaöur minn og faöir,
HAFSTEINN HEIÐAR HAUKSSON,
Þrastanesi 7,
veröur jarösunginn frá Dómkirkjunni miövikudaginn 29. febrúar kl.
15.00.
Fyrir hönd foreldra, tengdaforeldra og annarra ástvina,
Hallveig Sveinsdóttir,
Þorbjörg Ragna Hafsteinsdóttir.
+
Bróöir okkar,
GUNNARJÓHANNSSON
frá Kirkjubóli,
Brekkuhvammi 1, Hafnarfirói,
veröur jarósunginn frá Þjóökirkjunni í Hafnarfiröi þriöjudaginn 28.
febrúar kl. 13.30.
Systkinin
+
Útför systur okkar,
ÞÓRUNNAR V. BJÖRNSDÓTTUR,
er lóst aö heimili sínu þann 17. febrúar fer fram frá Fossvogskirkju
þriöjudaginn 28. febrúar kl. 15.00.
Júllana Björnsdóttir,
Sigríöur Björnsdóttir,
Sæmundur Björnsson.
að hún hafi gengið til spurninga
hjá séra Birni Jónssyni á Miklabæ
frá því hún var á níunda ári og þar
til hún var 15 ára. Eflaust hefur
sú kristinfræðsla orðið henni að
miklu liði. Breyttu við aðra eins og
þú vilt að aðrir breyti við þig var
hennar trúarjátning, ef svo má
segja. Ef allir væru sama sinnis
væri lífið fegra.
Þegar tfmar liðu sótti Gísli nám
í Hólaskóla, en Lilja fór í Kvenna-
skóla Eyfirðinga, sem þá var flutt-
ur frá Laugalandi til Akureyrar
og tók þaðan próf eftir 2 vetur. En
Lilja hafði hug á frekara námi.
Sigldi hún til Danmerkur og
dvaldi þar í tvö ár. Hún átti mörg
áhugamál og dvölin í Danmörk
varð henni lærdómsrík. Taldi hún
að hjúkrunarnám, er hún stundaði
erlendis, hefði komið sér að best-
um notum er heim kom. Lilja var
ákaflega nærfærin að eðlisfari og
skilningsgóð á mannleg mein.
Hennar mesta gleði var fólgin í
því að verða öðrum að liði, einkum
þeim sem voru einstæðingar eða
áttu um sárt að binda. Henni var
umhugað um að veita yl í kalsamt
líf.
Lilja var hugsjónakona, hún
sá í anda fagra drauma rætast,
ekki síður en góðskáldin. Hún tók
undir með Hannesi Hafstein:
„Sú kemur tíð að sárin foldar gróa,
sveitirnar fyllast, akrar hylja móa,
brauð veitir sonum móðurmoldin frjóa,
menningin vex í lundi nýrra skóga."
Stóri fallegi bærinn að Víðivöll-
um brann þ. 13. apríl 1908. Má
nærri geta að slíkt var mikið áfall
fyrir húsbændur og heimafólk.
Éftir því sem ég bezt veit missti
Sigurður bóndi heilsuna skömmu
síðar. Þó hafði hann þrek til þess
að halda veizlu ári eftir brunann.
Var þá öllum hjónum í sókninni
boðið til fagnaðar. Hélt Sigurður
bóndi þá ræðu, er lengi var í minn-
um höfð í héraðinu. Bað hann alla
viðstadda, að hugsa aldrei til 13.
apríl sem óhappadags, heldur með
þakklæti til Guðs fyrir varðveizlu
og hjálp þann dag, því enginn
hefði slasazt eða orðið fyrir
minnsta áverka. Ég býst ekki við
að margir hefðu farið þannig að,
en Víðivallafólkið var sérstætt og
mátti margt göfugt af því læra.
Þakklætið fyrir að enginn varð
fyrir slysi í brunanum var því efst
I huga, en ekki tjónið sem af brun-
anum hlauzt, þó brunnu þar mikil
verðmæti.
Eftir að heilsu Sigurðar bónda
fór að hnigna tók Gísli sonur hans
við bústjórn með móður sinni, og
þegar fram liðu stundir tók Lilja
við stjórn innanbæjar. Héldu þau
systkinin sömu rausn og áður
hafði tíðkast. Gísli á Víðivöllum
var mikill öðlingur, að allra sögn
er til þekktu og hvers manns
hugljúfi. Betri vin var ekki hægt
að hugsa sér sagði maðurinn
minn, Jón Pálmason á Þingeyrum,
en þeir voru aldavinir. Mjög kært
var með þeim tvíburasystkinun-
um, Gísla og Lilju, meðan bæði
lifðu. Gísli kvæntist árið 1935
Helgu Sigtryggsdóttur frá Fram-
nesi í Skagafirði, mikilli myndar-
konu. Kom því að því, að Lilja
þurfti að hugsa fyrir nýju heimili
fyrir sig og fóstursoninn Friðjón,
sem hún unni mjög. Hafði hún
tekið hann nýfæddan frá deyjandi
móður, eins og síðar getur. Eftir
að Gísli Sigurðsson féll frá árið
1948 tók Gísli Jórsson, systurson-
ur hans, við búi á Víðivöllum og
býr enn rausnarbúi.
Það fór ekki á milli mála að
hjúkrunarnám Lilju í Danmörku
kom að góðum notum þegar Lilja
hvarf aftur heim. Nútímafólk skil-
ur vafalaust ekki þá erfiðleika,
sem algengir voru á þessum árum,
að komast á milli bæja, hvað þá
flytja sjúkt fólk staða á milli. Þá
þekktust hvorki bílar né flugvélar,
farartæki voru ekki önnur en
þarfasti þjónninn. Vegir ekki
ruddir og sími aðeins á örfáum
bæjum. En eftir því sem Lilja hef-
ur sjálf sagt frá, þá hefur hún ver-
ið yfir veikum á flestum bæjum í
Akrahreppi og staðið við dánarbeð
margra, auk þess sem hún tók á
móti börnum þegar þau gátu ekki
beðið eftir komu ljósmóðurinnar.
Þá bar það stundum við að hún
aðstoðaði héraðslækninn, Jónas