Morgunblaðið - 26.02.1984, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 26. FEBRÚAR 1984
Skíðafélag Reykjavíkur 70 ára
— eftir Ingimar
Jónsson
I dag er Skíðafélag Reykjavíkur
70 ára. Það var stofnað 26. febrúar
1914 og er fyrsta félagið á íslandi
sem stofnað var til að efla skíða-
íþróttina á íslandi. Allt frá upp-
hafi hefur það unnið ötullega að
skíðamálum og stuðlað að við-
gangi skíðaíþróttarinnar.
Hér á eftir verður lítillega sagt
___frá starfi félagsins en hvorki rúm
né tími var til að gera sögu þess
skil eins og vert væri.
Stofnað að frum-
kvæði L.H. Miiller
Aðalhvatamaður að stofnun
félgsins var Lorentz H. Múller,
sem talinn hefur verið faðir skíða-
íþróttarinnar í Reykjavík. Múller
fluttist frá Noregi til íslands og
settist að í Reykjavík árið 1906.
Hann varð fljótt virkur í íþrótta-
lífi bæjarins enda mikill áhuga-
maður um íþróttir, útivist og
ferðalög. Skíðaskóla kom hann á
fót á Kolviðarhóli og árið 1913 fór
hann í mikið skíðaferðalag með
tveimur ungum mönnum, þeim
Herluf Clausen og Tryggva Magn-
ússyni, sem mikla athygli vakti.
Gengu þeir yfir 200 km á 5 dögum.
L.H. Múller sagði svo frá stofn-
un félagsins í ræðu á 20 ára af-
mæli félagsins: „Veturinn 1914,
eftir jól, var mikill snjóavetur, og
á hverjum sunnudegi var heill
hópur skíðamanna sem mættust í
Ártúnsbrekkunum og einmitt þar
kom fyrst fram hugmyndin um
stofnun skíðafélags. Undirbún-
ingsfundur var haldinn í Bárubúð
23. febr. 1914 og á þeim fundi voru
jnættir Axel Tulinius forseti ÍSÍ,
Guðmundur Björnsson landlækn-
ir, Jón Þórarinsson fræðslumála-
stjóri, Ólafur Björnsson ritstjóri
og ég. Við undirbjuggum frum-
varp til laga fyrir félagið og urð-
irm ásáttir um að boða til stofn-
fundar 26. febr. 1914. Ca. 60-70
áhugasamir menn mættu á fund-
inum og Skíðafélag Reykjavíkur
var stofnað og lög þess samþykkt."
L.H. Múller var að sjálfsögðu
kjörinn fyrsti formaður félagsins
en í stjórn með honum voru kosn-
ir: Steindór Björnsson, Herluf
Clausen, Tryggvi Magnússon og
Pétur Hoffmann.
Fyrstu skrefín
Stjórn félagsins lét þegar hend-
ur standa fram úr ermum. Fyrsta
verk hennar var að efna til skíða-
námskeiðs eða skiðaskóla fyrir
nokkra pilta. Kennarar voru L.H.
Múller og Steindór Björnsson.
Kennnsla fór fram á kvöldin og
var þá mest „teoretísk kennsla"
sem fram fór í leikfimihúsi Barna-
skóians. Einnig fór kennslan fram
í Ártúnsbrekkunum. Morgunblað-
ið segir svo frá 9. mars: „Skíðafé-
—htgið fer vel af stað. Námskeið
stendur yfir þar sem allt er lært
sem að skíðaför lýtur. í morgun
mættum vér hr. L. Múller í fylgd
með 10—20 drengjum og ungling-
um á leið upp í Ártúnsbrekku.
Ætluðu þeir að eyða deginum
þar.“
Um svipað leyti sendi stjórnin
frá sér áskorun til allra lands-
manna um að veita skíðaíþróttinni
lið. Áskorunin hófst með þessum
orðum: „Vér undirritaðir skorum
hér með. á alla, konur sem karla,
unga sem gamla, að hjálpa til að
efla skíðaíþróttina hér á landi og
koma henni í það gengi sem hún á
með réttu skilið." Margir urðu til
þess að lýsa yfir stuðningi sínum
við áskorun félagsins og meðal
þeirra voru Hannes Hafstein ráð-
herra, Jón Þórarinsson sem áður
var nefndur, Þorsteinn Gíslason
ritstj. og stjórnarmenn ISÍ.
Um páskana þennan sama vetur
gengu betri skíðamenn félagsins
yfir Kjöl og til Reykjavíkur eftir
að hafa farið með skipi inn í
Hvaifjörð. Var þetta fyrsta skíða-
för félagsins en þær áttu eftir að
verða fleiri. Allt fram á þennan
dag hafa skíðaferðir upp um fjöll
og firnindi verið einn stærsti þátt-
urinn í starfi félagsins.
Snjóleysi veldur
deyfð
Næstu vetur voru mjög snjólétt-
ir í Reykjavík og var starfsemi fé-
lagsins erfið af þeim sökum. Dró
smátt og smátt svo úr félaginu að
árið 1924 voru félagarnir aðeins
sjö að tölu. Veturinn 1918/1919
var þó snjóavetur og undirbjó fé-
lagið þá mikið skíðamót í Ár-
túnsbrekkunum þann 23. febr. Á
mótinu átti m.a. að keppa í brek-
kuhlaupi og stökki pilta og L.H.
Múiler ætlaði að sýna Teiemark-
sving, Kristianiasving og enn
fremur tvíburahlaup með O. For-
berg landsimastjóra. En áður en
félagið gat auglýst mótið var
snjórinn horfinn. Og þannig fór
þetta einnig næstu árin, hvað eftir
annað varð að aflýsa mótum á
vegum félagins.
Veturinn 1925 fóru L.H. Múller
L.H. Miiller, fyrsti formaður félags-
ins.
Skíðaskálinn í Hveradölum.
og þrír félagar hans úr Skíðafé-
laginu, Reidar Sörensen, Axel
Grimsson og Tryggvi Einarsson,
mikla frægðarför á skíðum úr
Eyjafirði suður yfir Sprengisand.
Þótti ferð þeirra félega hið mesta
afrek. Árið 1927 færðist mikið líf í
félagið enda var þá mikill snjóa-
vetur. Eftir það fór félaginu að
vaxa fiskur um hrygg og félags-
starfsemin jókst með ári hverju.
Veturinn 1929/30 fór félagið t.d.
13 ferðir og voru þátttakendur
705.
Skíöaskálinn reistur
Eitt merkasta framtak Skíðafé-
lagsins var bygging Skíðaskálans í
Hveradölum sem vígður var þann
15. sept. 1935. L.H. Múller var
hinn drífandi maður í því máli
sem öðrum hjá félaginu. Fé til
byggingarinnar var safnað með
ýmsu móti, m.a. með sölu merkja
og svokallaðri „krónuveltu" eða
„túkallsveltu", sem auk þess að
vera ágæt auglýsing fyrir skálann,
vakti almenna athygli og ánægju,
því blöðin birtu nöfn þeirra sem
skorað var a og urðu að greiða 2
kr. (minnst) og svo koll af kolli.
Allur efniviður í skálann var
keyptur í Noregi og kom hann til
landsins í lok maímánaðar 1935
ásamt nokkrum húsgögnum í
skíðaskálastíl. Skíðaskálinn var sá
fyrsti sem reistur var sunnan-
lands og bygging hans eitt hið
mesta átak í íþróttamálum þjóð-
arinnar. Hann var strax vel sóttur
af skíðafólki og ekki leið á iöngu
þar til félagið hafði fengið norsk-
an skíðakennara til starfa við
hann.
Rekstur Skíðaskálans hefur ver-
ið eitt helsta verkefni Skíðafélags-
ins síðan en óhætt er að segja að
hann hafi sannarlega verið skíða-
íþróttinni mikil lyftistöng alla tíð.
Fyrsta landsmótið
I marsmánuði 1937 efndi Skíða-
félag Reykjavíkur til fyrsta skíða-
mótsins hér á landi með þátttöku
víðs vegar af landinu. Þetta mót
var Landsmót skíðamanna. Þessi
félög sendu keppendur á mótið:
Hinn heimsfrægi skíöakappi, Birger
Ruud, kom til landsins á vegum SR
írið 1939. Hér sést hann stökkva
heljarstökk á Thlulmótinu.
Skíðafélagið Einherjar Isafirði,
Skíðafélag Siglufjarðar, Skíðafé-
lagið Siglfirðingur (síðar Skíða-
borg), KR, Ármann og að sjálf-
sögðu Skíðafélag Reykjavíkur. Á
mótinu var keppt í göngu og
stökki. Auk einstaklingsgreina var
í göngunni keppt um sveitarverð-
iaun. „Thule-bikarinn“ sem Vá-
tryggingaféigið Thule hafði gefið.
Sigurvegari í göngunni (18 km)
varð Jón Þorsteinsson úr Skíðafé-
lagi Siglufjarðar. Hann var þá að-
eins 15 ára að aldri. Skíðastökkið
vann hins vegar Alfreð Jónsson úr
Skíðafélaginu Siglfirðingi. Hann
var aðeins tveimur árum eldri en
Jón: „Thule-bikarinn" vann sveit
Skíðafélags Siglufjarðar.
Skíðafélag Reykjavíkur hélt aft-
ur mót árið eftir og var það kallað
„Thulemót" enda þótt „Thule-
gangan" væri aðeins ein keppnis-
greina. Á þessu móti var keppt í
svigi í fyrsta sinn opinberlega á
Islandi. Siglfirðingar unnu
„Thule-bikarinn" öðru sinn og síð-
ar til eignar.
Ólympíumeistari
í heimsókn
Á 25 ára afmæli félagsins, 1939,
var efnt til afmælismóts á Hell-
isheiði sem jafnframt var „Thule-
mót“. Tilraunir stjórnar félagsins
til þess að fá keppendur frá Norð-
urlöndunum báru ekki árangur en
henni tókst hins vegar að fá
norska skíðakappann Birgi Ruud
til að koma til landsins. Hann var
þá ólympíumeistari í skíðastökki,
reyndar tvöfaldur, því hann hafði
sigrað á vetrarleikunum í Lake
Placid 1932 og í Garmisch-Part-
enkirchen 1936. Koma hans til
landsins vakti gífurlega athygli og
fjölmenntu áhorfendur á afmæl-
ismót félagsins. Birgir sýndi svig
og skíðastökk á mótinu og einn
daginn stökk hann heljarstökk á
skíðum. Má nærri geta að stökkið
hafi vakið undrun og aðdáun hjá
áhorfendum.
Ný forusta
Árið 1939 gaf L.H. Múller ekki
lengur kost á sér í embætti for-
Matthías Sveinsson, núverandi for-
maöur SR.
manns enda hafði hann verið for-
maður féiagsins óslitið í 26 ár. Við
formennsku tók Kristján Ó.
Skagfjörð sem átt hafði sæti í
stjórn félagsins um 20 ára skeið.
Eins og L.H. Múller var Kristján
míkill áhugamaður um skíða-
göngu og fjallaferðir. Hann átti
um árabil sæti í stjórn Ferðafé-
lags (slands og var fararstjóri í
ótal ferðum þess. Formannstið
Kristjáns í Skíðafélaginu stóð í
átta ár eða til ársins 1947. Þá tók
Stefán G. Björnsson við for-
mennsku og reyndist hann, eins og
forverar hans, hinn ötulasti for-
maður.
Kristján Ó. Skagfjörð lést í sept.
1951 og í aprílmánuði árið eftir
lést L.H. Múller. Báðum þessum
íþróttafrömuðum reisti Skíðafé-
lagið vegiegan minnisvarða við
Skiðaskálann.
Skíðaskálinn og
skíðaferðir
Eftir „Thulemótin" og Lands-
mótið 1943 stóð Skíðaféiagið ekki
fyrir skíðamótum um stundarsak-
ir enda aðrir aðilar komnir til sög-
unnar til að sinna slíku, þ.á m.
Skíðaráð Reykjavíkur (stofnað
1938). Starf félagsins beindist
einkum að skíðaferðum og rekstri
Skíðaskálans. Árlega skipulagði
félagið ferðir. Veturinn 1944—45
t.d. voru farnar 22 skíðaferðir á
vegum þess og voru þátttakend-
urnir í þeim 1955 eða 178 fleiri en
árið áður. Veturinn 1948—49 var
farin 31 skíðaferð og þátttakend-
urnir tæplega 1.000.
Viðhald og rekstur Skíðaskálans
kostaði félagið jafnan mikið fé og
mikla fyrirhöfn. Ýmsar endurbæt-
ur voru gerðar á skálanum og
viðbyggingar reistar.
Frá 1942 til 1959 sáu systkinin
Ingibjörg og Steingrímur Karls-
son um rekstur skálans og veit-
ingar með miklum myndarbrag.
Á 35. afmælisári félagsins var
bygging sundlaugar við skálann
helsta áhugamál þess. Sundlaugin
var teiknuð og margvíslegur und-
irbúningur hafinn. Þegar á reyndi
var félaginu neitað um fjárfest-
ingarleyfi og um síðir varð það að
hætta við að byggja laugina. Síðar
var sett upp leirbað og gufubað í
kjaliara skálans.
Miillersmótið
Á 45. afmæli félagsins, veturinn
1959, gáfu ekkja og börn L.H.
Múller fagran bikar til þess að
keppa um í sveitakeppni í svigi
innan íþróttahéraðs Reykjavíkur.
Keppt var um bikarinn í fyrsta
sinn árið 1961 og nokkrum árum
síðar vann ÍR hann til eignar. Eft-
ir það hefur verið keppt um bikara
sem Skíðafélagið hefur gefið. Hin
síðari ár hefur einnig verið keppt í
skíðagöngu á Múllersmótinu.
Vaxandi starfsemi
Tvo síðustu áratugina hefur
starfsemi félagsins aukist jafnt og
þétt og orðið sífellt fjölþættari.
Það yrði of langt mál að, gera
grein fyrir öllum baráttumálum
og verkefnum félagsins á þessum
tíma, en þó skal minnt á nokkur
þeirra. Um langt skeið hefur fé-
lagið staðið fyrir skíðamótum á
ári hverju. Má þar nefna Múll-
ersmótið, svigmót unglinga og
skólamótin. Allt frá því um 1970
hefur félagið lagt mikla rækt við
skíðagöngu og má segja að það
hafi endurvakið skíðagöngu sunn-
anlands. „Skíðafélagsgangán" hef-
ur verið fastur liður í starfi fé-
lagsins og það hefur staðið fyrir
mörgum öðrum göngum. Síðast en
ekki síst hefur félagið haldið uppi
skíðakennslu fyrir unga sem
aldna.
Dugmiklir forustumenn
Félagið hefur jafnan átt því láni
að fagna að eiga dugmikla og fórn-
fúsa forustumenn. Áður hefur ver-
ið minnst á fyrstu þrjá formenn
félagsins, þá L.H. Múller, Kristján
Ó. Skagfjörð og Stefán G. Björns-
son. Árið 1968 tók Leifur Múller
við formennskunni og stýrði félag-
inu af miklum áhuga næstu 7 árin.
Þá tók Jónas Ásgeirsson skíða-
kappi við stjórninni í eitt ár og
næstu tvö árin (1976—78) var Páll
Samúelsson formaður. Frá 1978
hefur Matthías Sveinsson haldið
um stjórnvölinn.
Auk formanna og annarra
stjórnarmanna félagsins hafa
margir stutt það með ráðum og
dáð, sumir áratugum saman eins
og Ellen Sighvatsson, Eysteinn
Jónsson og Haraldur Pálsson.
Nefna mætti marga aðra sem
verðugar þakkir eiga skilið fyrir
óeigingjarnt og mikilsvert starf í
þágu félagsins, og hafa gert því
kleift að vinna skíðaíþróttinni og
íslensku þjóðinni ómetanlegt
gagn.
Formenn Skídafélags
Reykjavíkur
L.H. Miiller 1914-1939
Kristján ó. Skagfjörð 1939-1947
Stefán G. Björnsson 1947-1968
Leifur Muller 1968-1975
Jónas Ásgeirsson 1975-1976
Páll Samúelsson 1976-1978
Matthías Sveinsson 1978-