Lesbók Morgunblaðsins - 15.06.1996, Blaðsíða 14

DAGBÓK ÚR ÍSLANDSFERÐ
an tíma, unz við að lokum fórum að sjá hina
miklu sléttu Þingvalla yfir nálægar hæðir. Og
enn riðum við áfram — það lýsir býsna vel til-
finningum mínum „að vera heima hjá sér“, að
þegar einn af hestunum hljóp yfir stokka og
steina og tvö kofort hrutu af honum með brauki
og bramli, þá brá mér ekki hið minnsta. En
við urðum allir fíknir að komast að Almanna-
gjá eftir að við sáum Þingvallavatn — en þang-
að var löng leið ennþá, niður hæðir er lágu
samhliða sprungunni og loks sléttan með hið
nakta hraun, en síðan stönzuðu hestamir fyrir-
varalaust, og Jón sneri sér við og tók að þylja
kveðskap yfir mér, en þá komst ég sannarlega
í uppnám er við fórum að hlykkjast niður hinn
óreglulega tröppustíg niður í gjána, en hún
sást ekki fyrr en við fórum fyrir horn á „tröpp-
unum“, en þá blasti hinn miklu svarti veggur
við okkur í miðnæturrökkrinu, þvi þá var orðið
það áliðið.
Við hlykkjuðumst gegnum gjána til suðaust-
urs og settumst að á sléttum hólma úti í Öxará
og reistum þar tjöldin, en ég mundi það ekki
fyrr en eftir á að þetta var sjálfur Orrustuhólm-
inn. Við tókum til óspilltra málanna, en það tók
nokkum tíma að koma okkur fyrir og matbúa
kvöldverðinn — en verk er þó auðveldara fyrir
fjóra en tvo. Við fórum í rúmið um klukkan
tvö, en rétt áður heyrði ég raddir og sá lest
koma út úr gjánni og flestir hestarnir báru timb-
ur. Það var furðuleg sjón og sviðið allt varð
mjög dramatískt í mínum augum — en í hátt-
inn fór ég og svaf draumlausum svefni.
FERÐAMENN á leið um ísland á síðustu öld. Ekki var um annað að ræða en ferðast ríðandi og með trússahesta.
Á eftir fengum vió skyr á bæ Finnboga bónda - í
baóstofunni, því þar virtistekki vera nein gesta-
stofa. Baóstofan er skrýtin og loftlaus vistarvera
meó rúm til beggja hlióa og börn sofandi í þeim.
Ég spurói hann hve mörg börn hann ætti og sagó-
ist hann hafa eignast sextán, en ellefu væru dáin.
EFTIR WILLIAM MORRIS
Könnuóurinn
Hvilzt á Breiðabólstað i Fljótshlið.
ÉG BYRJA á því að punkta nokk-
ur atriði um ferð okkar. Við litum
ísland snemma morguns þriðju-
daginn 15. júlí klukkan eitt eftir
miðnætti. Napur morgunn og
fremur vont í sjó. Fyrsta sýn af
landinu var aðeins nokkrir tindar er stóðu upp
úr gráum köldum þokubakka. Eftir að ég hafði
horft á þá um stund lagðist ég fyrir á legubekk
í káetunni, og vaknaði ekki fyrr en bjalla gaf
merki um hálfa ferð. Þá fór ég á fætur um
klukkan fimm og fannst morguninn eins kald-
ur og áður, en bjartari. Skipstjórinn var á fót-
um, og við vorum að nálgast Papey aftur, og
mér fannst það einkennilegt að sjá þetta allt
saman aftur á nákvæmlega samskonar morgni
og seinast. En ég held að það hafi haft engu
minni áhrif á mig en áður, og jafnvel skipstjór-
ann, sem var maður viðkvæmur af sjómanni
að vera, og þó að þetta væri í sjöunda sinn
að hann sæi það, þá brást það aldrei að það
snart hann djúpt — og það var sannarlega
ekki að undra. Við eyddum einum eða tveimur
tímum á flóanum, en héldum síðan áfram á
sléttum sjó, en það var býsna kalt og langtum
meiri snjór í fjöllunum en síðast.
Morguninn eftir sáum við Vestmannaeyjar.
Skipið gekk enn greiðlega þrátt fyrir snarpan
vind og kaldan. Okkur fundust Vestmannaeyj-
ar mjög grænar og aðlaðandi þar sem við lág-
um undir hinum miklu og bröttu klettum ytri
eyjarinnar. Hátt uppi á henni voru kindur á
beit í snarbröttum brekkunum. Það var aðdáan-
legt að sjá sjófuglana héma, þétt saman eins
og býflugur í kringum býkúpu, þar sem þeir
lágu í neðri grasbrekkunum eins og fjöldi hvítra
blóma. Það hvessti stöðugt eftir að við fórum
úr skjóli eyjanna, svo að við töldum að við
kæmumst ekki til Reykjavíkur fyrr en seint
um kvöldið, en við vorum ekki einu sinni svo
heppnir. Okkur gekk þó sæmilega þangað til
við komum að Reykjanesröstinni. Ég sat þá í
káetunni og bjóst við að eitthvað mundi koma
fyrir, og skyndilega lyftist stefnið og feikna
slinkur fleygði okkur öllum í eina hrúgu, og í
sama bili kom maður inn og sagði að við hefð-
um orðið að snúa undan og ættum að liggja
í vari unz veðrinu slotaði.
Sem betur fór stóð vindur af landi og við
gátum verið í vari mjög nálægt ströndinni, og
fyrst svo stóð á fór ég í rúmið, því ég hélt að
við yrðum að vera hér í sólarhring, nema ef
veðrið lægði um sólaruppkomuna. Eg svaf nú
samt og dreymdi jafnvel fallega drauma um
fallegar kveðjustundir heima o.s.frv., og vakn-
aði ekki fyrr en ég heyrði skrúfuna fara í full-
an gang, en sofnaði síðan aftur ánægður yfír
að ferðinni skyldi haldið áfram. Þegar ég vakn-
aði aftur veltumst við ákaflega, enda vorum
við að beygja fyrir Skagann. Ég klæddi mig
þá og fór upp á þiljur, en var mjög sjóveikur.
Morguninn var kaldur og ofsafenginn og veður-
hæðin var enn að aukast. Á þennan hátt
hrökkluðumst við inn á höfnina í Reykjavík
og vörpuðum akkerum um klukkan-ellefu f.h.
á föstudag. Skömmu seipna kom Jón söðli um
borð og ávarpaði mig. Ég verð að játa að ég
aðeins hálfkannaðist við hann í fyrstu. Hann
er algeng manngerð á íslandi, breiðleitur, þrek-
inn og bláeygður. Hann færði okkur fréttir
af hestum okkar, og brátt fórum við í bát og
í land, og eftir einn eða tvo tíma var búið að
ganga frá öllu, jafnvel um ferðalag okkar. Við
ákváðum að leggja af stað morguninn eftir
ef hægt væri, því við þurftum aðeins að bíða
eftir skeifum og að komið væri með hestana.
Jón kynnti mig fyrir hinum fylgdarmanninum
— Halldóri frá Eyvindarmúla i Fljótshlíð, litlum
náunga með sérlega góðlegt andlit, og alls
ekki ólaglegum. Ég býst við að hann hafi ver-
ið aldavinur Jóns.
Síðan miðdegisverður, látið niður í kofortin
og rúmið.
FOSS á Síðu, Ijósmynd úrfórum Morris.
Í liöldum á OrrustuKólma á
Þingvöllum.
Við komumst raunverulega af
stað á þessum degi um klukkan
tvö. Samferðamaður, sem
Faulkner þekkti frá Oxford, John
Henry Middleton, sem ætlaði til
Geysis, varð okkur samferða til
Þingvalla. Skap mitt hefur verið heldur bágt
tvo dagana af tilhugsun um fjarlægðina í tíma
og rúmi og væntanlegar og óvæntar hindranir,
en léttist óðar er ég var seztur í hnakkinn og
kominn á leið, sem varð mér kunnuglegri í leift-
ursýn en aðrir staðir hefðu orðið mér á mörgum
árum. Veður var bjart og alls ekki kalt, þó við
heyrðum það úr öllum áttum, að fyrri hluti
sumarsins hefði verið kaldari en elztu menn
myndu. Þegar við að lokum kvöddum hina ís-
lenzku vini okkar í dal einum vöxnum blóð-
bergi var ég glaður og léttur í skapi og alveg
eins og heima hjá mér, þ.e. eins og ekkert bil
hefði orðið á milli fyrri ferðar minnar og þessar-
ar.
Þessi fyrsta dagleið var sú síðasta í fyrri
ferðinni. En þá riðum við. hér í úrhellisrigningu,
en nú var veður gott að undanskildum nokkrum
skúrum. Seljadalur var alveg eins og áður, en
þegar nálægu hlíðamar hurfu seint um kvöldið
og við sáum hina miklu fjallshryggi og tinda
Ármannsfellsfjallgarðsins, Og ljósbrotum stafaði
á hinar hrikalegustu og ógurlegustu gjár í hon-
um, þá var það sem nýtt fyrir mér, því rigning-
in hafði byrgt það áður — og þá mundi ég allt
í einu eftir því hvað það var, sem ég var kom-
inn til að skoða, og landið yfírbugaði efasemd-
ir mínar í eitt skipti fyrir öll að ég vona. Þama
settumst við niður (9 e.h.) til að borða okkar
litla nesti, en létum lestina halda áfram, og rið-
um síðan greitt yfir hásléttuna miklu — Guð,
hve eyðilegar og brjóstmgar þessar hraun-eyði-
merkur vom, hin miklu fjöll til vinstri með þok-
uslæðum og gráa svæðið til hægri (eins og
hrím), en upp af því nokkrir tindar.
Það varð lítil breyting á leið okkar um lang-
í tjöldwm ad Snorrastöóum i
Laugardal.
Á fætur klukkan átta á fögrum
björtum morgni, og Faulkner og
ég fóram upp á Lögberg eftir
morgunverðinn, sólin hlý og
sumarleg. Ég uppgötvaði að á
Lögbergi gætu staðið meiri en
helmingi fleiri menn en mér taldist áður. Það
var óslegið núna og með kafagrasi og fullt af
blómum, lokasjóði, sóleyjum, lyfjagrasi, hvítum
smára, blágresi og einu eða tveimur háfjallablóm-
um, sem ég kann ekki að nefna, og hinum yndis-
lega dökkbláa maríuvendi. Morgunninn var hin
mesta sælustund. Síðan farið að matbúa miðdeg-
isverðinn þar sem við gæddum okkur á ágætum
urriða, en hann var appelsínugulur að innan, en
síðan komu hestamir og við af stað um tvö-Ieyt-
ið. Við riðum meðfram gjánni um stund og síð-
an okkar gömlu leið að Hrauntúni þar sem við
snemm niður að vatninu og riðum meðfram
því. Og síðan upp eftir birkivaxinni hæð þar til
við vomm skyndilega komnir upp í Hrafnagjá,
sem er hinn hrikalegasti og undarlegsti staður,
og fómm yfir hana á einskonar brú eða spöng
— þessi gjá er öll hmnin saman, þó hún liggi
eins beint og Almannagjá — vegna þess að hún
er í halla býst ég við.
Þar fyrir ofan komum við á nakið hraun aft-
ur, og síðan sneram við í austur yfir Lyngdals-
heiði, einhvem eyðilegasta stað sem hugsazt
getur, — síðdegis varð skýjað og háif-vætusamt
— úfið, rifið og grátt með kolsvörtum teningum
af hraungijóti, í suðri og austri stór fjöll flöt
að ofan og í vestri hræðileg tóm gljúfur, grá
og svört á milli tveggja hseða, eitt þeirra var
allt svart og klettar sköguðu út úr því. Engu
að síður voru þar kindur á beit. Við nálguðumst
þetta fjall, fóram ofan brekku og kringum hlíðar
þess, en þær urðu grænni er iengra dró og al-
veg þaktar af kindum og lömbum — gaman að
sjá þau öll hlaupa í hnapp til að stara okkur
skelfdum augum — svo gjörsamlega ólík okkar
langdindlaða sauðfé sunnanlands, silkihærð og
öll með gárótt hom; sum kolsvört, sum mjalla-
hvít eða flekkótt, sum mórauð, en öll hinar feg-
urstu og fínlegustu skepnur. Næst varð fyrir
okkur stór grasslétta, Beitivellir. Þar voru marg-
ir hestar að hvíla sig óg brátt sá ég að það
vom timburdröguhestamir. Við fóram jafn
snemma af Beitivöllum og riðum samsíða um
stund. Það var einkennilega falleg sjón, fjalimar
drógust við jörð beggja vegna við hestana og
auk þess vom aðrar klyfjar — tunnur, saltfisk-
ur, skinn o.s.frv., allt borið á hinum framstæð-
ustu reiðvemm. Það munu hafa verið 100 hestar
í allt. Lestarmennimir tóku okkur tali, en þeir
vora eins fmmstæðir og reiðverin — það var
sannarlega fróðlegt að sjá það allt. Enn lá leiðin
yfir íjallsrana og þá sáum við út yfir aðra breiða
sléttu, Laugardalinn, með tveimur vötnum, Apa-
vatni og Laugarvatni. Á bökkum síðamefnda
vatnsins eru margar heitar laugar er senda guf-
una í loft upp. Nú var orðið mjög áliðið er við
komum í dalinn, en við fómm framhjá vatninu
til hægri og riðum yfir grasgefnar mýrar og
haga við rætur fjallanna, en fengum úðaregn í
andlitin. Klukkan var næstum tólf er við stönzuð-
14 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 15. JÚNÍ1996