Lesbók Morgunblaðsins - 15.06.1996, Blaðsíða 13
BsSð
STÓLL í klassískum anda f rá Morris & Company. Mynstrið í setunni
og gólfteppið hefur Morris einnig teiknað.
Bókaskreytingar
Morrisþykja dýrgrip-
ir og sama er ad segja
um veggteppi hans og
gólfteppi, en frægast-
ur er hann fyrir vegg-
fóbrió
voru bæði á réttum stað og réttum tíma með
„Firmað“. Raunar voru þó megintekjur fyrir-
tækisins af nýbyggðum eða uppgerðum kirkj-
um í gotneskum stíl.
Athyglisvert er, að það er beint út úr þess-
um heimi auðs og íburðar að Morris ræðst í
íslandsferðir sínar. Að koma úr yfirstéttarum-
hverfi Bretaveldis inn í moldarkofana á íslandi
hlýtur að hafa verið verulegt „kúitúrsjokk"
eins og stundum er sagt. En dagbækur Morr-
is úr íslandsférðum greina lítið frá slíku. Hann
minnist að vísu á þungt loft og daunillt í bað-
stofu í kafla sem hér birtist, og hefur ugg-
laust verið ærin ástæða til. En Morris er svo
upptendraður yfir landinu og sögunum, að
hann leiðir að mestu hjá sér að lýsa þeim dapur-
legu húsakynnum sem landsmenn bjuggu þá
við.
Eftir hönnuðinn William Morris liggja 55
tegundir af fágætlega fallegu veggfóðri. Þar
var hann vissulega barn síns tíma, en jafn-
framt tókst honum að gæða veggfóðrið slíkum
þokka, að nútímafólki þykir það aðdáunarvert.
I stórum og íburðarmiklum hýbýium var löng
hefð fyrir góbelínum eða veggteppum, og einn-
ig þar var Morris stórvirkur. Gólfteppin hans
þykja dýrgripir og skreytingar hans á postul-
ínsflísar þykja fágaðar. Síðast en ekki sízt er
FORSÍÐA á þýðingunni á Hænsna-Þóris
sögu með upphafsstaf og
leturteikningu Morris.
að nefna bókaskreytingar hans. Sjálfur gaf
hann út bækur með íburðarmiklum kápum óg
teiknaði þá sjálfur letrið og skreytingar af
mikilli fæmi. Þessar bókaskreytingar hans eru
klassískt fyrirbæri, enda notaði hann þær
gjarnan á klassískar bókmenntir, til dæmis
Oð Hórasar.
Tízkan í húsbúnaði efnaðra manna í Evrópu
á 19. öld einkenndist af ofhlæði. Þegar Morris
og félagar tóku að sér að gera upp hús, þá
er eins víst að þeir hafi orðið að mæta þess-
ari kröfu tízkunnar. En þegar Morris er einráð-
ur og innréttar Rauða húsið sitt, þá gætir þar
miklu meira hófs en almennt var reglan. Á
efri hæð hússins er hófsemi og hreinleiki mód-
ernismans hvert sem litið er, áratugum áður
en módernisminn fæðist sem hreyfíng.
WILLIAM MORRIS
f-
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 15. JÚNÍ 13