Lesbók Morgunblaðsins - 17.09.1988, Blaðsíða 10

Alþingi,
132x203sm,
1966.
Nínamálaði
fleiríeneina
útgáfuaf
þessu
myndefniog
ein þeirra mun
verðaá
sýningunni.
Sjálfsmynd
Nínu
frá
1960.
,Hér er loftið ferskt
og hiininninn tær“
Eftir að NÍNA
TRY GGVADÓTTIR
féll frá 1968 hefur verið
hljótt um hana. Nú er
list og líf þessarar
frábæru listakonu á
dagskrá vegna þess að í
dag verður opnuð í
Listasalnum Nýhöfn í
Hafnarstræti sýning á
þekktum og óþekktum
verkum eftir Nínu.
EftirÞÓRU
KRISTJÁNSDÓTTUR
Einu sinni var Nína
Tryggvadóttir spurð að
því, hvaða litir væru
henni mest að skapi. Hún
svaraði: Kannski falla
mér að sumu leyti jarðlit-
ir best í geð — til dæmis
brúnt og gult. Svo var
hún í þessu sama viðtali, sem birtist í bók-
inni • Steinar og sterkir litir, spurð um við-
horf sitt til mannamynda, hvort það hefði
ekki talsverð áhrif hvort hún þekkti viðkom-
andi manneskju. „Ég hef gaman af að
mála fólk,“ sagði Nína. „Og auðvitað setur
maður hana inn í ákveðna birtu, inn í ákveð-
ið form. Það sem ég þekki til hennar, hefur
að sjálfsögðu sín áhrif, annars er það form-
ið, sem ég einbeiti mér að. Formin lýsa
manneskjunni. Sérstaklega á þetta við eldra
fólk, hugsun og skap móta línumar í andlit-
inu. Svipur sumra er hreinn allt lífið —
halda sér hreinum innvortis, aðrir öfugt.
Ætli það sé ekki besta fegurðarlyfið að
halda hugsun sinni hreinni."
í SLENDIN GURINN OG
HEIMSBORGARINN
Þeir, sem þekktu Ninu best, segja að hún
hafi haldið hugsun sinni hreinni. Hún var
ekki sérlega uppnæm, þó að hún gæti verið
glettin; henni hefur verið lýst sem svo, að
yfír henni væri þroskalegt jafnvægi. Þó
hafði hún eins og aðrir kynnst lífínu frá
ýmsum hliðum. Braut listamannsins er
sjaldnast tómum rósum stráð, þó að takist
að verða ofaná og sanna gildi sitt, eins og
Nínu tókst óumdeilanlega. Þó er enn spum-
ing, hvort hún hefur hlotið þann sess í
myndlistarsögunni sem henni ber; á sínu
sviði er hún frumheiji og einn af þeim fyrstu
að koma í mark. Sumir ferðafélagamir em
í dag frægari og njóta þess og kannski að
vera af stærri þjóðum. Nína var þá enginn
útkjálkamaður í list sinni, þó að hún biytist
úr fámenninu hér við lítil efni og gerðist
hlutgeng í heimsborgum myndlistarinnar,
París og New York, þar sem hún dvaldist
langdvölum og átti sitt heimili. En hvergi
fannst henni betra að mála en á íslandi og
viðtalið, sem áður var vitnað til, var einmitt
tekið eftir að hún var búin að koma sér upp
íverustað hér heima og þangað kom hún
hvert sumar til að mála. Því að, eins og hún
orðaði það: „Hér er loftið ferskt og himinn-
inn tær. . . Landslag á þessari breiddar-
gráðu á við mig, mig hrífa miklu meira fjöll-
in hér — sterk og andstæð form í náttúr-
unni — en loðin form gróðurs víða erlendis."
NýNínu-sýningÍ
Reykjavík
Astæðumar fyrir því, að rifjuð em upp
orð þessa dáða málara okkar, sem lýsa all-
vel viðhorfi hennar til ýmissa gmndvallar-
spuminga, era þær, að í dag 17. september
verður opnuð í Listasalnum Nýhöfn sýning
á nokkmm verkum eftir Nínu. Þessi verk,
sem aðallega em olíumálverk, em öll í eigu
fjölskyldu Nínu, eiginmanns hennar, A1
Copleys, og dótturinnar Unu. Þau A1 og
Una em einnig starfandi myndlistarmenn
og svo skemmtilega vill til, að einmitt þenn-
an sama dag, 17. september, verður opnuð
í Norræna húsinu sýning á verkum A1 Cop-
leys og í Gallerí Gangskör sýning á verkum
Unu!
Auk olíumálverkanna verða á sýningunni
í Gallerí Nýhöfn teikningar, pappírssam-
fellur, vatnslitamyndir og pastelmyndir.
Árið 1982 kom út á vegum Almenna bókafé-
lagsins og í samvinnu við Iceland Review
bók um Nínu. Halldór Laxness skrifaði þar
inngang í minningu Nínu, Hrafnhildur
Schram um list Nínu, en Aðalsteinn Ingólfs-
son var ritstjóri. Þá var um leið haldin sýn-
ing í Listasafni alþýðu til kynningar á bók-
inni. Síðan hafa myndir Nínu ekki sést hér
á opinbemm sýningum. Meðal þeirra verka,
sem getur að líta í Nýhöfn, er t.d. sú mynd,
sem prýddi forsíðu bókarinnar, svo og mynd
frá 1967 og ber heitið Abstrakt eins og svo
margar myndir Nínu og er í umræddri bók
á bls. 92, en mynd þessi var í sérlegu af-
haldi hjá Nínu sjálfri. Annars er þetta fjöl-
breytileg sýning, því að þama em myndir
úr svokallaðri Alþingis-röð, m.a. stór og
svipmikil og harla sérstæð mynd, sem ein-
faldlega ber heitið Alþingi, og lýsir mönn-
um, sem em upphafnir að vinna að hugsjón
einhverra þingstarfa, en andlitseinkenni
þeirra hafa þurrkast út; myndin er einstæð
að þessu leyti, því að Nína lagði sig annars
mjög eftir sérkennum manna, eins og hér
að ofan hefur komið fram. En þama er eins
og hún skynji mennina og landslagið sem
órofa heild, og saga þeirra verður þannig
samofin sögu landsins. Þá verður þar vænt-
anlega og önnur mynd, sem einnig tekur
mið af sögu lands og þjóðar, enn einn vitnis-
burðurinn um hve sterk ítök íslendingar
áttu í heimsborgaranum í boðunarsveit hins
óhlutbundna málverks. Þessi mynd er af
Snorra Sturlusyni, allmiklu eldri en þær sem
áður hefur verið minnst á, samklipp og
hugmynd að glerglugga, sem vissulega
gæti tekið sig vel út þar sem Snorra er
minnst, t.d. ef hér hefði verið komið upp
Snorra Sturlusonar-stofnun í Reykjavík, eða
ef mynd verður á uppbyggingu Reykholts-
staðar og ffægasti sonur þess staðar verður
í forgmnni en ekki saga kristni í landinu,
sem tengdari er öðmm stöðum. Nokkrar
myndir á sýningunni í Nýhöfn verða til sölu,
annars hefur verið mjög erfítt að eignast
verk Nínu að undanfömu.
Ferillmálarans
Nína Tryggvadóttir fæddist á Seyðisfirði
1913 og hét fullu nafni Jónína Tryggvadótt-
ir. 1920 fluttist hún með foreldram sínum,
Tryggva Guðmundssyni og Gunndóm Benj-
amínsdóttur, til Reylqavíkur og þar eist hún
svo upp. Á námsámm í Kvennaskólanum
komst hún í kynni við myndlist Ásgríms
Jónssonar og naut meira að segja tilsagnar
hans um tíma. Síðan fer hún í myndlist-
amám hjá Finni Jónssyni og Jóhanni Briem
á kreppuámnum, þegar hún er um tvítugt
Abstrakt, 1967. Ein af myndunum sem verða á sýningunni.