Lesbók Morgunblaðsins - 09.01.1982, Blaðsíða 4

„Er reynt aö taka tillit til bæj-
arstæðis og landslags, þegar þió
teikníö hús vegna fyrirhugaörar
byggingar í sveit?“
„Viö reynum þaö fullkomlega. í fyrsta
lagi reynum viö aö koma á staöinn og
gerum okkur þá grein fyrir því, hvernig
heppilegast væri aö húsiö liti út. En við
ráöum þessu bara ekki og höfum aöeins
tillögurétt. Þaö er byggingarfulltrúinn á
hverjum staö, sem sker úr um, hvar hús
er byggt í sveit. Mjög oft fer álit okkar á
því ekki saman. Bóndinn á jöröinni hefur
aö sjálfsögöu áhrif, en hann ræöur því
ekki heldur, hvar eöa hvernig er byggt.“
„Finnst þér til dæmis, að íbúð-
arhús, sem stendur undir
brekku, eigi að líta öðruvísi út en
það hús, sem byggt er á flat-
lendi?“
„Já, þaö er óhjákvæmilegt. Formúla
fyrir því er þó ekki til. Þaö er alls ekki
víst, að lágreist hús komi betur út undir
hlíö en á flatlendi. En þegar fariö er um
sveitir, þá finnst mér yfirleitt, að þessi
íbúöarhús meö skúrþökum séu mjög
sviplaus, og gjarnan vill það veröa svo,
aö þessi hús renna saman viö penings-
húsin til aö sjá og veröa illa greind frá
þeim. Til eru aö vísu undantekningar frá
þessari reglu, til dæmis húsiö á Hvassa-
felli í Noröurárdal. Þaö sýnist vera meö
alveg flötu þaki en er þaö raunar ekki
alveg. En þetta hús fer óneitanlega vel á
sínum staö.
Ég er samt sem áöur fullkomlega á
þeirri skoöun, aö skúrþök séu Ijót og eigi
engan rétt á sér. Viö teiknum þau alls
ekki nema til samræmingar viö annaö,
sem fyrir er á bænum.
Svo er einnig þess aö gæta, að hlööur
og þeningshús eru miklu stærri og meiri
byggingar en áöur var og þessvegna er
erfiðara aö fá íbúðarhúsið til aö njóta
sín.“
„Og svo er það ein grundvall-
arspurning: Finnst þér að hús í
sveit eigi að falla saman við
landið, eöa skera sig úr og sjást
langt að?“
„Ég hef velt þessu mikiö fyrir mér og
mín niöurstaða er þessi: Sé sveitin
strjálbyggö, þá vil ég að húsiö skeri sig
úr og sjáist langt aö. Þar sem þéttar er
byggt eins og í Borgarfiröinum til dæm-
is, vildi ég fremur láta bæjarhúsin falla
saman viö landiö. Sem sagt; svariö viö
þessari sþurningu byggist hjá mér á
mannlegum og sálrænum viöbrögðum.
Þaö hefur sitt aö segja, þar sem mjög er
strjálbýlt, aö sjá þó til bæja.“
„Finnst þér að íbúðarhús í
sveit þurfi frekar að vera „reisu-
legt“ eins og sagt er, en í kaup-
staö?“
„Þaö er aö minnsta kosti Ijóst, aö
byggingarstæöi í sveit gerir aörar kröfur
en í bæ. Tökum til dæmis hús með flöt-
um þökum. Þau geta fariö vel meðfram
heilli götu í bæ, en ég veit ekki hvort
maöur á aö nota þetta orö, „reisulegt“.
Þaö kann aö misskiljast. Hús í sveit
stendur eitt sér og þarf þessvegna aö
vera ööruvísi. Þaö mundi kannski líta
betur út og vera svipmeira með íbúöar-
risi og kvistum. En þegar niðurstaöan
verður aö byggja á einni hæö, þá er ekki
fyrst og fremst verið aö hugsa um útlit,
heldur er þaö gert þægindanna vegna.
Viö skulum ekki slepþa því heldur, hvaö
frágangur utanhúss getur sett mikinn
svip á bæinn. í því sambandi verö ég aö
lýsa undrun minni á því, aö menn eru
hættir aö gera ráö fyrir trjágaröi viö
íbúöarhús í sveit. Ég veit ekki hvort þeir
nenna því ekki, eöa yfirhöfuö af hverju
þetta áhugaleysi á trjárækt heima viö
bæinn stafar. En margir fallegir garöar
viö bæi eru til vitnis um, að menn eru að
stíga skref afturábak, þegar trjágróðri er
sleþpt.“
Villingavatn í Grafningshreppi, Árnessýslu. Teikning frá 1969. Hér er þó
iágt ris, sem setur svip á húsið, en um þessar mundir voru íbúðarhús oft
með skúrþökum og eru einhverjar óglæsilegustu byggingar í sögu Bygg-
ingarstofnunarinnar.
Raftholt í Landmannahreppi, Rangárvallasýslu. Dæmi um nýtt íbúðarhús
frá Byggingarstofnun landbúnaðarins með mjög klassísku sniði og falleg-
um hlutföllum. Hér er ibúðarris með kvistum, en það telst sjaldgæft nú á
dögum.
Kornsá í Áshreppi, A-Húnavantssýslu. Dæmi um það nýjasta frá Byggingarstofnun landbúnaðarins: Byggt á einni hæð með lágu risi, en einhæfnin er
brotin upp með tilbrigðum í þakhæðinni, sem setur skemmtilegan svip á húsið.
Nýtt
hús frá
Byggingar-
stofnun
Landbúnað-
arins
íbúðarhús í Múla, Gufu- í
dalshreppi, A-Barðastrand- ^
arsýslu. Þetta getur vel tal-
izt dæmigert fyrir þau hús,
sem byggð eru í sveitum um £
þessar mundir. Byggt er á
einni hæð án kjallara, en í
með risi, sem nær nokkuð
út fyrir. Reynt er að gera o
sem minnst frávik frá '
kassalaginu til að halda
kostnaði í lágmarki. Skipu-
lagið er vel leyst og húsið D
verður án efa praktískt og T
fremur ódýrt.
i/eatur
1500
362,5 145 65 115 .65 115. 632,5
630 390 480
1 hOG
4
Gísli Sigurðsson