Lesbók Morgunblaðsins - 22.07.1973, Blaðsíða 14

I
I
l ---------------------------
l
Forn írsk
; nöfn
! Framh. af bls. 7.
en hann kom í Haga. I»ar bjó
hann til dauðadagrs. —
Ef vér lítum nú á kortið
og: athugrum landnám Þor-
bjarnar, sjáum vér að land-
nám hans var sjálfur Þjórs-
árdalurinn og- totan milli
Þverár og- Þjórsár. Miðhús
voru ekki í hans landnámi,
hann hefir aðeins sezt þar
að til bráðabirgða. Hvers
vegua fór hann ekki rakleitt
í sitt iandnám? Og hvemig
stendur á því að hann er þrjú
ár að því að komast upp í
Haga?
Þjórsárdal urinn hefur á
þeim árum verið hið mesta
Gósenland og þangað var alls
ekki örðug leið upp með ánni.
Hér hafa einhverjir aðrir og
meiri örðugleikar hamlað hon
i
BRIDGE
MARjGT skem.nntiii.0gt gefjur komáð fyrir viö spila-
borðiS og er eftirfaraindi spiill gott dæmli um það:
Vestur:
A —
¥ 8-7-6-5-4-3
♦ Á
* K-D-G-9-8-7
Norður:
A Á-K
¥ Á-K
4 D-10-8-7-6-5-3-2
A 10
Austur:
A 8-7-5-4-2
¥ 2
4 K-G-9-4
A 6-5-4
Suður:
A D-G-10-9-6-3
¥ D-G-10-9
♦ —
A Á-3-2
Saigtnir gemgiu iþairuniiig.:
Vestur:
1 hjairta
4 laulf
5 lauf
Norður:
3 tíglar
4 tigilar
6 spalðiair
Austur:
Pass
Pass
Suður:
3 spaðar
4 spaðar
Allir pasts,
Vesitur lé.t út tíguð ás og sagnlhafi ætiaði 'aið itrompa
með sipaða 3, en tóik óvart ölaiufa 2 og áður ein hanm
hiaifffl', áttað siilg á þesisium mistökum þá lá laufa 2 á
borðimu. Sagmihafi flét ekki á meimu bera og þegar
vestur lét út lauía kómg, iþá var sagnhaíii viss um
hvaða spliil hamm' lét oig drap með ásnum. Næst lét
sagmihafii út liauf, trompa'ð'i i borði, tó’k 'Spaöa áis, lét
út tígúl, trompaðii heiilma, tók 5 islagi á itromp og
kastaði úr borði 4s og kómig í 'hjarfa. Siðustu 4 slag-
ina fékk sa'gnihafi á hjörtun heiimiai.
Að spilimu Jokmu fékk sagmhaifi mikið hrós fyrir
að hafa láitiið laufa 2 í tigui ásimm í fyrsita sfllag, því
geri hamn það ekki1 og trompi, þá tapar hamn spil-
inu.
um frá því að geta sezt að í
landnámi sínu. Honum hlýt-
ur að hafa vérið vamað þess
af mönnum.
Hvaða menn hafa það ver-
ið? Engir aðrir en keltnesk-
ir írumbyggjar dalsins. Þeir
hafa snúizt til vamar, og þótt
þeir hefðu ekki annað vopna
en birkikylfur úr skógunum,
þá hafa þeir stöðvað innrás
Þorbjarnar og hans manna og
neytt jþess, að þar var gott
til varnar. Og í þrjú ár, eða
lengur, hafa þeir barizt fyrir
sjálfsforræði sínu, gegn hin-
um alvopnuðu landræningj-
um. Seinast hafa þeir þó orð-
ið að lúta í lægra hald, og
þá ráðast synir Þorbjarnar
inn í dalinn, þeir Otkell og
ÞorkeU trandiU, faðir Gauks
i Stöng.
*
Islenzkur
aðall
Framh. |af Ibls. 11.
ar Þórbergur úthúðaöi þeim fyrir
að kunna engin skil á ljóðagerð
snillinganna og Stefán vinur hans
frá Hvítadal þegar slettist upp á
vinskapinn i Vaglaskógi.
En þaö er ekki aðeins hið lifandi
íólk bókarinnar, sem gerir hana
að merkilegu listaverki. Allar at-
buröalýsingar eru ákaflega skýrar
og skáldiO kann þá sjaldgæfu list
aO hefja léttvæga athurði upp i
hæOir áhrifamikils drama eöa stór
kostlegs skopleiks. Gott dæmi um
þetta er frásögnin um skógartúr-
inn, þar sem Jafnvel rigningin verö
ur lesandanum áþreifanlegur veru
ieiki og sögurnar um vinnumennsku
þeirra kumpána á Akureyri, þar
sem fyndni höfundar nýtur sin einn
ig I ríkum mæli. Lýsingar á um-
hveríi og öllum aöstæðum eru
geysinákvæmar og gefa frásögn-
inni mjög traustvekjandi yfirbragO.
Náttúrulýsingarnar eru fagrar og
íburöamiklar eins og 1 skáldsögu.
En þær eru oftast nær spegilmynd
af innra ástandi sögumanns. Yíir
frásögninni hvilir daufur blær fjar
lægrar rómantíkur, sem þó er haid
iO i skeíjum meö góölátlegri
kimni, sem gengur eins og þungur
straumur gegnum allt verkiö. —
Stundum íær þetta smágerva skop
þó á sig mynd hrikalegrar og
grófgerörar gamansemi, eins og
þegar Steíán írá Hvltadal er að
kenna Þórbergi „mesta orkanfá-
bjána" í kvénnamálum sem hann
hefur þekkt, staíróf ástarinnar.
Stíll bókarinnar er afar nákvæm
ur, liíandi og málandi, en nokkuö
margorOur og skrautlegur en stund
um blandinn dálitlum trega eins
og þessi klausa sýnir: „Minningarn
ar tóku þó smám saman á sig
annaO snið, eftir því sem atvik
vetrarins þokuOust fjær í rúmi tím
ans. Þær settust hægt og hægt
niOur á botn isálarlifsins, skipuöúst
þar í háttbundrar tónaraöir, sem
ómuOu eins og djúpt og róandi, oí-
urlitið angurvært, eilítiO dulrf-nt
undirspil bak vin hina háttlausu
heimsstyrjöld dagvitundarinnar,
gæddu íallvötn lifsins skapandi
írjómagni, skreyttu fjarviddir aug
ans nýjum litum, gáfu verkum
handarinnar dýpri merkingu.“
Annars sveiflast stíllinn eftir geO
blæ frásagnarinnar. Stundum er
hann litaöur iburöarmiklu skrauti,
stundum er hann þrunginn róman
tík hinna bláa íjalla, annaö veifiö
er hann skoplegur og smáhæðinn
eða glitrandi lýrlskur I takt við
hjartaslög lifsins.
Helzti vankamtur þessarar bók-
ar er form hennar sem er nokkuO
köflótt og ruglingslegt. HiO mikla
og lifandi imyndunarafl höfundar
gerir honum sennilega eríitt fyrir
meO að íella lýsingar sinar I fasta
og knappa heild. 1 þýðingu Islenzks
aOþls á erlend mál er aöeins þeim
þræði haldið, sem beinlinis fjallar
um Þórberg og leit hans að elsk-
unni sinni. I þessari gerO er hókin
heilsteyptara verk, en ekki jafn
íjölbreytt og margslungiO.
Sigimmdur Guðnason
HORFT HEIM
Ég Viill heiim till hags og sitranúa,
heyra hyikiair öl'dur nliiða,
sætitaist þar viiíð aillt og alila —-
eirðarlausa hjartað friða,
fkma vorsins vinalheindiur
veðurbarðar kinin'ar sitrjú'ka,
•skiija nálægð duldr'a dísa. —
— Döguim mínum er að Ijúka.
1 helði Ijómar sumiarsöliin,
signir þennan nyrztia hjara,
særiinn mókir í værðarvímiu
og vll nú sína kraiftia spara.
Áfraim streymir eilfáin tæra
endurleyst úr vetrarböndum.
Fugllar isynigja, ílúgan suðar. —
Frumstajtt líf er enn á Strönid'uim.
Við sem hér af hóilmii, runnum
og tourifum inm í 'múgsins raðiir,
verðum þar þó aflflrei allir. —
Ekki gleymast 'stokir stiaðir.
Glæslillegar géiislamyndir
gagmtiaka vor bamahjörtu —
sem enniþá bera yl og birtu
inn i mætiurhúm'in isivörtu.
Heámia á rúsitium fomra feöra
finnst mér hvísla sagnaandiii
um iþeirra kjör, 'sem þannia ilifðlu,
þreytitiu stiríð á hafi og landi.
Mörg kjamaverk í kyrrþey unnini,
hvergi eru skráð né færð i letur —
þessiar hljóðu ihetjudáðir,
sem hortue nútíð einskis metur.
Hjá g'amla tiímaTis tófitarbrotum
tekst mér toezt a'ð rekja og kanna. —-
Hugurinin fer að hliusta og fliéi'tia —■
ég heyrii1 raddiir kynislóðanma,
æskutolátra, sjafinarsönigva,
.soMiirm 'trega, þungan ekka —
blamdast samam við bárumilðimm. —
Þamin bikar máttu suimir drekka.
Heima ,í ríiki möður minnar
marga sá ég eldia ibrenna,
fjiölda 'lti lijóiss og iskuigga
toks í húmkniapp saman renna.
Þeim opnast margt, seim ednár vafca
uindir 'himnii júnínætiur,
þegar róslito vaxtar væmia
vólkmar, eimis og toairn, sem grætur.
Ég Vil heim tiffl toags og stramda,
er hl'ým,ar tolær og íisa flieySir,
meðan gyðj'am geislafögur
gflitibúin um loftið þeysir
og liatoba frjá'lls um leiðir kunnair,
lömgu þrotimm tojiörg að kfllifa,
am/da að mér sjávanselitu —
og sa'fna kröftum — tiffl að l'itfa.
SIGMUNDUB Guðnason, höfundur ljóðsins, er Strandamað-
nr og bió lengri í Hælavík. Hann var um tíma vitavörður
á Hornbjargsvita, en fluttist síðan til Isafjarðar og dvelur
þar nú. Sigmundur verður áttræður á þessu ári. Arið 1955
gaf Sigmundur úr Ijóðabók, Brimgný, en Guðmundur G.
Hagalín og Þórleifur Bjarnason vöidu ljóðin í hana.
Snemma fór að bera á sjóndepru hjá Sigmundi og hefur
bann síðan um þrítugt verið mjög sjóndapur.