Lesbók Morgunblaðsins - 11.06.1972, Blaðsíða 4

SVIÞJOÐ
f DAG
Fjórdi og
síðasti
hluti
Eftir
Gísla
Sigurðsson
Rætt við
íslendinga
búsetta
í Svíþjóð
Ingfveldur og Haraldur
með yngstu börnin.
TAKMARKIÐ
ER AÐ KOMAST
HEIM
Samtal við hjónin Ingveldi
Dagbjartsdóttur og Harald
Guðjónsson, nýbakaðan doktor
og yfirlækni við Söder-
sjúkrahúsið
hjá borgarlœkni og hélt síðan
áfram námi í London og lauk
prófi í heilbrigðisfræði (DPH)
frá Dondon School of Hygiene
and Tropical Medecine. Um
tíma starfaði hann einnig við
sjúkrahús í Kaupmannahöfn.
Ingveldur og Haraldur hafa
komið sér vel fyrir; þau búa í
nýju og glæsilegu einbýlishúsa
hverfi í einni af þeim útborg-
um Stokkhólms, sem byggðar
eru innanum furutré og klapp
arhóla meðfram þeim vatna-
klasa sem framar öðru tengir
Stokkhólm saman. Þar er Skar-
holmen í næsta nágrenni, um-
deilt nýtízku úthverfi, en gat-
an þeirra heitir Kráksatraback-
en, einbýlishúsagata utaní hæð
með háum trjám. Húsið er
tveggja hæðai, byggt úr steini,
en neðri hæðina hefur Harald-
ur nýlega innréttað með furu.
Það var mjög skemmtilegt að
heimsækja þau hjón; hvort-
tveggja er að heimilið er fal-
legt og viðmót húsráðenda
elskulegt. Þau eru bæði Reyk-
víkingar; Haraldur liðlega fer-
meira heima hér á kvöldin en
í Reykjavík. Sjálf förum við
mjög litið, nema þá til að hitta
kunningja okkar, sem oftast
eru samstarfsmenn Haralds
og fjölskyldur þeirra.
— Verður það svo, þegar
maður leggur stund á áraianga
sérfræði, að smám saman velji
hann sér kunningja úr hóp-
um sérfræðinga í svipuðum
greinum?
Haraldur: — Já, það verður
að segjast, að það er yfirleitt
þannig. Minir kunningjar eru
einkum læknar eða sérfræðing
ar með svipaða aðstöðu og ég.
— Hvað um samband við
aðra fslendinga, sem hér búa?
Ingveldur: — Við höfum mik
ið samband við nokkrar ís-
lenzkar fjölskyldur búsettar
hér. Á samkomur íslendinga
förum við hinsvegar sjaldan.
Manni finnst nú orðið, að allir
séu svo kornungir, sem koma
á samkomur hjá fslendingafé-
laginu. Það er fólk, sem til
dæmis er við nám í listskólun-
um eða í tæknifræði ýmiskon-
ekki hérna vegna peninganna.
En alla sérfræðinga dreymir
um beztu hugsanlegu aðstöðu,
einkum og sér í lagi, ef menn
stunda rannsóknir. Það er
fyrst og fremst slík aðstaða,
sem betri er hér en heima.
Ingveldur: — Ég skil ekki
alveg, hvernig fólk fer að því
að lifa hér, sem hefur lág laun.
Verðhækkanir eru cilveg ótrú-
legar og matur er til dæmis orð
inn gífurlega dýr. Og ég er
hrædd um, að það þætti nokk
uð svæsið heima að borga
17.000 krónur í húsaleigu fyrir
miðlungsíbúð langt úti i út-
hverfum.
— Hvað um þcssa miklu ein
angrun og einmanaleik, sem
blöðin tala um að hrjái fólk I
úthverfunum?
Ingveldur: — Hér er maður
hvorki í saumaklúbb, dans-
skóla né frúarleikfimi eins og
mér skilst að ómissandi sé
heima. Og við förum sjaldan i
bíó. Aftur á móti er mikil að-
sókn að leikhúsunum og þau
eru held ég, mjög góð. En það
' "
Haraldur Guðjónsson og Ing
veldur Dagbjartsdóttir liafa
búið í Stokkhólmi siðan haust-
ið 1961. Þann tíma allan að und
anskildu einu ári, hefur Har-
aldur verið starfandi læknir
við Karolinska sjúkraliúsið i
Stokkhólmi. En í marz siðast-
liðniun var Iionum veitt staða
yfirlæknis við Söder-sjúkra-
húsið, en í því felst að xóif-
sögðu mikil viðurkenning, sem
ekki fellur mjög oft i skant er-
lendum Ueknum þar i landi.
Jafnframt hefur Haraldur unn
ið að doktorsritgerð á undan-
förnum árum og fór doktors-
vörn fram í maíbyrjun við
Karolinska Institutet í Stokk-
hólmi. Raunar byrjaði Harald-
ur á verkinu 1965, en síðan
hlóð það utaná sig og seinni-
partinn í vetur vann Haraldur
einvörðungu að því að ljúka
ritgerðinni. Hún lieitir á ensku
Tho Jarisch-Herxheimer Reakt-
ion. Og undirtitill: Experiment-
al Studies on Humans and
Rabbits.
Hér er um svo gífurlega sér
hæft málefni að ræða, að þýð-
ingarlaust er að hætta sér út í
skýringar. Ritgerðin kemiir
raunar viða við og snertir
mörg svið; meðal annars fjallar
hún um hita i sárasóttarsjúkl-
ingum svo sem sex klukku-
stundum eftir að meðhöndlun
hefur farið fram. Ekki hefur
Haraldur aðeins unnið að rann
sóknum í Svíþjóð, en einnig við
John Hopkins Hospital í Balti-
more i Bandarík.juniiin. Þar
vaknaði grunur um að ákveð-
inn vírus væri að verki og
væri hann valdur að dauða til
raimakanína, en fyrr hafði ver-
ið talið að áðurnefnd reaktion
eða viðbragð, væri þar að
verki. Mnn litlu máli skipta
hér, hvort fleiri eða færri orð
eru höfð þar um. Við þennan
formála má bæta, að Harald-
ur varð stúdent frá MR 19-18
og kandídatsprófi í lækn-
isfræði lauk hann frá Háskóla
íslands 1955. Um þriggja ára
skeið þar á eftir starfaði hann
tugur að aldri, en börnin eru
þrjú: 12 ára dóttir, fjögurra
ára drengur og tveggja ára
stúlka.
En hvað um nágrennið;
þekkja þau fólkið í næstu hús
um og hverskonar fólk er það
einkum, sem þar býr?
Ingveldur: Ég get ekki sagt,
að við höfum mikinn samgang
við nágrannana. Það er þá
fremur að sumarlagi, að fólkið
hittist útivið og tali saman. Til
dæmis höfum við nokkrum
sinnum drukkið kaffi með fólk
inu hér við hliðina úti á lóð-
inni. En að vetrinum sér mað-
ur þetta fólk ekki oft. Mér
skilst að margar kvenn-
anna séu starfandi kennarar.
Yfirleitt er það fremur vel
stætt fólk, sem hér býr; það er
til dæmis algengt að fjölskylda
eigi tvo bila. Efnahagsleg af-
koma virðist batna til muna,
þar sem böj-nin eru komin upp
og konan getur farið að vinna
að einhverju leyti úti. En mér
hefur virzt, að fólk sé miklu
ar. Og svo er annað; maður
kemst ekki svo auðveldlega frá
bömunum. Að visu getur elzta
telpan gætt þeirra yngri, ef
við þurfum að skreppa eitt
hvað sem snöggvast.
— En teijið þið fjárhagsleg
an ávinning i að vera hér?
Haraldur: — Að visu eru
brúttótekjur lækna háar hér i
Svíþjóð, en ég get trúað að
fólk heima eigi bágt með að
trúa því, hve stór hluti af tekj-
um manna rennur beint i rík-
isins. Laun yJiirlæknis við
sjúkrahús eru há á íslenzkan
mælikvarða, en þess ber að
geta, að um það bil 65% fara í
skatta. Af hverjum 1000 krón-
um, sem launaseðillinn hljóðar
uppá, fær maður aðeins 350
krónur í hendur. Af þeim sök-
um er algengast af öllu að
heyra menn kvarta há-
stöfum yfir sköttunum.
Ég er ekki viss um að við
höfmn neinn fjárhagslegan
ávinning af verunni hér; það
er augljóst mál, að maður er
er rétt, að talsvert er talað um
þessa einangrun, sem húsmæð-
ur búa við heima hjá sér og
kannski fjölskyldan öll. En ég
held, að það sé varla öðruvísi
né verra hér en annarsstaðar.
Haraidur: — Sumt af þessu
er hrein hysteria. Þessi úf-
hverfi eins og Skarholmen eru
hvorki betri né verri en önn-
ur biokkahverfi og svo halda
menn að það sé eitthvað nýtt,
að krökkum verði sundurorða
á leiksvæðum, eða að lög frum
skógarins gildi þar. Ég held að
það hafi einmitt alltaf verið
þannig í borgum. En svona er
þegar vandamál vantar; þá er
reynt að búa þau til. Þetta er
gervivandamál.
— Flytja blöð og aðrir fjöl-
miðlar einhverjar fréttir fi'á
Islandi?
Haraldur: -— Ef einhverjar
fréttir eru frá íslandi, sem sár.i
sjaldan kemur fyrir, þá e •
gjarnan talað um Island i góð
látlegu gríni.
Framh. á bis. 14
4 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
11. júni 1972