Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1967, Blaðsíða 30

TYRKJA-CUDDA
Framhald af bls. 43
sinn mesta sparisvip, og ég
mundaði Canonvélinni jap-
önsku að honum og smellti af.
Lagði ég síðan hönd á brjóst
mér öðru sinni, og í þetta sinn
sagð; ég hátt og skýrt: Saha,
og þá færðist bros yfir andlit
gamla mannsins. og ég fann að
hann gladdist við, að ég gat
bakkað honum fyrir á ara-
bisku. Þakkað veri þjóninum
fyrr um daginn.
Synir spámannsins lesa Kóran-
aninn.
Nú lá leið okkur inn í Mosk-
una. sem er veglegt hús. Þegar
inn var komið, urðum við öll
að draga skóna af fótum okk-
ar. Hér var heilög jörð. Og
ekki var sama, hvernig menn
héldu á skónum. Hæll varð að
snúa að hæl, og þannig lædd-
umst við hljóð inn í moskuna.
Gólf hennar var aiit teppalagt
með fallegum teppum, vafalaust
ekki af verri endanum. í hálf-
rökkrinu, sem þarna var inni,
sáum við marga syni spámanns
ins sitja á gólfinu með kross-
lagða fætur, lesandi Kóraninn,
hina helgu bók Múhameðstrú-
armanna. Virtust þeir engan
gaum gefa okkur, enda vildum
við heldur ekki rjúfa þá diúpu
kyrrð, sem' þarna ríkti. og ef-
ast ég ekki um, að það hefðu
verið taiin helgispjöll. ef við
hefðum yrt á þessa trúræknu
syni Allah.
Skyldu annars Kinverjar
taka jafn hátíðlega orð Maos
formanns í Rauða kverinu, eins
og Múhameðstrúarmenn orð
spámanns síns í Kóraninum?
Betra að hafa hendur í vösum.
Áður en við héldum inn í
arabiska hverfið sagði farar-
stjórinn okkur, að halda hönd-
um í vösum, ef við geymdum
í þeim peninga eða önnur verð
mæti, því að fólkið væri hnupl-
gjarnt við útlendinga*‘Og and-
rúmsloftið var þarna einna lík
ast því og blikaði á hnífsblað
í hverrj hendi.
Algeirsborg er engri annari
borg lík, sem ég hef heimsótt,
og skipta þær þó orðið hundruð
um, en eingöngu hingað til í
Evrópu. Eitthvert öryggisleysi
hvíldi yfir öllu, enda var okk
ur ráðlagt að halda hópinn sem
mest. og reyna ekki til þess að
fara fá saman inn í Arabahverf
in Það mun vera mikið valt að
treysta þeim.
Verðlag geysihátt
Framan við óperuna námum
við staðar næst, og var nú tím-
inn notaður til að verzla fyr-
ir bá fáu aura, sem við höfðum
á okkur, en okkur hafði verið
tilkynnt fyrir bróttför frá
Palma, að þýðingaralaust væri
að fara með mikla peninga þang
að, því að verðlag væri okkur
óhagstætt, enda reyndust þeir
vera fáir „dinardarnir", . ém
við fengum fyrir pundin okkar.
Margt fékkst þarna samt í
verzlunum fallegt, sem gaman
hefði verið að taka með sér
heim. Helzt var það, að fólk
keypti sér litríkar sessur úr
úlfaldaskinni, sem ekki voru
alltof dýrar þarna.
Við fáum forsmekk af hvítri
þrælasölu
Á einu götuhorni í nánd við
óperuna urðum við allt í einu
illyrmislega minnt á tilvist
hinnar hvítu þrælasölu, og seg
ir nú frá því atviki.
Gamall karl, hrukkóttur í
andliti, með gleraugu, kom að
máli við okkur 5, fjölskylduna,
og spurði á bjagaðri ensku,
hvort við vildum sjá Harem?
Eftir að við höfðum áttað okk
ur á spurningunni, sáum við
skyndilega alsírska fararstjór-
ann, sem þarna var af tilvilj-
un staddur í nágrenninu. Gekk
ég til hans, og spurði hann
ráða.
„Harem“, sagði hann, og and-
lit hans varð eins og eitt spurn
ingamerki. „Ég er fæddur og
uppalinn hér í Algeirsborg og
és hef aldrei heyrt getið um
Harem hér“.
Augsýnilega var honum
brugðið, en hann áttaði sig á
augabragði, kallaði eitthvað
upp og sveiflaði hendi, og það
var sannarlega eins og hendi
væri veifað. því að upp spruttu
allt í kringum okkur einir 10
lögregluþjónar og hermenn, og
leituðu nú sem ákafast að þess
um gamla, skorpna manni. sem
við okkur hafði talað .En hann
hafði horfið í mannfjöldann. og
var hvergi sjáanlegur.
Layazid Mohamed fararrtjóri
sagði okkur, að hér hefði vafa
láust veriW etnnver ar wrsenw-
urum hinnar hvítu þrælasölu
að verki, en því miður væri afl
mikil brögð að því, að mikil
miðstöð hennar væri í borginni.
Við yfirgáfum síðan Layazid
Mohamed um stund, og geng-
um ásamt nokkrum vinum okk
ar inn í hliðargötu. Veittum við
þá athygli tveim skuggalegum
náungum, sem virtust elta okk-
ur. Hvar sem við komum, á göt
unni, inni í verzlunum birtust
þessir sömu tveir, og mundum
við eftir þeim rétt hjá gamla
karlinum. Þetta endurtók sig
nokkrum sinnum. Töldum við,
að þeir hefðu verið í slagtogi
með gamla karlinum, og myndu
hafa orðið vitni að samtali okk
ar við fararstjórann.
Okkur tókst ekki að hrista
þá af okkur, og þótt íslenzkur
lögregluþjónn væri í fylgd með
okkur, gáfumst við upp á því
að hætta okkur lengra inn í
hliðargöturnar, og héldum í
flýti til langferðabifreiða okk-
ar, sem biðu á Óperutorginu.
Meira að segja urðum við var-
ir við þá í bíl á eftir okkur.
Segir fátt af einum
Þannig er lífið í Algeirsborg.
Þar getur allt gerzt, og vissara
að hafa vaðið fyrir neðan sig,
ef maður vill lífi og og limum
halda, því að alkunna er ,að
þessir útsendarar hinnar hvítu
þrælasölu, svífast einskis, og
það segir fátt af einum eða
tveimur útlendingum, sem týn
ast í þessari mannmegð, þar
sem ægir saman fólki af mörg-
um ólíkum þjóðernum og raun
ar margur farið flatt á því að
s»cygmasx vm or r,«* i peirra
myrkrastarfsemi.
Blóðrauð sólin gekk til viðar
bak við Atlasfjöll.
Nú leið dagur að kveldi, og
okkur varð brátt ekki til setu
boðið lengur enda dagur orð-
inn langur, en ákaflega
skemmtilegur og lærdómsrík-
ur.
Kvöddum við nú Algeirsborg
og héldum út á flugvöllinn. Not
uðum við þá tækifærið að
senda kort heim og keyptum
frímerki fyrir síðustu peninga
okkar. Á flugvellinum beið
DC-4 flugvélin, og áður en við
gengum um borð í hana, kvödd
um við Layazid Mohamed með
virktum. Hann hafði sannar-
lega staðið í ströngu með ágæt-
um.
Þegar á loft var komið, sáum
við hina heitu Afríkusól hverfa
eins og blóðrauða kringlu bak
við Atlasfjöllin. Framundan
var hið bláa Miðjarðarhaf. sem
nú hvíldi myrkt og dulúðugt
undir okkur, •—• sem hafði svo
marga söguna séð gerast.
Lentum við svo innan klukku
tíma á flugvellinum í Palma,
og stundu síðar vorum við kom
in heim og hölluðum okkur í
rúmunum í lúxusíbúð þeirri,
sem Guðni Þórðarson í Sunnu
léði okkur til veru í þann ynd-
islega tíma, sem við dvöldumst
við Miðjarðarhafið.
Við getum að lokum ekki
annað sagt: Farið til Mallorca,
en látið ekki undir höfuð
leggjast að heimsækja Algeirs-
borg. Það er svo sannarlega
peninganna virði. — Fr. S.
11
Anno domini I.
Framhald af bls. 35
Einu sinni á 2. öld fyrir Krist hafði
komið til átaka vegna þessa kjarna
Gyðingatrúarinnar — það var þegar
Maccabeus hafði forystuna um upp-
reisnina gegn Antiochusi IV Epiphanes
hinum gríska valdhafa Sýrlands og
Eabýioníu. Og nú ætlaði Herodes að
taka up þráðinn, þar sem þá var frá
borfið. En Gyðingar voru fljótir að rísa
upp gegn Herodesi og hann lét undan,
áður en í hart færi. Hinum rómversku
leiðtogum þótti þetta súrt í broti. Þeir
stóðu andspænis þjóð, sem neitaði að
hlíta viðurkenndum leikreglum — en
krafðist þess að fá að dýrka aðeins einn
guð. einn sérstakan, vandlátan Guð.
Rómverjar litu ekki beinlínis á það
sem trúaratriði, að Gyðingar skyldu
neita að dýrka keisarann, heldur töldu
þeir það fyrst og fremst pólitíska
móðgun, brot gegn valdi keisarans.
Hvorki Agústus keisari sjálfur né
arftuki hans, Tiberius reyndu þó að
neyða Gyðinga til undirgefni. En Ul
þess urðu nógir aðrir. Rómverskir em-
bættismenn í nýlendunum, þar sem
Gyðingar voru búsettir og allur al-
mer.ningur sýndi þeim ekkert umburð-
arlyr.di og æ ofan í æ kom til uppþota
og ofsókna gegn Gyðingum. Meðal
Gyíinga sjálfra skapaði þetta andrúms-
lofí ótta og öryggisleysi, sem öfgamenn
þeirre á meðal færðu sér í nyt í póh-
tískum tilgangi. Eftir langvarandi óróa
hofs! hin mikla bylting, sem lauk með
eyðJeggingu Jerúsalem borgar árið 70
eftir Krist. Keisaraveldið sigraði — en
Rómverjar fengu ekki lengi notið sig-
ursins. Það vandamál, sem eingyðistrú
Gyðinga hafði bakað þeim, urðu þeir
fljótlega aftur að horfast í augu við
undir nýju nafni — Kristni. — Fram í
■ kgsljósið voru komin ný trúarbrögð,
jafn áköf eingyðistrú og Gyðingatrú-
in. er. sýnu öflugri og breiddist örar
út. Kristnir menn voru ekkert fremur
en Gyðingar reiðubúnir að gjalda keis-
arar.um það sem hann taldi sér bera.
Að sjálfsögðu voru engir kristnir
trúarsöfnuðir til árið eitt. Því jafnvel
þótt Kristur hafi verið fæddur sam-
kvæmt umsögn Mattheusar, var starf
h’ins ekki hafið þá. Menn vissu því
ekkert hvað í vændum var árið 1 og
næstu aldir á eftir gerðu þeir sér þess
enga grein, hversu róttækar breyttng-
ar áttu eftir að verða á högutn krist-
inns manna. í augum keisarans og
þeirra, sem aðra guði höfðu, var
knstnin og stuðningsmenn hennar ekk-
ert annað en óþægilegt stundarfyrir-
brigði, og meira pólitískt en trúarlegt,
smovægilegur þyrnir í holdinu. Snemma
á annari öld eftir Krist skrifaði ný-
lendustjórinn í Bithyniu, sem var rétt
austan við Bosporussund — til Róm-
ar og spurði keisarann, sem þá var
Trajanus, hvernig fara bæri með það
fóik, sem sakað væri um að .ðka
kr;stna trú. Trajanus svaraði því +il,
að vissulega yrði að hegna hinum
kristnu, en ekki ofsækja þó. Keisari
Rómaveldis hefði vart tekið slíkum
vetthngatökum á kristnum mönnum,
heíð; hann talið þá hættulega.
En Trajanus gerði sér engu meiri
grein fyrir því á annari öld en bair,
sem lifðu árið 1, að senn mundi að
því koma að heimsveldi kristinnar
kirkju stæði yfir höfuðssvörðum róm-
verska keisaraveldisins.
(M. Bj. vann úr grein eftir B. I.
Finley).
ÁRNI ÓLA
Framhald af bls. 51
Hún andaðist úr lungnabólgu 1910 og
var þá 89 ára að aldri, ern og laus
við sitt fyrra heilsuleysi og þjáningar
og það þótti ganga kraftaverki næst.
Hún hafði stofnað „Christian Science"
og þegar hún féll frá voru í Ameríku
starfandi 668 söfnuðir innan þessa trú-
félags, og margir erlendis. Og þúsund-
ir manna höfðu þá þegar læknazt fyr-
ir starfsemi þessa félags, en á seinni
árum hafa þessar lækningar eflzt svo
mjög, að furðu sætir.
Spiritismi
Árið 1882 var brezka Sálarrannsókn-
arfélagið stofnað (The Society for
Psychical Research) og starfar enn, en
nú nánast í tveimur deildum, rannsókn-
ardeild og tilraunadeild, sem er félag
Spiritista. Eftir að félagið var stofnað,
þurfti það nauðsynlega á miðlum að
halda. En í Englandi gilda lög frá 1824,
eða 147 ára gömul. er banna mönnum
fiæking, kukl, lófalestur og þess kon-
ar spádóma, eða reyna að ná sambandi
við framliðna, og samkvæmt þessum
lögum var svo talið, að miðilsstarfsemi
væri ekki Ieyfileg. En það var ekki
bannað þar í landi að stofna kristinn
söfnuð, og þess vegna hafa spiritistar
stofnað söfnuði um landið þvert og
endilangt.
í þessum söfnuði er lögð mikil á-
hersla á andlegar lækningar (Spirit
Healing), eða huglækningar sem vér
köllum svo. Hafa þeir eignazt marga
merkilega huglækna, en fremstan verð-
ui að telja Harry Edwards í Burrows
Lea. Það var af hreinni tilviljun að
hann uppgötvaði að hann hafðj hæfi-
leika til að ná sambandi við lífmagn
alheims, þá miðaldra maður. En nú hef-
ir hann stundað huglækningar um 30
ára skeið við mikið álit og sívaxandi
aðsókn.
Brezku læknastéttinni leizt ekki meir
en svo a þetta í byrjun og taldi slík-
ar lækningar óleyfilegar, ekki vegna
þess, að þær gætu ekki ótt sér stað,
heldur vegna hins, að allskonar lodd-
arar gæti gert sér mat úr því að þykj-
ast vera huglæknar.
Þá stofnaði Edv/ards félagsskap hug-
lækna, og má enginn Spíritisti stunda
huglækningar, nema hann hafi fært ó-
yggjandi sannanir fyrir því að hann
hafi hæfileika til þess, og fengið við-
urkenningu félagsins. Jafnframt var þá
stofnaður æfingaskóli fyrir menn og
konur, er hafa kynnu hæfileika til þess
að verða huglæknar. Og með þessu
móti hefir þessum huglæknum fjölgað
svo, að nú eru þeir um 5000. Harry
Edwards hefir frá upphafi verið for-
seti huglæknafélagsins, og er það enn.
Árangurinn af þessu hefir orðið sá,
að nú er afstaða lækna til huglækna
gjörbreytt og huglæknar hafa fengið
aðgang að fjölda mörgum sjúkrahús-
um í landinu. Þeir hafa og sýnt hvers
þeir eru megnugir, því á hverju ári
halda þeir opinberar lækningasamkom-
ur í stærstu samkomuhúsum stórborg-
anna, þar sem þúsundir manna horfa
á hvernig sjúklingar læknast.
Þessar lækningar eru samskonar og
lækningar Jesú Krists, og hann ætlað-
ist til þess að huglæknar yrði grund-
völlur að útbreiðslu boðskapar síns.
Þes vegna sagði hann við lærisveina
sina: „Læknið sjúka, vekið upp dauða,
hreinsið líkþráa, rekið út illa anda.
Ókeypis hafið þér meðtekið, ókeypis
skuluð þið af höndum láta“. Hann
hafði sjálfur kennt þeim og vissi að
þeir höfðu hæfileikann til að lækna.
Og postularnir héldu áfram þessum
lækningum eftir fráfall hans, og á fyrstu
öldum kristninnar fóru lækningar allt-
af fram í kirkjunum. En þegar kirkj-
unni óx ásmegin og hún fór að va*-
ast í veraldlegum efnum, lagðist þetta
niðuT og gleymdist nær alveg.
Þess vegna gerðust nú þau tíðindi
í Englandi, er mönnum varð Ijóst hve
merkilegar huglækningar eru, að all-
ar helztu kirkj.udeildir þar, svo sem
enska kirkjan, skozka kirkjam, Presby-
teranar, frikirkjan og Metodistar, skip-
uðu sérstakar nefndir til þess að rann-
saka hvort það væri rétt að þessar
lækningar ættu sér stað, og ef svo
væri, að reyna þá að taka þær aftur
fi9. LESBÓK MORGUNBLAÐSINS'
24. desember 1987