Lesbók Morgunblaðsins - 20.03.1955, Blaðsíða 1
11. tbl.
XXX. árg.
Jttor0imt>Iníi25ins
Sunnudagur 20. marz 1955
Hrakfaliapresturinn
MÁLA-ÓLAFIIR
JJÉR SKAL sagt nokkuð frá séra
Ólafi Gíslasyni í Saurbæar-
bingum, sem kallaður var Mála-
Ólafur, vegna þess að hann átii í
ýmsum brösum og illdeilum við
menn um langa hríð.
Foreldrar hans voru séra Gísli
Jónsson í Saurbæarþingum, mesti
hæglætismaður og kona hans Anna
Soffía dóttir Lárusar Gottruns lög-
manns. Bróðir hennar var Jóhann
Gottrup sýslumaður, er yngstur
manna hefir orðið stúdent hér á
landi, því að hann fór 10 ára gam-
all í Hólaskóla og útskrifaðist það-
an 12 ára. Hann varð hinn mesti
stórbokki og vart talinn heill á
geðsmunum. Hann gegndi sýslu-
mannsstörfum í Snæfellsnessýslu
og Húnavatnssýslu og átti í mikl-
um brösum við þá stórbokkana
Odd lögmann Sigurðsson og Biarna
Halldórsson á Þingeyrum. í Snæ-
fellsnessýslu kvnntist hann konu
þeirri er Sigríður Salómonsdóttir
hét. Hún var dóttir Salómons
spítalahaldara á Hallbjarnarevri,
seha Espólín segir um að talinn
hafi verið „forríkur að fé, en fá-
tækur í bæninni", og hengdi sig
seinast í veiðarfærum úti í Rifi.
Maður Sigríðar hét Ásmundur Ey-
ólfsson og bjuggu þau í Grunna-
sundsnesi. Þegar Gottrup lét af
sýslumannsstörfum fékk hann um-
boð Þingeyraklausturs og fór þá
Sigríður þangað norður til hans
sem ráðskona. Barst Gottrup mikið
á og reið jafnan með flokk manna
og var Sigríður oft í fylgd með
honum. Hann hafði erft mikið fé
eftir foreldra sína og haft miklar
tekjur, en allt fór það í súginn hjá
honum og varð hann seinast öreigi.
Sigríður var þá aftur komin til
manns síns í Grunnasundsnes og
gerði hún það gustukaverk á Gott-
rup að taka hann til sín 1747. Var
hann svo hjá þeim hjónum til
æviloka (1755) og þarna var þessi
mikli maður látinn mala korn og
berja fisk.
Séra Ólafur Gíslason var fædd-
ur 14. febr. 1727, og var hann
þegar meðan hann var í vöggu tek-
inn til fósturs af þeim Ásmundi
og Sigríði í Grunnasundsnesi og
ólzt hann upp hjá þeim og var
þar samvistum við móðurbróður
sinn, Jóhann Gottrup. Ólafur þótti
efnilegur í æsku. Vildu því fóstur-
foreldrar hans setja hann til
menta og virðist hann hafa lært
undir skóla hjá ágætum presti,
séra Sigurði Jónssyni á Holti undir
Eyafjöllum, því að hann sækir urn
skólavist fyrir Ólaf í Skálholti 17.
jan. 1746 og segir þá að hann sé
efnilegur námsmaður. Ólafur var
svo 2 vetur í skóla og útskrifaðist
1748 og fer þá aftur heim í Grunna-
sundsnes.
Tveimur árum seinna arfleiða
þau Ásmundur og Sigríður hann
að öllum eignum sínum eftir sinn
dag og er þess þar getið að þau hafi
kostað nám hans. En 11 árum áður
hafði þó Gísli faðir hans gefið
honum jörðina Meðalheim í Húna-
vatnssýslu og skyldi hann hafa
tekjur af henni, en Sigríður skyldi
hafa umráð jarðarinnar í hendi sér.
Ekki hefir arfurinn eftir fósturfor-