Alþýðublaðið - 20.09.1972, Blaðsíða 5

Alþýðublaðsútgáfan h.f. Ritstjóri Sig-
hvatur Björgvinsson (áb). Fréttastjóri
Bjarni Sigtryggsson. Aðsetur ritstjóm-
ar Hverfisgötu 8-10. — Sími 86666.
Blaðaprent h.f.
HVAD A LENGI AÐ BfDA?
Nú eru skólar að hefja starf, — sumir nem-
endur hafa þegar setzt á skólabekkinn og aðrir
eru i þann veginn að hefja nám.
Með hverju árinu sem liður fjölgar stöðugt
þeim, sem stunda skólanám á Islandi. Fjölgun
nemenda er tiltölulega miklum mun meiri en
fjölgun þjóðarinnar og stafar það af þvi, að si-
fellt stærri hundraðshluti af hverjum árgangi,
sem lokið hefur skyldunámi, fer i framhalds-
nám. Mun nú svo komið, að u.þ.b. þriðjungur
þjóðarinnar situr á skólabekk.
íslenzk skólamál hafa tekið geysi-örum fram-
förum á siðasta hálfum öðrum áratug. Á þeim
tima voru öll atriði hins islenzka skólakerfis
umsköpuð, — sum hver jafnvel mörgum sinn-
um. Nýjar námsskrár voru settar, nýir skólar
stofnaðir, nýjar námsbrautir opnaðar og fjöld-
inn allur af nýjum og glæsilegum skólahúsum
voru byggð. Við upphaf þessa hálfa annars ára-
tugs vörðu íslendingar minna hlutfalli af þjóðar
tekjum sinum til skólamála, en flestar aðrar
Evrópuþjóðir. Við lok þessa 15 ára timaskeiðs
vörðu Islendingar til skólamála hæsta hlutfalli
þjóðartekna, sem.þekkist i Evrópu. Svo miklar
urðu framfarirnar. Alþýðuflokkurinn er stoltur
af þvi, að það skuli hafa verið Alþýðuflokksmað-
ur, sem stjórnaði j)essari miklu framfarasókn i
skólamálum.
En þótt mikið hafi verið gert á þeim árum,
sem Alþýðuflokkurinn fór með stjórn skóla- og
menningarmála i landinu, meira en á tvisvar
sinnum lengri tima áður, þá er ekki þar með
sagt, að afrekin i skólamálum hafi verið svo
mikil, að þau nægi þeirri rikisstjórn, sem við
tók, út kjörtimabilið. Þótt viðreisnarstjórnin
hafi vissulega unnið þrekvirki i skólamálum,þá
er ekki þar með sagt að þau hafi verið svo stór-
kostleg, að meira þurfi ekki að gera. Þetta virð-
ist þó vera mat núverandi rikisstjórnar. Hún
virðist telja að svo vel hafi verið gert við islenzk
menningar- og menntamál á s.l. 15 árum, að þar
þurfi hún engu við að bæta. A.m.k. er það svo, að
á fyrsta stjórnunarári rikisstjórnar Ólafs Jó-
hannessonar gerðist bókstaflega ekki nokkur
skapaður hlutur i skólamálum á Islandi, sem
rekja má til rikisstjórnarinnar. Jafnvel frum-
vörp og tillögur, sem fráfarandi rikisstjórn
hafði skilið þeirri núverandi eftir, voru kistu-
lagðar. Núverandi rikisstjórn hafði ekki einu
sinni dug i sér til þess að ljúka þeim verkum,
sem sú fyrri skildi henni eftir að mestu fullunn-
in. Veturinn 1971—1972 skilur eftir sig algera
eyðu i þróunarsögu skólamála á Islandi.
Þótt það sé rétt, að fyrrverandi rikisstjórn og
menntamálaráðherra hennar hafi unnið stór-
virki i menntamálum, þá réttlætir það ekki
stöðnun i þeim málum núna. Þvert á móti. Ef
ekki er haldið áfram uppbyggingarstarfinu þar
sem frá var horfið þá er verið að stefna i hættu
öllu þvi, sem svo vel var gert. Þá kann svo að
fara, að þau verk spillist öll.
Það getur verið skiljanlegt, að rikisstjórnin
hafi þurft langan tima til þess að átta sig i
menntamálunum. Það er mikið vandaverk að
fylla það rúm, sem fyrrverandi rikisstjórn skildi
eftir sig i þeim málaflokki. En rikisstjórnin get-
ur ekki notað þá afsökun fyrir aðgerðarleysinu
miklu lengur en eitt ár. Það ár aðgerðarleysis er
nú liðið. Nú verður stjórnin að fara að aðhafast
eitthvað.
alþýdu
i h i i
DANSKIR IAFNADAR-
MENN VÖLDII E.B.E.
Nú á dögunum hélt danski
Jafnaðarmannaflokkurinn sér-
stakt þing um EBE-málið, en eins
og kunnugt er, þá ganga Danir til
þjóðaratkvæðagreiðslu um aðild
að EBE þann 2. október n.k.
Danskir jafnaðarmenn, sem
fara með rikisstjórn i Danmörku,
hafa haft með höndum forystuna i
þvi að gera samninga við EBE
um aðild Danmerkur þar að. Ekki
hefur þó rikt einhugur um stefnu
þessa i flokknum, þar eð töluvert
margir jafnaðarmenn i Dan-
mörku eru mjög andvigir
tengslum við EBE og beita sér
mjög á móti slikum ráðagerðum.
Akvað stjórn flokksins þvi að
kalla saman sérstakt þing flokks-
ins til þess sð fjalla um stefnuna i
málinu og fá endanlega úr þvi
skorið, hve stór hluti flokksins
væri aðildinni fylgjandi og hve
stór hluti væri henni andvigur.
Nokkru áður en þing þetta hófst
samþykktu framkvæmdastjórn
og flokksstjórn tillögu um stuðn-
ing viö aðild Danmerkur að EBE i
anda þess aðildarsamnings, sem
gerður hefur verið milli aðilanna.
Þessa tillögu sendu svo fram-
kvæmdastjórn og flokksstjórn til
flokksþingsins og báðu það um að
taka afstöðu til hennar.
A flokksþinginu voru alls 367
atkvæðisbærir fulltrúar. Af þeim
greiddu 272 tillögunni um stuðn-
ing við aðild Danmerkur að EBE
atkvæði, 95 greiddu atkvæði á
móti og einn atkvæðaseðill var
auður. Tillaga sú, sem komin var
frá framkvæmdastjórn og flokks-
stjórn fékk þvi stuðning 75%
flokksþingsfulltrúa og ber nú aö
túlka sem flokksstefnu i málinu.
— Ég vonast til þess, að sú
skýra afstaða, sem flokksþingið
hefur tekið, muni hafa áhrif á alla
dönsku þjóðina, sagði Jens Otto
Krag, formaður Jafnaðarmanna-
flokksins og forsætisráðherra
Dana, i ræðu að atkvæðagreiðsl-
unni lokinni. Ráðherrann sagði
einnig, að þingið hefði farið virðu-
lega fram og þar hefðu skipzt
hreinskilnislega á skoðunum
fylgjendur og andstæðingar EBE-
aðildarinnar.
— Miðað við aðstæður get ég
verið ánægður með, að 75%
flokksþingsfulltrúa skuli hafa
stutt tillöguna um EBE-aðild
Danmerkur, sagði Krag. Málið
hefur mikið verið rætt frá báðum
hliðum og mjög sterk öfl hafa
snúizt gegn aðildinni.
Karl Hjortnæs, þingmaður,
sem er einn helzti foringi and-
stæðinga EBE-aðildar innan
danska jafnaðarmannaflokksins,
virtist einnig vera ánægður með
útkomuna.
— Ég hafði spáð þvi, að full-
trúarnir skiptust þannig um
málið, að 80% myndu verða til-
lögunni fylgjandi, en 20% á móti.
Ef við hefðum fengið 30% at-
kvæða okkar megin, þá hefðum
við unnið mikinn sigur.
Hjortnæs staðfesti einnig, að
málið væri enn hvergi nærri búið
af hálfu andstæðinga EBE innan
jafnaðarmannaflokksins. Við
munum ekki hætta baráttunni
fyrren á sjálfan kosningadaginn,
sagði hann.
Þrátt fyrir þessar deilur er
engin hætta talin vera á þvi, að
danski Jafnaðarmannaflokkurinn
kunni að klofna.
Enginn þeirra þingmanna
jafnaðarmanna, sem andvigur er
EBE-aðildinni, hefur ráðgert að
segja sig úr flokknum, sagði
Hjortnæs.
Jens Otto Krag
ALLT MEB FRHII OG
SFEKT FYRIR 14 ARUM
Það er farið að verða nokkuð
hljótt um landhelgismálið i
blöðunum fyrir 15 árum. Ekkert
sérstakt er að gerast. Á miðunum
situr allt við það sama, án þess þó
að um nokkur átök sé þar að ræða
þessa dagana. Utanrikisráðherra,
Guðmundur 1. Guðmundsson, er
farinn utan á þing Sameinuðu þjóð-
anna, en hefur ekki ennþá haldið
ræðu sina þar og ekkert er farið að
fjalla um landhelgismál á þeim
vettvangi.
í Alþýðublaðinu fyrir fjórtán
árum er þvi næsta fátt um fina
drætti i sambandi við landhelgis-
málið. Nokkrar smáfréttir eru þó
sagðar af málinu á baksiðu. Þessar
eru helztar:
SOMU ROKIN OG
ENN í DAG
Og i sama blaði er
sagt frá röksemdum
Islands i landhelgis-
málinu, eins og þær eru
settar fram af opinberri
hálfu. Eðlilega eru rök-
semdir þessar sams
konar og við notum nú i
baráttunni fyrir 50
milunum. þvi
aðeins að sWptjfcjNi töl-
ur hér og hv
við notað
árar
röks
málR
En'^liturfyá
ára gömlu Átþvöífblaðs-
frctt.
,,í nýjastt^bcgýtingi
utanrikisráðune^isins
um landhelgismálið
koma fram ýinsar at-
byglisverðar u p p -
lýsingar. Þar eru m.a.
þessar staðreyndir um
þýðingu fiskveiða fyrir
islendinga:
1. islcndingar afla ár-
lega um 300 smálesta
fiskjar fyrir hverja 100
ibúa. Sú þjóð, sem næst
kemst hvað fiskmagn
snertir, veiðir 48 lestir,
eða tæpíega cinn sjötta
hluta.
2. Verðmæti fiskafla á
livern ibúa islands er
206 dollarar — en 24
jlollarar lijá þcirri þjóð,
em næst kemur.
3 . R ú m 1 e g a
fjórðungur þjóðartekna
islcndinga cr frá fisk-
vciðum. Þetta cr fimm
sinnutn hærra hlutfall
en hjá þeirri þjóð, scm
næst kemur.
4. Fiskur og fisk-
afurðir eru 95% til 97%
af útflutningsverðmæti
landsins."
BREZKIR JAFN-
AÐARMENN
VIUA VÍSA
TIL HAAG
Brezkir jafnaðar-
menn hafa tekið land-
helgismálið fyrir og
samþykkt um það til-
lögu. Alþýðublaðið segir
frá þeirri afgreiðslu
þann 20. sept 1958 i svo-
hljóðandi frétt:
„Brezki verka-
mannaflokkurinn kvatti
Sameinuðu þjóðirnar til
þess i dag að ræða ekki
deiluna út af fisk-
veiðilandhelgi Islands,
heldur fá málið i hendur
Alþjóðadómstólinum i
Haag. t yfirlýsingu,
sem flokkurinn gaf út i
dag, segir, að vegna
hinna mörgu lögfræði-
legu hliða málsins sé
betra, að menn forðist
heitar pólitiskar
umræður.”
RÖLEGT Á
VFIRBORDI
Og eins og segir i
inngangsorðunum hér,
að framan, þá sat allt
enn við það sama á Is-
landsmiðum, röskum
hálfum mánuði eftir
útfærsluna i 12 milur.
Laugardaginn 20.
september árið 1958
segist Alþýðublaðinu
svo frá:
,,út af Vestfjörðum
voru 6-7 brczkir
togarar að veiðum i
gær innan landhelgi og
fjórir við Grimsey.
Brezku herskipin voru
á sömu slóðum.”
Meira var sem sé
ekki að frétta af vig-
stöðvum þorskastriðs-
ins daginn þann.
Miðvikudagur 20. september 1972