Frjáls verslun - 01.04.1960, Blaðsíða 6

inni Brekku á Ingjaldssandi við Önundarfjörð, og
voru bréf um þessi makaskipti lesin upp á Alþingi
árið 1791.
Með konunglegri tilskipun árið 1816 er Isafjarð-
arkaupstaður „felldur í tign“ og gerður að því, sem
kallað var „Udliggersted“, eða „simpelt Handels-
sted“. Fimmtíu árum síðar eða 26. janúar 1866, fær
ísafjörður uppreisn, og er að nýju gerður kaup-
staður. Þá er verzlunarstaðurinn og prestssetrið á
Eyri gert að sérstöku lögsagnarumdæmi og þar
með slitið sambandi því, sem verið hafði á milli
Isafjarðarverzlunarstaðar og Eyrarhrepps.
Fyrstu bæjarstjórnarkosningarnar fara fram 16.
júlí 1866, og voru þá kosnir fimm bæjarfulltrúar
til þess að stjórna málefnum kaupstaðarins ásamt
bæjarfógeta.
Þetta ár voru 245 íbúar í kaupstaðnum. Árið
1901 eru íbúarnir orðnir 1085, og er þá ísafjörður
þriðji stærsti kaupstaður landsins. Reykjavík hafði
það ár 6321 íbúa. En á sl. ári eru íbúar ísafjarðar
aðeins 2700.
Fyrstcr gufuskipið, millilandasldpið og fyrsta vélin
í fiskibót
Allt frá upphafi þessa bæjarfélags hafa fiskveiðar
og fiskverkun verið höfuðatvinnuvegur bæjarbúa,
og var ísafjörður fyrir og eftir síðustu aldamót á
undan öðrum stöðum í framförum á sviði útgerðar.
Fyrsta gufuskipið í eigu Islendinga var „Ásgeir
litli“, sem kom til ísafjarðar 30. júlí 1890, og ann-
Frá bátahöfninni á ísafirði
aðist hann ferðir um ísafjarðardjúp og til Önundar-
fjarðar í mörg ár. Fyrsta millilandaskipið í eigu
íslendinga var „Á. Ásgeirsson“, sem var 564 tonn,
og kom það til ísafjarðar fyrst 8. maí 1894. Bæði
þessi skip voru eign Ásgeirs G. Ásgeirssonar etaz-
ráðs. Skipið „Á. Ásgeirsson“ flutti saltfiskinn fyrir
Ásgeirsverzlun til útlanda, og gat það lestað allt
að 5000 skippund. Fyrsta vélin sem sett var í ís-
lenzkan fiskibát, var dönsk vél frá C. Möllerup,
aðeins tvö hestöfl, og var hún sett í sexæring, er
„Stanley“ hét, og var hann eign Árna Gíslasonar,
síðar yfirfiskimatsmanns, og S. J. Nielsen verzlunar-
stjóra Tangsverzlunarinnar á ísafirði. Það var mik-
ill viðburður, sem markaði merk tímamót í þróun-
arsögu íslenzkrar útgerðar.
Útgerðin á fsafirði er aftur vaxandi
ísfirðingar eignuðust snemma góða vélbáta og
sóttu sjó af kappi. í stuttri grein, sem þessari er
ætlað að vera, verður að hlaupa yfir þá merku
sögu, en láta í þess stað nægja að segja frá útgerð-
inni eins og hún er nú.
í vetur eru gerðir út níu stórir vélbátar frá ísa-
firði, og eru flestir þeirra ný skip. Á síðasta ári
bættist einn nýr vélbátur við ísfirzka flotann, og
var hann byggður í Skipasmíðastöð M. Bernharðs-
sonar hf. 1 lok desembermánaðar bættust tveir aðrir
nýir bátar í flotann, og eru þeir báðir byggðir í
Þýzkalandi. Tveir togarar eru gerðir út frá kaup-
staðnum. Annar þeirra kom árið 1948, og er hann
einn af hinum eldri nýsköpunartogurum, en hinn
kom árið 1951 og er hann einn liinna tíu togara,
sem ríkisstjórnin lét byggja í Bretlandi. Togara-
útgerð var engin frá ísafirði frá 1941 og þangað
til fyrri togarinn kom árið 1948. Þessir togarar
hafa verið atvinnulífinu á Isafirði mikil lyftistöng,
enda var vélbátaútgerðin illa komin um það bil, sem
togararnir komu og þar til fyrir fimm árum, að
hún fór aftur að aukast. Togaraútgerðin hefur síð-
asta árið gengið mjög illa, og valda þar mestu
léleg aflabrögð og miklir erfiðleikar með að manna
skipin, og um hríð stöðvaðist útgerð þeirra vegna
manneklu. Ellefu ísfirzkir bátar stunda rækjuveið-
ar í ísafjarðardjúpi, og að sumrinu stundar fjöldi
minni báta handfæraveiðar.
Vinnsla sjóvarafurða
Aðal.atvinna landverkafólks er vinnsla sjávar-
afurða. Fyrr á árum var allur fiskur saltaður og
þurrkaður, en þegar styrjöldin síðari hófst breytt-
6
FRJÁLS YSRliDN