Þjóðviljinn - 17.12.1983, Page 11

Þjóðviljinn - 17.12.1983, Page 11
Helgin 17.-18. desember 1983 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 11 kennsluaðferðirnar lét hann nægja að vísa til þeirrar skoðunar „sumra kennara" að „utanbókarlærdómur hafi ýmsa kosti og ekki sé sjáanlegt að hann hafi haft slæm áhrif á æskufólk fram að þessu.“ Þetta lýs- ir furðu-lítilþægum kröfum til kennsluaðferða: séu hinar gömlu ekki skaðlegar telst ástæðulaust að leita annarra! Eftir því sem næst verður komist sá Guðmundur þann kost helstan við utanbókarlærdóminn sem kennsluaðferð að með því móti mætti veita nemendum yfiriits- þekkingu á sögunni sem „væri metnaðarmál hverrar þjóðar og jafnvel nauðsynlegt fyrir sam- heldni hennar“. Látum svo vera í bili að þetta teljist eftirsóknarvert markmið með sögukennslu í grunnskóla; en um leið og það er sett fram verður ekki vikist undan því að íhuga hvort aðferð utanbók- arnámsins - sem fylgir nánast óhjá- kvæmilega slíku markmiði, að kennslustundakvóta og öðrum að- stæðumóbreyttum - sé vænleg til árangurs. Það er ekki hægt að loka augunum fyrir því að árangurinn er háður þroskaskilyrðum nemenda til að gera sér grein fyrir merkingu atburða í tímarás. Rannsóknarniðurstöður benda eindregið til þess að slíkt sé yfirleitt ekki á valdi barna fyrr en þau hafa náð því þroskastigi að geta hugsað á óhlutbundinn hátt. Við mótum samfélagsfræði hef- ur þess verið freistað að draga ályktanir af tiltækri vitneskju um hvaða leiðir í kennslu eru líklegast- ar til þess að nemendur í grunn- skóla geti smám saman öðlast skilning á tímahugtakinu, í hinum ýmsu víddum þess, og tengst þann- ig fortíð þjóðar sinnar. Málefnaleg afstaða til söguefnis eins og það hefur verið áformað í samfélags- fræði verður vart tekin nema því aðeins að menn láti svo lítið að setja sig í spor nemenda á ýmsum aldursstigum. Það er vitað mál að viðhorf þeirra til námsins og um leið ávinningur þeirra af því ráðast ekki síður af aðferðinni en sjálfu efninu. Guðmundur lét á sér skilj- ast að hin tilreidda þekking kennslubókanna („merkustu at- burðir sögunnar" og persónur, einkum stjórnmálasögunnar) væri nánast hið eina sem skipti máli og taka þyrfti afstöðu til. Aðferðin væri allt að því aukaatriði. Með öðrum orðum, eins og málið var lagt fyrir gleymdist sjálfur nemand- inn svo sem oft vill verða hjá þeim sem hafa ekki reynslu af því að kenna skólabörnum. „Nidurfelling íslandssögunnar" Næstu dagana eftir að samantekt Guðmundar Magnússonar blaða- manns birtist voru umræddar gloppur og mistúlkanir í umfjöllun hans blásnar upp af stjórnmála- mönnum og pólitískum skriffinn- um. f leiðara Morgunblaðsins 15. nóv. voru þannig horfnir með öllu þeir fyrirvarar sem blaðamaðurinn hafði þó látið fylgja frásögn sinni af hlut íslandssöguefnis í samfélags- fræði. Undir fyrirsögninni Engin íslandssaga sagði þar stutt og lag- gott að námsefni í íslandssögu, sem skólarannsóknadeild undirbyggi, „takmarkaðist við 120 ár“. Ákvörðun um að taka upp kennslu í samfélagsfræði taldi ritstjórinn jafngilda því að „í kyrrþey" hefði „verið ákveðið að hætta að kenna íslandssögu í grunnskólum.“ Þessi uppspuni varð síðan ritstjóra tilefni til að undrast að „niðurfelling ís- landssögunnar á vegum mennta- málaráðuneytisins skyldi hafa komist til framkvæmda þegjandi og hljóðalaust..Það hefur áreið- anlega komið heldur en ekki flatt upp á grunnskólakennara að heyra staðhæft í helsta málgagni ríkis- stjórnarinnar að þeir væru „í fram- kværnd" svo gott sem hættir að fjalla um sögu lands og þjóðar með nemendum sínum! En fjarri vettvangi skólastofunn- ar voru ábyrgir menn sem brugðust skjótt við ótíðindum Morgunblaðs- ins. Ólafur Þ. Þórðarson alþingis- maður og fyrrv. skólastjóri bar fram á Alþingi 16. nóv. svohljóð- andi fyrirspurn til menntamálaráðherra: „Hefur menntamálaráðherra lagt blessun sína yfir þá ákvörðun skóla- rannsóknadeildar að hætt verði að mestu leyti að kenna íslandssögu í skólum landsins?" Orðalag spurningarinnar dró dám af túlkun Morgunblaðsrit- stjóra á því hvernig samfélagsfræði hefði leikið íslandssöguna. Hefði þó ekki verið til of mikils mælst að skólavanur þingmaður renndi augum yfir námskrána, áður en hann orðaði spurninguna, eða aflaði sér upplýsinga eftir öðrum leiðum í stað þess að byggja mála- tilbúnað sinn eingöngu á dag- blaðsfrásögn. Manni býður í grun að Þórarinn Þórarinsson ritstjóri hafi m.a. haft flokksbróður sinn í huga þegar hann kvartaði í leiðara Tímans 18. nóv. undan „slælegum vinnubrögðum“ á Alþingi „sem m.a. hafa falist í því að það hefur eytt alltof miklu af tíma sínum í gagnslausa málfundi utan dag- skrár.“ Utan veggja Alþingis vaknaði líka skyndilega áhugi á íslands- sögukennslu eftir að Morgunblað- ið spann það upp að skóla- rannsóknadeild hefði ákveðið að fella niður skólafræðslu um hana. Haraldur Blöndal lögfræðingur og Sighvatur Björgvinsson fyrrv. al- þingismaður og ráðherra birtu greinar á síðum Dagblaðsins-Vísis 18. nóv. - og var báðum mikið niðri fyrir. Fyrrnefndur kallaði í fyrir- sögn greinar sinnar að með þessari svokölluðu ákvörðun væri gerð „aðför að þjóðerninu"; og síðar- nefndur eggjaði menntamála- ráðherra í opnu bréfi til að beita valdi sínu til bjargar þjóðararf- leifðinni alias Snorra Sturlusyni. Sýndist honum sem hún ætti nú mjög í vök að verjast í grunn- skólum landsins fyrst „ákveðið“ Framhald á bls. 18 NÝ ÆTTFRÆÐIRIT FRÁ SÖGUSTEINI r NIÐJATAL Péturs Zophaníassonar BUENDUR Á SELTJARNARNESI uxn tldamótui 1900 Drög aö NIÐJATALI Jóns Sigurössonar frá Skinnalóni Sufinl.inn - Bðt<lofU| NOKKRAR REYKJAVÍKUR ÆTTIR Ættartölubók aj'ffpríaíugiof 9ini» hlorf r m^PippolIia /rtjttf antf urrn NIÐJATAL Sigurðar Si|urðssontr Katrínar Þorvaldsdóttur Fjarðarhomi I Hrútafirði SIFJASKRÁ NIÐJATAL Mainuur PófðjrKinai Arn^croarcyn Cuðmundar EtiUtonar Erð* i Hnlfirði JOn halldöbjbom Ættartölubók JifffarfúIuSof 9mm tparfnny&^pollia (Í^QrrÍlfQrfurm 1 SOGUSTEINN - BÓKAFORLAG TÝSGÖTU 8,101 REYKJAVÍK - SÍMI28179 la krökkunum æsWgar uð w a um ismr Lesið »» kolci ÓSÝnotlhattt að 34 bte . utn'- , 470. ftnna. sem er veðvti yylikVa. setn er UaegV se ý sVvó\au vevð ** or SÆLGÆT.S- V J.LI OG-ur hetms- ERÐiN smásagttah° d jnttatt DaW- °" nd. ?o£f slgurför um iefur íanð B-Vitttt- um oeunitttt- BO iðUWVið Kalia he,f Laiandi- Lístt r(ra vieirttSoV-' itt seg', sæAg'EUave''e hahSu Vitta WonW. sm’ðlr heldur en i þat _ ^Tu^ FXTAN DAGAR fpÍEMBER " V'Wuttu-. - eíttt ÍS'U' v . ^ Tfodaga- Ung,"sagi Ókavottu-B , er sav,h .rtttt sem upp ’ ■rá Vvaía a uö\s\öAd ttm eh rtieð astm iettttttttttt Qbis..vei að vo?("ón ApiAIVQIMAlAII

x

Þjóðviljinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.