Eimreiðin - 01.09.1900, Blaðsíða 66

226
Dana), en á yfirstandandi fjárlögum (1900—1901) eru þær áætlaðar
1,399,900 kr. eða um 1,400,000 kr. (og tillagið úr ríkissjóðnum þó
nú komið niður í 120,500 kr.). Sé tillagi ríkissjóðsins slept, hafa
tekjur landsins sjálfs þannig vaxið úr 243,047 kr. upp í 1,279,400
kr. eða meira en fimmfaldast. Hvernig hinar einstöku tekjugreinir
hafa smámsaman vaxið, má sjá með því að bera saman fjárlögin
fyrir eftirfarandi þrjú fjárhagstímabil með 10 ára millibili:
1976—77 1886—87 1796—97
kr. kr. kr.
Skattar og gjöld • 303.876 574,300 936,000
tekjur af fasteignum landssjóðs 54.4S2 64,800 52,600
tekjur af viðlagasjóðnum 69,800 78,000
ýmislegar innborganir og endurgjöld .... 3.057 8,500 9,200
tillag úr ríkissjóðnum 175,000 135,000
allar tekjur landsins • 579.593 892,400 J, 210,800
Að sama skapi hafa eðlilega útgjöldin líka vaxið og má sjá
hækkun hinna einstöku útgjaldagreina með því að bera saman
þrenn sömu fjárlögin: 1876—77 1886—87 1896—97
kr. kr. kr.
Hin æðsta stjórn innanlands 26,800 26,800 26,800
alþingi 32,000 33,600 39,600
umboðsstjórn, gjaldheimtur og reikningsmál . . 47,080 50,916 50,816
dómgæzla og lögreglustjóm 41,092 169,850 168,800
til eflingar landbúnaði . 2,400 20,000 55.980
til vita » 8,000 13,800
læknaskipun og heilbrigðismál . 38,010 89,700 124,964
samgöngumál 71,800 138,800 331,ooo
kirkju- 0g kenslumál • I32.39I 243,788 274,611
eftirlaun og styrktarfé 60,000 80,400
ýmisleg útgjöld 19,322 46,384 45,878
öll útgjöld landsins . . .....................451,895 887,838 1,212,649
Hin æðsta fj árhagsstj órn innanlands er falin landshöfðingja
með aðstoð landfógeta, sem er aðalféhirðir landsins eða Fáfnir
landsjóðsins, en gjaldheimtur hafa sýslumenn og bæjarfógetar
á hendi og umboðsmenn af jarðeignum landssjóðs. Til aðstoðar
við reikningsmálin er skipaður sérstakur endurskoðandi, en lands-
höfðingi leggur landsreikninginn fyrir alþingi, sem kýs 2 endur-
skoðendur af sinni hálfu og úrskurðar reikninginn með lagaboði.
Árstekjur sveitasjóðanna eru nú um 600,000 kr. (1895:
589,000 kr.) og efnahagur þeirra hefir farið stórum batnandi hin
síðari árin. I’annig vóru eignir þeirra 1893 ekki nema 278,344 kr.,
en 1895 vóru þær orðnar 456,388 kr.