Eimreiðin - 01.09.1900, Blaðsíða 22

82
legt«(!) að lesa auglýsingarnar um »brauðin« — 6 eða 700 krónur,
eða minna — 1600 krónur eru = miljónir — handa sumum prestun-
um, ekki nærri eins milcið og fátækur bóndamaður eða tómthús-
maður hefur, og þá er nú ekki svo vel að hann fái þetta í pen-
ingum af landssjóði, nei, hann verður að eiga það undir fólkinu,
og menn vita hvernig það gengur. — Svo hin alræmdu »prest-
kosningarlög«, sem þessir menn hljóta að stynja undir, helmingi
verri en þegar stiftsyfirvöldin veittu brauðin; því þótt þessi yfir-
völd væri stundum eitthvað hlutdræg eða hittu ekki ætíð á hið
rétta, þá voru þau samt helmingi betri en sú undirferli og æsingar,
sem þessi lög gefa tilefni til, og þá voru ekki ungir og óreyndir
menn — stundum skussar — teknir fram yfir gamla og heiðvirða
presta, sem höfðu lengi átt við þröng kjör að búa. I’á er enn
eitt, sem er ekki betra: presturinn er skyldaður til að rýra sínar
litlu tekjur með því að borga til annara brauöa, og svo ekkjunum
eftir fráfallna presta, eins og ekkjan á að sækja þetta viðurværi
sitt í hendurnar á prívatmanni (því svo hlýtur presturinn þá að
skoðast). — Pað er eins og ekki hafi þótt nægja að reka prest-
ana í þessa sveltikví, heldur varð að pína þá enn meir og rýja
þá inn að skinni; ekki að tala um ferðalögin! Og svo eru lækn-
arnir — launin 1500 krónur og 1000 krónur handa aukalæknunum,
þessum mönnum, sem eru látnir arga alt árið í kring og aldrei
hafa frið, vaktir upp á vetrarnóttum og reknir út í hvert veður og
hverja færð sem er; þeim er miklu verra boðið en vinnumönnum,
og svo verða þeir ofan á alt að þola aðfinningar og áminningar
af hálfu yfirboðaranna, sem sitja í næði við sína heitu kakalofna;
láti þeir bugast af freistingum, þá er blaðaöxin á lofti, biskupinn
rekinn á prestana og amtmaðurinn á læknana. Pað er nærri því
furða, að nokkur skuli verða til þess að gefa sig út í annað eins.
Svo bætir ekki um, ef tekið er tillit til alls þess kostnaðar og
fyrirhafnar, sem þessir menn verða að hafa haft, til þess að komast
í þessa sælu: undirbúningstíminn undir skólann 2 ár, skólatíminn
6 ár, og á æðri stofnununum 3 og 4 ár, alls hér um bil 12 ár!
En hversu mikill er kostnaðurinn og fyrirhöfnin fyrir einn skip-
stjóra á fiskiskútu, sem fær 14—1600 krónur í laun einungis fyrir
sumartímann, og hefur ekkert að gera allan veturinn?
Pannig eru hinar æðri mentastofnanir íslands!