Eimreiðin - 01.01.1896, Page 26

2 6
stórbæjarlífið. Gegn glaumnum og gleðinni rís andinn i gervi vísind-
anna, skáldskaparins og listanna, laðar æskulýðinn að sjer, hitar honum
um hjartaræturnar, hefur hann upp, sýnir honum öll ríki veraldarinnar
og þeirra dýrð og birtir honurn ofurlítið af leyndardómi lifsins. Menn-
ing sú, er stórbæirnir gefa kost á, vegur ríflega upp á móti öllu því
illa, er i þeim kann að leynast.
IV.
Eitt orð er það i máli Dana, er optast leikur á vörum þeirra, en
það er orðið »pólitík«. Dani má telja með skrafhreyfnari þjóðum, og
kunna þeir um margt að spjalla, en þegar pólitikina ber á góma eða
einhver þau atriði, er að henni lúta, þá tekst þeim fyrst verulega upp.
A strætum og gatnamótum bæjarins, í heimahúsum, í gestaboðum, á
gildaskálum og þingsamkomum kveður við án afláts orðið »pólitik« og
»pólitískir flokkar«. Blöðin berja það inn i menn dags daglega, svo
hvað fegnir sem menn vildu, þá er ómögulegt að gleyma þvi eða leiða
það hjá sjer. Pau læða því ofan i mann með morgunkaffinu undir eins
og maður er búinn að ljúka upp augunum, og kvöldblöðin bera það
jafnótrautt á borð fyrir mann á kvöldin með síðasta matarbitanum. Pað
ómar fyrir eyrum sí og æ eins og eitthvert dularfullt örlagaorð.
Svo má að orði kveða, að jafnmargir pólitískir flokkar sjeu i Höfn,
eins og stjettir manna eru margar. far eru hagrimenn. Þeim flokkinum
fylgja allir æðri embættismenn og flestir stórborgarar. Peir vilja helzt
láta allt sitja í sömu röð og reglu í þjóðfjelaginu, eins og áður hefur
verið, og vilja fara hægt í sakirnar. Peir þykjast una vel hag sinum
og kveða fæstar breytingar til batnaðar. Pegar urn byltingar eða breyt-
ingar i einhverja átt er að ræða, standa þeir þjett fyrir eins og öruggur
múrveggur, þvi flokkur þeirra er öflugur af samheldni og góðum heraga.
fá eru vinstrimenn. Þann flokk skipa einkum menn af hinni yngri
kynslóð, er notið hafa góðrar menntunar og standa óháðir, og fylgja
þeim að vigi flestir minni sjálfseignarbændur i Danmörku. Bessi flokkur
virðist mjer fela í sjer einna mesta menntun og bezta hæfileika, en
ótemlyndið hefur opt orðið honum að fótakefli, einkum eptir fráfall
Bergs, foringja hans, og er flokkurinn alltaf öðru hvoru að liðast sundur
og dragast sarnan á ný. Pó munu allir, er þessum flokki fylgja, hafa
frjálslegar skoðanir, og berjast þeir ötullega fyrir umbótum i ýmsum
greinum. Það var þessi flokkur, er fyrir nokkrum árarn siðan háði
snarpasta orrustuna móti Estrúp ráðaneytisforseta. Þriðji flokkurinn er
hófsmennirnir, er sumir kalla »ruglinga«. Eeir leitast við að synda milli
skers og báru, en gætir litið. Loks eru jafnrjettismenn (sócialistar). Sá
flokkur er illvítugur og harðsnúinn og fylgja honum hinar lægri stjettir,
iðnaðarmenn, tómthúsmenn og verkamenn i þjettri bendu undir forustu
nokkurra byltingageðjaðra manna, er hafa' aflað sjer talsverðrar mennt-
unar. Eessir forustusauðir flytja nýjan fagnaðarboðskap um velsæld og
jafnrjetti og vilja bylta öllu úr skorðum, og fylgir bendan þeim að
málum með æsingi og hefur þá i blindni fyrir átrúnaðargoð. Flokkur
þessi eflist og magnast dag frá degi og er eigi laust við að hinum
flokkunum standi töluverður stuggur af honum og kviði þeim komanda