Morgunblaðið - 24.11.2000, Qupperneq 54

Morgunblaðið - 24.11.2000, Qupperneq 54
Jí- FÖSTUDAGUR 24. NÓVEMBER 2000 UMRÆÐAN MORGUNBLAÐIÐ Skytterí o g skítkast - klípa og kreppa HVAÐ er það sem skiptir okkur máli? Mér finnst í raun frá- bært hvað það virðist skipta þjóðina miklu máli hvað prestamir ^Skkar láta út úr sér. Það þýðir auðvitað að þjóðin lætur sér annt um prestana og það sem þeir segja skipti máli. Prestar eru menn og konur með tilfinn- ingar, vonir og von- brigði. Þau standa aug- ljóslega mjög í sviðsljósinu og eru „op- inberar“ persónur og því auðveld skotmörk. Það er nefnilega erfitt að greina milli persónunnar og starfsins þar sem viðhorfið „practice what you preach“ er í gangi og því þurfa prestar að fara „extra“ varlega til að styggja ekki ~ iueðbræður og -systrn-. Ég á mér hugmynd um fyrirmynd- arprest en um leið á ég mér einnig hugmynd um fyrirmyndarlækni, -hjúkrunarfræðing, -stjómmála- mann, -þjón o.s.frv. Öll þau störf sem viðkoma mannlegum samskiptum þurfa að hafa manneskjuna í fyrir- rúmi. Við verðum að vera varkár í því sem við segjum um náungann, stunda málfrelsi en ekki skítkast og mér fannst svo satt það sem ein vin- kona mín sagði: Að þeir sem kasti mestum skít hljóti að standa í miðri siutahrúgunni þar sem auðveldast er að ná í hann! Það er afskaplega margt fallegt í Biblíunni en einnig af- skaplega margt Ijótt og þar af leið- andi margar þversagnir. Okkur var gefið frelsi til að velja og við sjáum vonandi hvað er fallegt og hvað er ljótt. Ég held að það sé misnotkun á Biblíunni að vera að skjóta, eins og byssukúlum, ritningargreinum úr henni máli sínu til stuðnings til að rægja manneskjuna eða ákveðna hópa. Þá hefur trúin snúist upp í and- stöðu sína. Þessi skot hafa t.d. snúist um samkynhneigða en ég er ánægð með að tvær manneskjur sem elska hvor aðra skuli langa til, á þessum svokölluðu afhelguðu tímum, að fá »d. kirkjulega hjónavígslu. Hvemig fólk stundar sitt einkalíf, þ.m.t. kyn- líf, kemur öðrum ekki við á meðan báðir aðilar eru sáttir og ekki um að ræða kúgun af nokkru tagi. Síðan hefur m.a. verið skothríð milli sr. Ragnars Fjalar og Sigmars B. Haukssonar, þrátt fyrir að aðeins annar sé í skotveiðifélaginu. Það er heilt málefni út af fyrir sig en ég held að varlega megi fara í að ásaka menn landsins um „drápsgleði“. Rjúpan er hefðbundinn jólamatur fjölda Islend- inga og ég held að ef einhver heldur í hefðina þá er þar kirkjan fremst í flokki og ekki viljum við að veist sé að henni, eða hvað? Það mætti einnig skoða ástæður þess, að karlmenn, að- HÖega, flykkjast á fjöll til skotveiða. Hvaða þörf, önnur en „drápsgleði“, gæti legið þar á bak við? Ég held persónulega að meirihluti rjúpna- skyttna sé í annarri leit en leitinni að finna „drápsgleði" sinni útrás. Gæti það verið þörf fyrir samveru hvort annars? Þörf fyrir náttúruna? Astæða til að komast út úr hraðri borgarmenningu? Auðvitað eru til svartir sauðir meðal skotveiðimanna en þeir eru alls staðar til og þá ekki prestar undanskildir. I framhaldi af þessu langar mig að _mjnnast á sjálfsmorð ungra karl- •áíanna sem eru orðin æði tíð. Sú „karlmennska“ að gráta ekki og sýna ekki tilfinningar held ég að sé stór- hættuleg. Þeir eru alveg örugglega gildir meðlimir í „Kreppu og kh'pu“ klúbbinn; Konur í ki-eppu, kennarar í kreppu, klerkar í klípu, Karl (biskup) í klípu og síðast en ekki síst kirkjan í «eppu. Þarna erum við komin með rrann af þjóðfélaginu og eftir sitja bömin okkar sem eru einnig í hættu á að smitast af þessum kreppuvírus. Við þurf- um að hætta að óskap- ast út í unglingana, skoða okkur sjálf, fyrir- myndirnar og eigin kreppu, vinna með þeim og læra af þeim. Fyrir nokkrum árum þegar rafmagnsleysi var tíðara á höfuðborg- arsvæðinu óskaði dóttir mín þess að það yrði rafmagnslaust því þá Jóhanna gerðum við alltaf eitt- Magnúsdóttir hvað skemmtilegt sam- an (lásum, sungum, spiluðum o.s.frv.). Ég er langt í frá fullkomið foreldri og hef í raun ekki virt öll þau skilaboð Ég held að það sé misnotkun á Biblíunni, segir Johanna Magnús- dóttir, að vera að skjóta ritningargreinum úr henni máli sínu til stuðnings til að rægja manneskjuna eða ákveðna hópa. sem ég hef fengið gegnum bömin en þó hefur þetta breytt ýmsu. Bömin/ unglingarnir þurfa að mínu mati hlustun og stundir sem við sitjum með þeim og röbbum um málefni þeirra og þjóðfélagsins og við slökkv- um á sjónvarpinu á meðan, gerum það sem þau langar til að gera með okkur. Ég geri mér grein fyrir því að þreyttir foreldrar, einstæðar mæður o.s.frv. em ekki endilega upplögð á öllum tímum og mikið vinnuáiag úti í þjóðfélaginu og þar kemur auðvitað kerfið inn í og bæti ég því hér með í hóp kreppu/klípu vírushafa. Ég mæli með að við öll sem emm smituð af kreppu/klípu vinnum sam- an að því að komast úr henni á já- kvæðan hátt. Nýtum okkur t.d. já- kvætt starf kirkjunnar og boðskap hennar. Á sama hátt og það er hefð hjá mörgum íslenskum fjölskyldum að fá sína rjúpu í jólamatinn, verðum við að virða hefðina innan kirkjunnar sem höfðar til margra og um leið koma til móts við þann fjölda sem vill breytingar í kirkjunni sem einnig er verið að vinna að með margvíslegum hætti. Fermingin á ekki að virka sem bólusetning við kirkjunni, sem hún því miður allt of oft er, þar sem ferm- ingarbömin eru að mínu mati of ung og prestar mjög misjafnlega færir að miðla til unglinganna því sem kirkjan og boðskapur Jesú Krists hefur upp á að bjóða. Ef við skiljum ekki prest- ana látum þá vita, biðjum þá að út- skýra hvað þeir eru að segja. Ef við erum ósátt við prestinn okkar látum biskupinn vita. Látum vita hvernig við viljum koma saman, kirkjan er okkar og við erum kirkjan. Biskupinn okkar er að mínu mati mjög velviljað- ur maður og tekur ekki þátt í að kasta á móti þeim sem kasta skít í hann. Ef hefðbundin messa er of þung er hægt að mæta og taka t.d. þátt í Tómasar- messu í Breiðholtskirkju, Kvenna- kirkjunni, djass-popp-dægurlaga- messu og hinum ýmsu námskeiðum og samfélögum innan kirkjunnar. Ég rita þessa grein miklu frekar af vilja en mætti en mér finnst við í þjóðfé- laginu vera á hraðri leið í stórfljóti, þar sem undirrituð er meðtalin, í lífs- gæðakapphlaupi þar sem fórnarlömb eiturlyfja, brenglunar, áfengis, pen- inga o.s.frv. eru orðin allt of mörg. Manneskjan er alls ekkert betri af þeirri ástæðu að hún sækir messu, það er svo margt flókið annað sem gerir manneskjuna góða en ég held að við ættum að gefa kirkjunni tæki- færi, nýta þessi mörgu fallegu hús til samveru og notfæra okkur þann bát sem hún hefur að bjóða, og þá á grundvelli þess siðferðis sem kemur frá Kristi sjálfum og treysta honum fullkomlega sem góðum ræðara. Það er kannski nauðsynlegt að það verði rafmagnslaust til að við lærum að njóta samveru hvert annars... kveikj- um á kertum og það sem enn betra er lærum að njóta ljóssins sem skín frá trúnni ... þau sem vilja mega segja „Hallelúja“ („Lof sé Drottni“)og endilega „brosa“. Höfundur er guðfræðinemi. Fjölræði ÞETTA orð „fjöl- ræði“ er því miður lítið notað í umræðu hér á landi. Á erlendum tungumálum heitir fjölræði „pluralism". Sá ágæti heimspeking- ur Þorsteinn Gylfason gerði þetta hugtak að umræðuefni í erindi sem hann hélt á Dóm- araþingi fyrir sex ár- um: „Fjölræði í ríki er sjálfstæði stofnana þess. I fjölræðisríki eru til að mynda sjálf- Jón Ásgeir stæðir fjölmiðlar. Sigurðsson Hvernig eiga þeir að vera sjálfstæðir? Þeir þurfa til dæm- is að vera óháðir valdhöfum þannig að ráðherra eða embættismaður geti ekki komið í veg fyrir mikilsverðan fréttaflutning. Þeir þurfa líka að vera óháðir öðru valdi en valdi vald- hafanna, eins og öflugum fyrirtækj- um eða hagsmunasamtökum. Þetta á auðvitað ekki að skilja svo að hvert einasta blað og útvarpsstöð verði að vera laus undan slikum áhrifum. Hugsunin er sú að fjölmiðlakerfið í heild sé óháð, til dæmis með þeim hætti að frétt sem er stöðvuð á ein- um stað af annarlegum hvötum eigi sæmilega greiða leið að einhverri annarri fréttastofu.“ Þessi orð Þor- steins má lesa í bók hans Réttlæti og ranglæti. Þorsteinn Gylfason gagnrýnir að enginn minnist á fjölræði í hinni pólitísku umræðu hér á landi. Aftur á móti sé annað orð á hvers manns vörum: „Það er „einkavæðing“. Einkavæðing - sala á opinberum íyrirtækjum til einkaaðila - er hugs- anlega eitt tækið til að stuðla að fjöl- ræði. En bara hugsanlega. Meðal annars fer það eftir því hveijir kaupa. Svo má ekki gleyma að einka- rekstur og einkaeignarréttur virðast alls ekki vera ófrávíkjanlegar for- sendur fjölræðis. Það virðist vel hægt að hafa mjög sjálfstætt ríkis- útvarp - eins og brezka útvarpið - og mjög sjálfstæða háskóla þó svo að þetta séu opinberar stofnanir. Eng- um dettur í hug að einkavæða Hæstarétt til að tryggja sjálfstæði hans. Og Morgunblaðinu gekk ljóm- andi vel að vera ósjálfstætt í skoðun- um í áratugi þótt það væri í einka- eign. Það var eins og hvert annað flokksblað en er það naumast lengur." Þorsteinn heldur áfram: „Fjölræði og einkavæðing eru sitt hvað. Nú virðist mér blasa við að fjölræðið sé margfalt mikilsverð- ara mál en nokkur einkavæðing að henni þó ólastaðri. Og þegar einkavæðingin er varin eða boðuð - einkavæð- ing Ríkisútvarpsins til dæmis - þá er það oftar en ekki gert út frá fjöl- ræðissjónarmiðum, og stundum öðrum lýðræðissjónarmið- um, án þess þó að fjölræðið sem slíkt sé nokkurn tíma nefnt á nafn. Þetta Fjölmiðlun Lausnin er, segir Jón Asgeir Sigurðsson, að setja stjórn ábyrgra fagmanna úr ýmsum áttum yfír Ríkisútvarpið. finnst mér ofurlítil gáta. Hvers vegna erum við svo lágvær um fjöl- ræði, sem þó er þögult og bítandi allt í kringum okkur, og svo hávær um einkavæðingu? Það ætti að vera öf- ugt.“ Allir sem áhuga hafa á lýðræði og stjórnmálum ættu að lesa þessa grein Þorsteins Gylfasonar. Ég vitna í hana hér vegna þess að út- listanir Þorsteins skýra hvers vegna starfsmenn Ríkisútvarpsins tala um mikilvægi þess að treysta sjálfstæði þeirrar þjóðareignar. í stjórnmála- umræðu í Evrópu er öflugt, sjálf- stætt ríkisútvarp talið mikilvæg trygging iyrir fjölræði í löndum þar. Ráðherraveldi Á sama ári og Þorsteinn Gylfason hélt erindi sitt um fjölræði á Dóm- araþingi 1994, kom út bókin Emb- ættismenn og stjórnmálamenn eftir Gunnar Helga Kristinsson. í henni Fuglarnir, Skerjafjörður og Arnarnesvogur VIÐ Innnesjabúar erum heppnir fyrir margra hluta sakir. Eitt af því sem gerir búsetu á þessu svæði eftirsóknarverða er auðugt lífríki til fjöru og sjávar, þar sem er Skerjafjörður og þeir vogar og víkur sem inn úr þeim firði sker- ast. Helstu víkur inn úr þessum stóra firði heita Fossvogur, Kópavogur, Arnarnes- vogur og Lambhúsa- tjörn. Það sem ein- kennir fjörðinn er víðáttumikið útfiri, bæði grýttar þangfjörur og leirur, og víðáttumikið grunnsævi. Auðugt fuglalíf Sá þáttur sem setur hvað mestan svip á lífríki Skerjafjarðar frá sjón- arhóli okkar mannanna er fuglarn- ir. Mest áberandi í fuglafánunni eru nokkrar tegundir kafanda og þá helst æðarfugl og hávella, einnig nokkrar tegundir máva, vaðfugla og gráanda, svo og margæs. Fuglar fylla þennan fjörð á öllum tímum árs en hver tegund notar svæðið á sinn sérstaka hátt. Á það við bæði með tilliti til búsvæða, það er hvar í firðinum fugl- arnir dvelja og eins hvenær árs þeir nota fjörðinn. Sumar tegundir dvelja þar árið um kring, eru staðfuglar. Dæmi um slíkan fugl er æðar- fuglinn en stórt æðar- varp er í Bessastaða- nesi og fullorðnu fuglarnir nýta grunn- sævið til fæðuöflunar Ólafur K. en uppeldisstöðvarnar Nielsen eru fjaran. Nokkrar tegundir eru sumar- gestir á svæðinu og aðrar eru vetr- argestir. Enn aðrar fuglategundir nýta fjörðinn um fartímann vor og haust, eru fargestir. Margæsin er einn þessara fargesta. Bithagar margæsanna við Skerjafjörð eru sjávarfitjar og fjar- an við Lambhúsatjörn, Arnarnes- vog, Kópavog og á Seltjarnarnesi. Gæsirnar dvelja rúman mánuð á vorin og álíka lengi á haustin. Fuglarnir éta á fjöru en safnast síðan í flóðsetur sér til hvíldar. Vetrarstöðvar þessara gæsa eru á Fuglalíf Arnarnesvogurinn er mikilvægur hlekkur í vistkerfi Skerjafjarðar. Ólafur K. Nielsen skor- ar á Garðbæinga að hafna hugmyndum um uppfyllingar í voginum. Bretlandseyjum en varpstöðvarnar eru á kanadísku íshafseyjunum. Hér hvíla fuglarnir sig og safna orku til að komast á leiðarenda. Þó dvöl þessara fugla sé kannski ekki löng í vikum talið þá er hún for- sendan fyrir því að þeir komist af. Aðrar tegundir fargesta sem nýta Skerjafjörð og eru á sömu farleið og margæsin eru helstar rauð- brystingur og tildra, en einnig nokkur fjöldi sanderla, lóuþræla og sandlóa. Fræðimenn og náttúruverndar- sinnar hafa lengi gert sér grein fyrir gildi Skerjafjarðar fyrir fugla. Þannig er fjörðurinn, fjaran og grunnsævið á Náttúruminjaskrá. Skerjafjörður hefur einnig alþjóð- legt verndargildi og er á skrá Al- þjóðafuglaverndarsambandsins (BirdLife International) yfir slík svæði. Það sem ræður skipan Skerjafjarðar í þennan flokk er að fjörðurinn hýsir einhvern tíma árs meira en sem nemur 1% af stofni margæsa, æðarfugls, sendlings og rauðbrystings í okkar heimshluta. Nokkur röskun af mannavöldum hefur átt sér stað við Skerjafjörð. Tveir vogar hafa verið stíflaðir, þar sem nú eru Bakkatjörn á Seltjarn- arnesi og Bessastaðatjörn á Alfta- nesi. Einnig hefur verið fyllt upp í fjörur, einkum í Kópavogi og á Seltjarnarnesi. Þessi röskun er þó lítil miðað við það sem nú er boðað, svo sem flugvöllur á uppfyllingum í firðinum, uppfyllingar og byggð í Arnarnesvogi, o.s.frv. Þessar hug- myndir eru af allt annarri stærðar- gráðu heldur en við höfum áður orðið vitni að á þessu svæði og út frá náttúruverndarsjónarmiðum ber að vara sterklega við þeim. Verjið voginn ykkar! Tilefni þessa greinarkorns er ný- leg lesning í fasteignablaði Morg- unblaðsins þar sem kynntar eru
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.