Morgunblaðið - 08.12.1991, Blaðsíða 2

reei aaawaaaa .8 auoAaunvíua aia/vianuoaoM
—MORGUNBfcftBIB-SUNNtJDTtGURTST'DESEMBERTOTT

HOPPARÍ ÞYRLU
eftir Elínu Pólmndóttur
MARYLENE Delbourg-Delphis vatt sér glaðleg í fasi inn
á ritstjórn Morgunblaðsins einn morguninn. Bar það ekki
með sér að þarna færi þekkt athafnamanneskja. Enda var
hún til annars komin en að tala um umsvif sín í viðskipalíf-
inu á sviði tölvuforrita vestan hafs og í Frakklandi. Af-
greiddi það með því að hún væri ekki til Islands komin í
viðskiptaerindum. En henni hafði verið sagt frá grein í
blaðinu um sjóslysið á Mýrum 1936 þegar franska rannsókn-
askipið Pourpoui-pas? fórst og vildi ræða við viðkomandi
höfund. Bauð í hádegisverð til þess að taka ekki meira en
nauðsyn krefði tíma vinnandi manneskju. Hvers vegna
Pourqoui-pas? Jú, ungur systursonur ömmu hennar fórst
með skipinu og er jarðsettur hér í Fossvogskirkjugarði
ásamt 8 öðrum, því líkið rak seinna. Hún var þegar búin
að leggja krans á leiði hans. Og svo hafði hún leigt sér
þyrlu og farið upp á Mýrar til þess að sjá slysstaðinn. Svo
hoppaði hún í tvo daga í þyrlu milli staða sem hún ætlaði
að sjá víða um land. Þessari rösku athafnakonu fannst of
mikil tímaeyðsla að sitja klukkutímum saman í bíl. Þó og
kannski þess vegna virtist hún hafa nægan tíma til að skoða
og ræða við fólk þar sem hún kaus að stansa. Bara vön
að vita hvað hún vildi raunverulega gera við sinn tíma.
Kannski er galdurinn við velgengni í því fólginn. Og
kannski er ráðið til þess að veija íslenska náttúru fyrir
of miklu sliti af vaxandi ferðamannastraumi að flylja þá
um í þyrlum?
Frændinn ungi hét
André Chevanton,
fæddur 1913 í La
Roche Jaune í þorp-
inu Plouguel á
Bretagne. Hann var
ekki í flotanum heldur sjálfboðaliði
í þjálfun og gegndi bátsmannsstöðu
um borð. Hann var systursonur
ömmu Marylenar Detbourg-Delphis,
sem var guðmóðir lians. Sagði hún
að amma hennar, sem hefði sagt
henni sögur heima í þorpinu á
Bretagne þegar hún var að alast
upp, hefði einhvern tímann beðið
hana, eftir að hún var farin að eiga
leið um Island á leið milli fyrirtækja
sinna í Kaliforníu og Frakklandi, að
leggja blóm á leiðið þar sem þessi
guðsonur hennar lægi undir mirinís-
merki í fjariægum kirkjugarði. Á
sínum tíma hafði tílkynningin um
það komið til foreldra hans frá
franska flotamálaráðuneytinu. Þeg-
ar dótturdóttirin var stödd í Boston
á leið austur um haf vár hringt til
að segja henni að amma hennar
væri Iátin. Þá fannst henni að nú
ætti hún að gera þetta í minningu
hennar. Það hafði hún gert. Síðan
fór hún heim á Hótel Holt og hringdi
til systur sjómannsins, Eliane Le
Chevanton, sem er á lífi og býr í
La Roche Jáune, til að segja henni
frá því og minnismerkinu í Fossvogs-
kirkjugarði um skipveijana. Það var
einmitt verið að jarða ömmu hennar
heima á Bretagne daginn sem Mary-
lene lagði blómin á leiðið og fór upp
á Mýrar. Þegar hún steig á land á
íslandi sagði hún að flætt hefðu svo
sterkt yfir hana minningar úr æsku
hennar á Bretagneskaga og dauði
ömmunnar verið svo einkennilega
nálægur á kvöldgöngu hennar þenn-
an dag kring um Tjörnina í Reykja-
vík. Þótt hún væri þarna á göngu
fannst hénni hún jafnframt vera
komin til Bretagne, heyra gömlu
konuna segja frá uppáhalds systur-
syni sínum og vera stödd í alda-
gamla þorpinu þeirra. Ekki. kvaðst
hún vita af hveiju hún væri að tala
um þetta við alókunnuga manneskju,
enda var þetta ekki viðtal. Það var
ekki fyrr en seinna að upp kom að
fleiri hefðu líklega áhuga á þessari
óvenjuíegu konu.
„Island er fyrst pg fremst í mínum
huga æskuminningar sem alltaf eru
tengdar Allraheilagramessu vegna
frönsku Islandssjómannanna og
minningarskildinum frá flotamála-
ráðuneytinu um þá sem horfið höfðu
með Pourqoui-pas?, sagði hún. En
Island var þó ekki bara tengt sjóslys-
um og þessari keltnesku undirgefni
við forlögin. Það var líka Leyndar-
dómar Snæfellsjökuls, ferðin að
miðju jarðar, eftir Jules Verne. Um
leið og hún kom úr fyrri þyrluferð-
inni gat hún ekki stillt sig um að
hringja til systur sinnar, sem veitir
forstöðu frönsku menningarmiðstöð-
inni í Leipzig til að deila með henni
frásögninni af Snæfellsjökli, þar sem
sögupersónur Jules Vernes hófu
ferðina niður um gíginn. Þar höfðu
þær deilt annarri og öðru vísi æsku-
minningu, sem nú rifjaðist upp þeg-
ar hún sagði frá ferðinni í leigu-
þyrlu á Islandi upp á Mýrar og um
Snæfellsnesið, m.a. á vit þessa sögu-
lega eldfjalls. Á þeim dögum, árið
1949, þegar þær systur voru 8 og
9 ára gamlar, var lítið um kvikmynd-
ir í þorpinu þeirra og þær upplifðu
sterkt ferðina niður um Snæfellsjök-
ul með söguhetjum bókarinnar.
Úr ilmvötnum í tölvuforritun
Hún veit upp á hár hvaða staði
hún vill sjá á Islandi. Seinni daginn
sém hún leigir þyrlu ætlar hún að
stansa við Víðimýrarkirkju og
Glaumbæ í Skagafirði, áður en hún
flýgur til Mývatns þar sem margt
þarf að sjá og fara kring um vatnið.
Þá hafði hún hug á að koma við á
Akureyri, fljúga yfir Öskju og fram-
hjá Herðubreið og drepa niður fæti
á Hveravöllum, ef tími gæfist til.
Sagði flugmann þyrlunnar mjög
hjálplegan, hreint frábæran.
Maryíene Delbourg-Delphis er
mjög vel lesin í bókmenntum, heim-
spekingur að mennt, kennari og
greinaskrifari í blöð framan af. Þeg-
ar svo í samtalinu kemur af tilviljun
fram að hún hafði haft samband við
Reyni Hugason til að forvitnast eitt-
hvað um tölvuforrit á íslandi, sem
hún hefur með að gera „í hinu starf-
inu“, veit maður ekki hvaðan á sig
stendur veðrið og fer að leita upplýs-
inga um það „starf“, sem felst í því
að Ieggja undir sig alþjóðlega tölvu-
forritamarkaðinn.
Þá kemur í ljós að Marylene
Delbourg-Delphis er framkvæmda-
stjóri ACI Corp. og fleiri tölvuefnis-
fyrirtækja. Lenti í tölvuiðnaðinum
þegar hún var að skrifa sögu ilm-
vatnsins fyrir tískublaðið Vogue. En
kandidatsritgerðin hennar í háskóla
hafði verið um spjátrungana í París
í upphafi aldarinnar og því þekkti
hún vel til ungu menntamannanna
sem fyrir komu í Morgunblaðsgrein-
inni um Charcot, þá Jean Babtíste
Charcot, Leon Daudet og George
orgunbladið/Bjarni"
Hugo, sém voru á sínum tíma svo
ábérandi í. samkvæmislífi, Parísár-
borgar. -Þegar hún- J'var að vinna
gréinina úm- ihnvötnih „fyrir tísku-
blaðið fór einn viðmælenda hennar
þess á leit að hún byggi til gagna-
grunn um sögu ilmefnanna. Blaða-
maðurinn með áhuga á heimspeki
upplýsingamiðlunar varð alveg him-
inlifandi yfir að fá það verkefni að
móta svona gagnagrunn. Og þegar
hún og og ungi forritarinn, Lauent
Ribardiere, höfðu lokið þessu verki,
rann það upp fyrir þeim að forritið
þeirra gat allt eins gagnast sem
gagnagrunnur almennt. Marylene
Delbourg-Delphis stofnaði því snar-
lega fyrirtækið ACI og seldi fyrstu
útgáfurnar af gagnabankanum fyrir
128K Machintosh-tölvur. Hún fór
sér hægt, vitandi að flest nútíma-
fyrirtæki vilja breiða hratt úr sér,
vildi fyrst og fremst vera viss um
að fara rétt af stað. Hún vissi að
Machintosh-markaðinn hungraði í
tengda grunna sem ekki litu út eins
og þeir kæmu beint frá DOS. Þess
vegna varð næsta útgáfan hennar
af gagnagrunni margnota og gat
boðið upp á ótakmarkaða fjölbreytni
fyrir umbrot og myndir. Þannig var
boltinn oltinn af stað. Næst skrifaði
Apple undir samning við hana um
grafísk forrit. Um hríð var hún í
samvinnu við einn af þeirra mönn-
um, Guy Kawsasaki, sem stofnaði
fyrirtækið Acius, sem endaði með
að hún tók við því ein. Nú er svo
komið að fyrirtæki hennar ACl seldi
fyrir 80 milljónir dollara 1989 og
hefur 300.000 grunna. Ekki svo
slæmt fyrir ungan franskan heim-
speking, sem var að skrifa um ilm-
vötn fyrir Vogue.
Marylene Delbourg-Delp-
his aó rjúka af staó í þyrlu
fil þess aó skQÓa áhuga-
verða staði á Islandi.
Nú eyðir Marylene Delbourg
Delphis um 70% af tíma sinum vest-
an hafs í skrifstófunum í Kaliforníu
og hefui’ líka skrifstofu í París, með
heimili á báðum stöðum. Þess vegna
er hún svo oft á ferðinni yfir Atlants-
hafið og komst af einhvetjum ástæð-
um upp á að hafa stöku sinnum
stutta viðdvöl á íslandi. í upphafi
gerði þessi óþekkta kona á sviði tölv-
utækni sér grein fyrir því að mjög
fá evrópsk forrit komast nokkurn
tímann á markað í Bandaríkjunum.
Forritarar á litlum markaði hafa
sjaldnast fé til þess að markaðssetja
á bandaríska vísu. Eða þá að þeir
hafa góð forrit að bjóða en komast
ekki rétt af stað. En Marylene Delbo-
urg-Delphis var af allt öðrum toga.
Með samblandi af heimspeki, menn-
ingarviðleitni og tölvuforritun náði
hún á toppinn með framleiðslu sinni
á svokallaðri „4th Dimension" forrit-
un.
Nálægðin svo mikil
Allt þetta þarf að leita upplýsinga
um. Þegar Marylene Delbourg-
Delphis er á Islandi og ekki í við-
skiptaerindum er hún upptekin af
landinu og heimspekilegum vanga-
veltum. Hún er að velta því fyrir sér
hvað það er við ísland sem hrífur
svona: „Hérna er þessi mannlega
saga svo samofin jarðfræðisögunni.
Eflaust er það þetta sem gerir mun-
inn á grísk-latneskri goðsagnamenn-
ingu og tilsvarandi menningu ykkar.
Mýtur eiga rætur grafnar í ómuna-
tíð — sögumar ykkar vekja upp for-
tíð sem er sameign, sem enn er
hægt að segja frá, og sem virðist
letruð í samfelldan tíma.“ Hún talar
um Odysseif sem er svo framandi
og fjarlægur og svo hins vegar þenn-
an stórkostlega flótta Eiríks rauða
til Klakkseyja, en í ferð sinni á
Mýrar gat hún farið og séð heima-
slóðir hans. Og um fossinn þar sem
goðin féllu, Goðafoss, sem hún er
ákveðin í að sjá daginn eftir. Og
Þingvelli. Þetta hefur nálægð í tíma.
Margt fleira sagði þessi margþætta
kona. Ég skildi við hana fyrir utan
Bókaverslun Eymundssonar, þar
sem hún ætlaði að birgja sig upp
af íslenskum bókum, í enskri eða
franskri þýðingu og jafnvel á ís-
lensku ef engin þýðing væri komin.
Hún virðist blanda vel saman tölvu-
öld, gróinni menningu og heimspeki-
legum vangaveltum. Líklega á þetta
ekki eins illa saman og manni virð-
ist við fyrstu sýn.
Hér segir frá
tölvuforritaranum,
heimspekingnum
og ferðalangin-
um Marylene
Delbourg-
Delphis, sem rak
hér á fjörur
m 1 i