Morgunblaðið - 11.08.1989, Blaðsíða 13

13
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 11. AGUST 1989
í slenskur iðnaður
- Islensk atvinna
eftir Erlend Hjaltason
Oft setjast menn niður á hátíð-
arstundum og vegsama íslenskan
iðnað. Þetta er oftast gert í átökum
til eflingar íslenskum iðnaði og má
greina áhrif slíkra átaka í nokkurn
tíma á eftir.
Flestir eru sammála um að heppi-
legast væri að þessara sérstöku
átaka væri ekki þörf, þar sem dag-
legar venjur þjóðarinnar ættu að
leiða menn til notkunar þeirrar vöru
sem framleidd er hér á landi.
í þessu greinarkorni ætla ég að
nefna nokkur atriði til umhugsunar
um íslenskan iðnað.
V erðmætasköpun
innanlands
Framleiðsla vöru og þjónustu hér
innanlands hefur í för með sér að
stærstur hluti verðmætaaukningar
við framleiðslu og sölu vörunnar
verður eftir í landinu. Þessi verð-
mætasköpun verður svo enn meiri
þegar þeir fjármunir sem við þetta
myndast fara í veltu innanlands,
bæði sem neysla og skattar. Á þann
hátt verður nýting þess fjármagns
sem eytt er mun betri.
Gj aldeyr issparnaður
Við það að kaupa innlenda fram-
leiðslu sparast gjaldeyrir, þar sem í
flestum tilfellum þarf aðeins að
kaupa hráefnið erlendis frá en ann-
ars fullunna vöru. Því er innlend
gjaldeyrissparandi iðnaðarfram-
leiðsla jafn mikilvæg þjóðarbúinu og
gjaldeyrisaflandi greinar.
Nú kunna menn að spyija: Á, á
þessum forsendum að framleiða nán-
ast hvað sem er innanlands, hvað sem
það kostar? Svarið við þessu er auð-
vitað nei. Hver grein verður að að-
laga sig utanaðkomandi aðstæðum
og gera sig samkeppnisfæra við það
framboð sem er á markaðnum.
Í þeirri iðngrein sem ég starfa
hafa átt sér stað miklar breytingar
á sl. árum; og þá sérstaklega eftir
inngöngu íslands í EFTA. Við það
skuldbundu íslensk stjórnvöld sig
gagnvart öðrum aðildarlöndum
EFTA að íslensk framleiðsla sæti við
sama borð og framleiðsla erlendra
keppinauta.
Við inngöngu í EFTA voru hér
starfandi mörg fyrirtæki í húsgagna-
iðnaði, en eftir það hefur fyrirtækjum
fækkað og nú eru starfrækt nokkur
stór fyrirtæki og nokkur fjöldi
smærri fyrirtækja.
Þau fyrirtæki sem efldust eftir
þetta sérhæfðu sig öll í ákveðinni
framleiðslu. Við það náðu þau afger-
andi markaðshlutdeild hvert á sínu
sviði sem gerði þeim kleift að þróast.
Hönnun
íslenskur húsgagnaiðnaður er í
dag mjög sérhæfður, og hefur þróast
í stærri heildir, þar sem hönnun og
gæði hafa verið grundvallaratriði við
ákvörðun framleiðslu. Á þann hátt
hefur þessi iðnaður getað skapað sér
sérstöðu á markaðnum og nú er
framleiðsla íslensks húsgagnaiðnað-
ar í mörgum tilfellum ódýrari hér á
landi miðað við sambærilega erlenda
framleiðslu. Þessi sérhæfing hefur
því komið íslenskum neytendum til
góða.
Miðað við það sem er að gerast í
þróun húsgagnaframleiðslu erlendis
standa íslenskir framleiðendur vel
að vígi á þeim mörkuðum sem starf-
að er á, en vegna smæðar íslenska
markaðarins og fjarlægðar frá öðrum
mörkuðum, hefur iðnaðurinn ekki
farið í beina samkeppni við lágverðs-
húsgögn sem framleidd eru víðs veg-
ar um heim, heldur haldið sínu striki
varðandi hönnun og gæði.
Tískusveiflur eru verulegar í okkar
iðnaði og hefur hsgagnaiðnaðurinn
náð að fylgja þeim vel eftir. Form
ísland, félag áhugamanna um hönn-
un, hefur í samvinnu við framleiðend-
ur haldið hönnunardaga þar sem
framleiðendur opna fyrirtæki sín fyr-
ir áhugafólki um hönnun og kynna
það sem er að gerast hveiju sinni.
Með slíku framtaki skapast tækifæri
til að sýna árangur hönnunarvinnu
og samkeppni milli fyrirtækja um
að vera í stöðugri endurnýjun og
mótun.
Það er reynsla þeirra sem að hönn-
unardögum hafa staðið, að áhugi á
íslenskri hönnun og framleiðslu hefur
aukist mikið við þetta framtak, og
má vænta að í framtíðinni verði
hönnunardagar kynningardagar þess
nýjasta og besta sem íslenskur hús-
gagnaiðnaður hefur upp á að bjóða.
Aðgerðir af opinberri hálfii
Það er okkar skoðun að engin
atvinnugrein þrífist til lengdar í skjóli
ríkisforsjár, en það sem framleiðend-
ur vilja er að fá að starfa á sem jöfn-
Erlendur Hjaltason
„Þegar íslenskur neyt-
andi kaupir íslenska
vöru, skapar hann jafii-
ft-amt íslenska atvinnu.
Nú þegar íslenskur iðn-
varningur er vel sam-
keppnisfær við sam-
bærilega erlenda vöru,
er mikill hagur í því að
láta íslensku vöruna
sitjafyrir.“
ustum grundvelli m.v. aðrar greinar.
Viðkvæmur iðnaður eins og hús-
gagnaiðnaðurinn þarf festu og stöð-
ugleika.
Vörugjaldsmálið er mál sem menn
ættu að íhuga. Hér var sett á vöru-
gjald sem skattheimta fyrir ríkissjóð.
Vörugjald er gjald sem erlendir sam-
keppnisaðilar okkar geta tekið á sig
tímabundið með lækkun vöruverðs,
þar sem ísland er aðeins hluti þeirra
viðskipta. Innlendir framleiðendur
þurfa aftur á móti að koma því beint
út í verðlagið, ef það þá tekst þar
sem samkeppni er mikil. Sem betur
fer hafa menn borið gæfu til að sjá
að sér og fella þetta gjald niður.
Opinberar aðgerðir eins og að setja
á vörugjald einn daginn, og draga
það til baka stuttu seinna eru aðgerð-
ir sem skapa óstöðugleika og vanda-
mál hjá framleiðendum, og valda
óróa á markaðnum sem getur haft
ófyrirséðar afleiðingar.
Það sem íslenskum iðnaði stafar
mest ógnun af í dag, svo og flestum
íslendingum, er verðbólga og sá fjár-
magnskostnaður sem af henni leiðir.
Framleiðendur eru ekki að kvarta
yfir því að greiða raunvexti fyrir
lánsfé sitt. Við viljum aðeins að vext-
ir sem okkur eru skammtaðir séu
ekki hærri en hjá erlendum sam-
keppnisáðilum okkar og að stjómvöld
sjái svo um að verðbólgu sé haldið
í lágmarki.
Við sem störfum í mjög harðri
samkeppni vitum að það er ekki
nokkur leið að koma þeim fjármagns-
kostnaði sem við búum við út í verð-
lagið og verður hann því sem einn
aðal þáttur í erfiðri afkomu fyrir-
tækja í samkeppnisiðnaði.
Lokaorð
Þegar íslenskur neytandi kaupir
íslenska vöru, skapar hann jafnframt
íslenska atvinnu. Nú þegar íslenskur
iðnvarningur er vel samkeppnisfær
við sambærilega erlenda vöru, er
mikill hagur í þvi að lata íslensku
vöruna sitja fyrir.
Islenskur húsgagnaiðnaður hefur
breyst eftir þeim markaðsaðstæðum
sem hann hefur lifað við hveiju sinni.
Sýnt er að það er þjóðhagslega hag-
kvæmt að verðmætasköpunin fari
fram hér innanands í sem mestum
mæli. Því þarf að búa íslenskum iðn-
aði jöfn starfsskilyrði til að áfram
sé hægt að halda á þeirri braut,
íslenskum neytendum og þjóðarbúinu
í heild til hagsbóta.
Höfundurer
rekstrarhagfræðingur og starfar
sem framkvæmdastjóri í .
Húsgagnaverksmiðju Kristjáns
Siggeirssonar hf.
IÍYR SKEMMTISTADUR
í MIÐBÆMM
Óperukjallarinn er lifandi skemmtistaður,
allt í senn —
Dansstaður, Píanóbar og Sœlkerastaður.
Nú opnum við formlega í kvöld kl. 23-00 á
óvenjulegan hátt!
Dansað til kl. 03-00 eftir miðnœtti.
Veitingastaðurinn Arnarhóll er á efri hœðinni
ogpargeta gestir Óperukjallarans snœtt
dýrindis veislumat fyrir opnun kjallarans,
eða fengið sér léttan sœlkeramat í
rómantískri birtu kertaljósa seinna um kvöldið.
Ríó Tríó mun skemmta gestum Óperukjallarans á sunnu-
dagskvöld og næstu kvöld þar á eftir: mánud., þriðjud.,
miðvikud. og fimmtudag. Opið til 01.00.
ALDURSTAKMARK 25 ÁRA
Miðaverð 500,- kr.