Morgunblaðið - 05.07.1980, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 5. JÚLÍ 1980
Árið 1%2 voru gerðar áætlan-
ir um sjóbaðstað i Nauthólsvík,
þar sem volga yfirfallsvatnið frá
hitaveitugeymunum skildi hita
sjósundlaug, og er þetta líkan-
iö af honum. Nú er lagt til að sú
hugmynd verði endurvakin og
unnin. En nægt rými er fyrir
hátahöfn Æskulýðsráðs og
siglingar minni báta til hægri
við sjóbaðstaðinn. betta nota-
drjúga útivistarsvæði tengist
svo Öskjuhlíðinni.
á ém, »
Þegar hafa verið teknir fyrir
þrír þættir málsins. Auk þess að
ýta úr vör og finna form úti-
skemmtununum fyrrnefndu, sem
vonandi þróast í það að verða
fastur þáttur á útivistarsvæðun-
um í hverfum borgarinnar á
sumrin, hefur verið farið yfir og
endurskoðað hlutverk tveggja
stóru opnu svæðanna, sem borgar-
búar nýta sameiginlega. Annars
vegar er það Öskjuhlíðin og Naut-
hólsvíkursvæðið og hins vegar
Laugardalurinn allur. Höfum við
skoðað gamlar hugmyndir og
áform, jafnt sem nýjar tillögur, og
reynt að gera okkur grein fyrir
nýtingu og þörf í framtíðinni, sem
að sjálfsögðu er erfitt. Og loks
höfum við gert tillögur um fram-
tíðarnýtingu svæðanna, sem
nefndirnar hafa fjallað um. Enda
mjög mikilvægt að þar sé málið
kannað vel nú og stefnumörkun
liggi fyrir áður en skipulagsvinna
embættismanna og fagfólks fer
fram.
Þörf fyrir allan
Laugardalinn
Þegar þannig er skoðaður Laug-
ardalurinn, þar sem á undanförn-
um árum hefur verið byggð upp
góð íþróttaaðstaða og íþrótta-
mannvirki í samræmi við mark-
aða stefnu framkvæmdanefndar
Laugardalssvæðisins frá 1967, sést
hve mikil þörf er á því að þar verði
framhald á. En Laugardalsnefnd-
in skipti í framkvæmdaáætlun
svæðinu í einingar, þ.e. íþrótta-
svæði, tjaldsvæði, grasgarð, rækt-
unarstöð borgarinnar o.s.frv. og er
mikið búið að gera af því sem hún
áformaði.
Eftir að hafa tekið til umfjöll-
unar þetta stærsta og mest notaða
útivistarsvæði í borginni og
endurmetið það í samvinnu við
íþróttafulltrúa og garðyrkju-
stjóra, taldi samstarfsnefndin, svo
sem segir í skýrslu hennar: „aug-
ljóst að þörf verði fyrir allt svæðið
í framtíðinni til íþrótta- og útvist-
arathafna í framhaldi af því sem
þegar á á áætlun." Segir þar m.a.:
„Viljum við minna á framtíðar-
verkefni, sem við teljum að eigi
eða geti átt heima þar: minigolf,
knattspyrnuvellir til viðbótar,
skautahöll, skautabraut, „squash"
aðstaða, svo og aðstaða til íþrótta-
iðkana fyrir lamaða og fatlaða,
tennisvellir, aðstaða fyrir lyft-
ingamenn (gamla þvottalaugahús-
ið er að liðast í sundur undan
átökunum), glímu, blak og fleiri
innanhússgreinar íþrótta, íþrótta-
hús fyrir IBR, aukið landrými
fyrir TBR, íþróttahús fyrir ÍSI og
aukin aðstaða fyrir ISÍ vegna
námskeiða, æfinga o.fl. Ennfrem-
ur aukin bifreiðastæði með vax-
andi starfsemi, sýningarhús vegna
grasgarðs o.m.fl." Þetta síðasta
vísar til eldri hugmyndar um
sýningargróðurhús. Og sjálf tel ég
að ekki eigi alltaf að hrekja út í
útjaðra undan framkvæmdum
skólagarðana, fyrir unglinga,
starfsemi sem flestir útlendingar
dást að — og þeir eigi að vera
áfram í Laugardal.
En þegar litið er til næstu
framtíðarverkefna í Laugardal,
lagði samstarfsnefndin fram vel
unnar tillögur, sem Sveinn
Björnsson kom fram með og síðar
voru útfærðar í samvinnu við
nefndina af Stefáni Kristjánssyni
íþróttafulitrúa og Hafliða Jóns-
syni garðyrkjustjóra um lagningu
trimm-, skíða- og göngubrauta í
Laugardal, en þær þyrftu að koma
upp svo fljótt sem auðið er, enda
hefur íþróttaráð þegar lýst áhuga
á málinu. Birtist hér með laus-
Elín Pálmadóttir:
Trimm- og skíðabrautir í La
legur uppdráttur, sem gefur hug-
mynd um tillögur samstarfsnefnd-
arinnar um slíkar brautir, sem
fléttast um dalinn og gætu jafnvel
náð út fyrir hann. Geta menn þá
valið sér leiðir og nýtt búnings-
aðstöðu íþróttamannvirkjanna,
eins og margir gera nú þegar.
í Laugardal er, eins og á fleiri
útivistarsvæðum, þörf á mikilli
framræslu. Reykjavík er byggð á
hæðum með holtum og melum, en
mýradrög í lægðum á milli. Frá-
tekin útivistarsvæði eru af eðli-
legum ástæðum flest í skjólgóðum,
grónum lægðum. Framræslan er
nokkuð dýr framkvæmd og hefur
gengið hægar en æskilegt væri og
tefur fyrir notkun. Svo er um þann
hluta Laugardalsins, sem ekki
hefur verið nýttur undir mann-
virki og nauðsynlegt að gera átak í
að ræsa fram, til að gera umferð
fólks greiðari. Umhverfismálaráð
hefur ýtt á fjárveitingar til slíks,
nú síðast til framræslu í nánd við
Laugardalshöll og standa þær
framkvæmdir yfir. Annars er í
dalnum mikið af gamalgrónum
túnum, í mismikilli ræktun, fyrir
utan skrúðgarðasvæðið norðan til
með skjólgóðum trjálundum og
flötunum, sem fólk sækir mikið á
góðviðrisdögum. Nýlega skrifaði
Gísli vinur minn Sigurðsson í
Lesbók, að varla sæist sála á ferli
í trjálundunum í borginni, sem
sýnir að hann hefur ekki
komið oft inn á svæðin, enda
Hafnfirðingur og ekur líklega
bara framhjá eftir Miklubrautinni
eða Suðurlandsbraut. Og þannig
sést lítið af mannaferðum, sem
er t.d. mjög mikil í lundunum í
Laugardal á góðviðrisdögum. Og
jafnvel orðið mikið af skíðafólki á
göngu á vetrum auk skokkaranna.
En greinargerð samstarfsnefndar-
innar fylgir úttekt á býlum og
húsum, sem enn eru í dalnum, sem
sum eiga þar vel heima áfram á
útivistarsvæði, svo sem Hafrafell-
ið hans Örlygs málara, en önnur
eru á fallanda fæti. Augljóst er, að
taka þarf afstöðu til framtíðar-
þarfa á þessu svæði, áður en farið
er að gera tillögur um að láta
eitthvað af því undir annað, svo
sem byggingar. Því furða ég mig
mjög á samþykkt í skipulagsnefnd
nýlega, um að fá ráðgjafa til að
gera frumtillögu að afmörkun og
gerð íbúðarsvæðis vestan Glæsi-
bæjar. En fulltrúar Sjálfstæðis-
flokksins, Birgir Isl. Gunnarsson
og Hilmar Ólafsson, arkitekt,
mæltu gegn því.
Lagnir vantar
í Nauthóls-
víkursvæðið
Um framtíðanýtingu öskjuhlíð-
ar- og Nauthólsvíkursvæðisins
hefur samstarfsnefndin gert til-
lögur. Hvað snertir Nauthólsvík-
ina er lagt til að teknar verði aftur
upp tillögur borgarlæknis frá
Volga sjósundlaug í Nau
Tillögur samstarfsnefndar um nýtingu útivistarsvæða
Á þessum vordögum í Reykjavík hefur komið vel í ljós hversu útivist og áhugi
á almenningsíþróttum og leikjum hvers konar hefur farið vaxandi hér á landi. Þar
sem aðstæður eru fyrir hendi kemur fólk saman til að blanda geði og stunda
sameiginleg áhugamál við sitt hæfi — iþróttir, sund, göngur, gróðursetningu,
hvers kyns leiki og tónlistariðkun. Andsvar einstaklinganna við einangrun á
fámennum heimilum eftir vinnu og auknum frístundum er nú að koma fram hér
sem víðast annars staðar. Lífsmynstrið að breytast.
Því blómstra nú útisamkomur hvers konar. Jafnvel listahátíð tók að þessu
sinni að hluta á sig svip karnivals. Einstök veðurblíða hjálpaði til. í ár ætlar að
verða eitt alls herjar útihátíðasumar í höfuðborginni. Eftir listahátíð tók við hin
mikla útihátíð á íþróttasvæðinu í Laugardal. Og síðar í sumar koma svo fyrstu
tilraunir til útiskemmtana í hverfunum, í samræmi við tillögur sjálfstæð-
ismanna í borgarstjórn um nýtingu útivistarsvæðanna undir kjörorðinu „Líf í
borg“, sem m.a. miða að því að hvetja og styðja íbúana sjálfa og félög þeirra af ýmsu
tagi til samkoma og leikja á sumrin á nálægum opnum svæðum. Til að ýta því úr
hlaði koma til liðs þeir Gestur ólafsson og Kristinn Ragnarsson, sem þekktir
eru af útimarkaðinum á Lækjartorgi, sem þeir komu upp í kjölfar þess að lokað
var Lækjartorgi og Austurstræti fyrir bílaumferð og göngusvæðið búið undir slíkt
um 1974. Þeir eru nú að undirbúa slíka útiskemmtun seinna í sumar með frjálsum
félögum í þeim hluta Laugardals, sem helgaður hefur verið gróðri og ræktaður
upp. Og einnig er í ráði að þeir standi fyrir skemmtun með dálítið öðrum blæ í
Hljómskálagarði, þar sem m.a. verða sett upp útitjöld.
Um framkvæmd á þessum tillögum leitaði til þeirra samstarfsnefnd, sem í
vetur hefur starfað vegna fyrrnefndra tillagna um líf í borg og nýtingu
útivistarsvæðanna. í henni eru frá umhverfismálaráði Elín Pálmadóttir, sem er
formaður, og Örnólfur Thorlacius, frá íþróttaráði Gísli Þ. Sigurðsson og Sveinn
Björnsson og frá Æskulýðsráði Davíð Oddsson og Guðmundur Björnsson.
1948, 1962 og 1967 um sjóbaðstað
með viðhiítandi hreinlætisað-
stöðu, baðstrandarsandi, þ.e.
volgri sundlaug, þar sem heita
yfirfallsvatnið úr hitaveitugeym-
unum hitar sjósundlaugina. En
þessar áætlanir hafa legið niðri
vegna mengunar í Fossvogi, sem
með lengingu Fossvogsræsis, síð-
ast 1978, smá lagaðist fram undir
þetta, og hlýtur að verða að vinna
bug á. M.a. með því að Kópavogur
loki öllum opnu ræsunum sín
megin meðfram ströndinni.
I mörg ár hafa vísindamenn
verið að rannsaka lífríkið í firðin-
um á vegum Reykjavíkurborgar,
svo sem nauðsynlegt var talið í
tillögum dönsku sérfræðinganna á
árinu 1970 um framtíðarlausn á
skolplögnum, svo að hafa megi það
til leiðbeiningar um hvar og
hvernig ræsin megi liggja. Hefur
verið eytt í það ófáum milljónum
og fimm stórar skýrslur liggja
fyrir, en ennþá stendur á 1—2
skýrslum frá hafrannsóknastofn-
un til að hægt sé að gera þessar
rannsóknir upp. Á meðan tefur
það og er afsökun fyrir að gera
ekkert í þessu dýra en mikilvæga
heilbrigðismáli á höfuðborgar-
svæðinu. Nú hlýtur að verða að
halda þessu áfram. Taka aftur til
við 5 ára áætlunina um að hreinsa
Elliðavoginn og safna skolpi af
norðursvæðinu í stóra lögn út af
Laugarnestanga, sem komin var í
gang 1948, þegar hún var stöðvuð
og skrúfað fyrir fjárveitingar, eins
og nýlega kom fram í umræðum í
borgarstjórn. Þá leyfði ég mér,
eftir að hafa rakið það sem unnið
hefur verið til undirbúnings í
málinu á undanförnum áratug —
sem vissulega er alltof lítið þó
mjakast hafi — að kalla það
hneyksli að stöðva þetta áformaða
verkefni í Elliðavogi, sem þó var
loks komið af stað. En sleppum
því.
Samnýting á
snyrtiaðstöðu
Auk sjóbaðstaðarins er í Naut-
hólsvík ágætt rými fyrir athafna-
svæði æskulýðsráðs og siglingar
minni seglbáta, svo sem gert er
ráð fyrir í áætlun um umhverfi og
útivist frá 1974. Og er lagt til að
svo verði. En nauðsynlegt er að
bæta sem fyrst bryggjuna, sem
orðin er hættuleg. Mundi þá vera
hægt að samnýta snyrtiaðstöðu,
veitingasölu o.fl. þessháttar, sem
nauðsynleg er hvar sem fólk
kemur saman. En jafnframt þarf
að gera staðinn aðgengilegri með
göngu- og hjólreiðaleiðum og með
áningastöðum með ströndinni. En
lagning gönguleiðar með strönd-
inni hefur dregist vegna þess að
hún krefst dýrra ganga undir
Suðurlandsveginn. Hefur um-
hverfismálaráð einróma mælt
með þessum tillögum samstarfs-
nefndarinnar eftir að hafa um
þær fjallað og áréttað óskir sínar
um að hraðað verði skipulagningu á
Nauthólsvíkursvæðinu og veitt fé
til að gera svæðið byggingarhæft.
Um Öskjuhlíðina leggur sam-
starfsnefndin fyrrnefnd einfald-
lega til að sem minnst verði
hróflað við landslagseinkennum.
Öskjuhlíðin „nýtist sem slík til
almennrar útivistar, svo sem verið
hefur og tengist Nauthólsvíkur-
svæðinu. Verði Öskjuhlíðin áfram
með þeim hætti sem náttúru-
verndarnefnd lagði til og borgar-
ráð samþykkti í maí 1972. En eftir
því hefur verið unnið og Öskju-
hlíðin verið í góðri umsjá Skóg-
ræktarfélags Reykjavíkur og
garðyrkjustjóra." Enda hefur fólk
í síauknum mæli leitað í Öskju-
hlíðina, ekki síst í skjólsæla bolla í
suðurhlíðinni.
Nýlega samþykkti borgarráð að
setja niður keiluspilaskála í suð-
vesturhorni Öskjuhlíðar. Um-
hverfismálaráð hafði lagst gegn
því og mælst til að skálanum yrði
fenginn staður við Nauthólsvík-
ina, eins og upphaflega var áform-
að. En það hefði strandað á