Morgunblaðið - 16.04.1961, Blaðsíða 10

< 10
MORGU1SBLAÐ1Ð
—----------i-
Sunnudagur 16. aprfl 1961
~~i —~~ ................................
1 ,nii—n/iu rii~iiriu

Það var föstudagur 7. april
kl. 8 að morgni. Við stóðum
niður við BSÍ, blaðamaður af
Mbl. og ljósmyndari, og bið-
um þess, að bílstjórinn og að-
stoðarmenn hans lykju við að
gera „landklárt". Aðeins einn
bíll frá Norðurleið var í för-
um að þessu sinni. Holtavörðu
heiði var ekki talin trölltrygg,
þótt hún hefði verið rudd með
ýtu um nóttina og snjóplógur
væri þar enn að verki. Vega-
gerðin hafði mælzt til þess við
Norðurleið, að ekki yrði farið
nema á einuni bíl, sem ýta
gæti dregið yfir heiðina, ef
hún yrði honum of torsótt.
Þetta var gamall og traust-
ur REO, sem hvíldi hjól sín
á planinu hjá BSÍ, áður en
hann rynni af stað yfir snævi
þakið landið. Hann leit út
eins og tveggja hæða bíll, þeg
ar klyfjarnar höfðu verið sett
ar á hann. Á neðri hæðinni
voru 27 farþegar, auk farang-
urs í skotti, en á efri hæð, þ.e.
á toppinum, var pósthlass,
Áætlunarvagn Norðurleiða í snjógöngum á Holtavörðuheiði. Göngin náðu langt upp fyr-
ir bílinn í ferðinni á undan. Jón Ólafsson frá Hrútatungu, sem sér um heiðina fyrir
Vegagerðina, var búinn að ryðja ofan af þeim til hliðanna fyrir þessa ferð. Göngin voru
einir 50 m og svipuð göng voru sunnar á háheiðinni, en þessi voru niður undan Xrölla-
kirkju. — Ljósmynd: Mbl.: Sveinn Þormóðsson.
Messuiall
sem vó hálft þriðja tonn. Það
hefði þurft stóra hestahjörð
til að bera þetta allt. Núna er
bíllinn þarfasti þjónninn, enda
fer bezt á því, að þjónar séu
sálarlausir. Þessi mundi
ekki kvarta þótt byrðin væri
fullþung og hann brotnaði á
einhverri beygjunni eða ræs-
inu. Það var óþarfi að hugsa
um líðan hans. Hann hafði ver
ið vandlega undirbúinn á verk
stæði Norðurleiðar við Grím-
staðaholt. Það er föst regla
fyrir hverja ferð. Svo eru
bílar staðsettir norðan og sunn
an Holtavörðuheiðar, sem
léysa af hólmi, ef á þarf að
halda.
Bílstjórinn tjáir okkur þetta
er við kveðjum höfuðborgina
í morgunljómanum. Hann heit
ir Gunnar Jónsson, gamal-
reyndur langferðabilstj.. Laus
lega reiknað svara ferðir hans
milli Norður- og Suðurlands
til þess, að hann hafi farið 11
sinnum kringum hnöttinn.
Farþegar fá ósjálfrátt traust á
honum, þar sem hann situr
við stýrið, lágvaxinn og hnell-
inn, rólegur í fasi og vakandi.
Hann þekkir vegina eins og
lófa sína, og það er eins og
hann sé samvaxinn bílnum.
Þannig eru góðir bílstjórar og
kvenmenn.
ekki sé enn hægt, að veita
þeim allt.sem æskilegt væri.
En framfarir hafa orðið mikl
ar og eiga eftir að aukast. í
vor mun Norðurleið taka í
þjónustu sína langferðabíl,
sem búinn verður kæliskáp,
sem þernur bera úr smurt
brauð handa farþegum og ann
að, er girnilegt þykir á ferða
lagi. Auk þess verður salerni
í bílnum. Viðkomustaður mun
þá verða aðeins einn á leið-
inni, sennilega Staðarskáli í
Hrútafirði, sem er ný og
þokkaleg bygging. Gunnar ger
ir ráð fyrir, að þetta fyrir-
komulag muni flýta ferðum
a.m.k. tvo tíma. Gefist þessi
tekur við af annarri, eitt skyn
færi af öði'u, og bíllinn legg-
ur það að baki, sem áður var
framundan.
Gunnar hefur náð sambandi
við bíl, sem er á norðurleið,
og er kominn að Ferstiklu,
Þar hefur skafið á veginn á
stuttum kafla, en ekki nóg til
að hefta för hans. Vegagerðin
hefur einnig fengið veður af
þessu og sent snjóplóg af stað
frá Reykjavík til að hreinsa
veginn, þar sem þeir álíta, að
veghefill, sem er á næstu grös
um, muni ekki vera einfær um
að ryðja hann. Vegarkaflar,
þar sem hjólförin eru orðin
nokkuð djúp í snjónum, eru
skuggi, allt slétt, gljáandi
af sól, stillt eins og uppfest
eilífð með einstaka hvítum
skýjum. Það var gott að vera
til á þessum stað og gott að
setjast inn í bílinn aftur og
halda af stað á nýja staði. Ung
lingsstelpa skrifaði nafnið sitt
á móðuna á bílrúðunni, sem
hún sat við, en þurkaði það
síðan út. Það gerðist ekkert
merkilegra.
Þarna stóðu þrír ungir
menn á vegkantinum og veif-
uðu.
— Getum við fengið að vera
með? Við urðum að skilja bíl
inn eftir hjá Ferstiklu klukk-
an þrjú í nótt. Hann situr fast
ur í snjónum.
Von bráðar sjáum við bíl-
inn. Hann hefur átt stutt eft
ir til þess að komast yfir erf-
iðasta hjallann. Þeir hefðu
ekki þurft annað en að fá lán
aða skóflu og moka afganginn
í stað þess að bíða allan þenn
an tíma. En þeir hafa senni-
lega ekki verið efni í lang-
ferðabílstjóra fremur en sum-
ir blaðamenn. Veghefillinn
kom í Ijós framundan. Gunn-
ar taldi víst, að hann væri ein
fær um að ryðja snjókaflanik.
og hafði því samband við
Vegagerðina. Þá var snjóplóg
urinn, sem lagði af stað frá
Reykjavík, staddur hinum
megin í Hvalfirðinum. Vega-
gerðin bað Gunnar að hafa
samband við veghefilsstjór-
ann og spyrja hann, hvort
hann teldi sig ráða við þetta
Veghefilsstjórinn spurði Gunn
ar, hvað hann áliti, og síðan
hafði Gjjnnar samband við
Vegagerðina, og tjáði henni,
að veghefilsstjórinn teldi sig
fara létt með þetta smáræði.
Þannig unnu allir saman. Ef
stjórnmálaflokkar landsins
ynnu jafn vel saman, þá væri
vegur þeirra betri og meiri.
Skömmu eftir að þessum á-
fanga lauk, náði Gunnar sam
bandi við bíl, sem hafði kom-
ið suður yfir Holtavörðuheiði.
Bílstjórinn sagði, að skotfæri
ú Holtuvörðuheiði
Hann er einnig hugsjóna-
maður í starfi sínu. Ekkert er
of gott fyrir farþegana, þótt
•Þessi fallega stúlka var meðal farþega í áætlunarvagni
Norðurleiðar. Förunautur hennar og eftirlæti var þessi
mánaðar gamli hvolpur, sem var auðvitað yngsti farþeg-
inn í ferðinni.
tilraun vel, munu fleiri slík-
ir vagnar verða teknir í not-
kun. Þá er það tilvalið að láta
gera leiðarlýsingu, svo þern-
urnar gætu gefið farþegum
greinargóðar upplýsingar um
helztu sögu- og merkisstaði,
heiti fjalla og annarra sér-
kenna í fögru landslagi. Þær
myndu svo að sjálfsögðu sjá
um farmiðasölu á leiðinni, en
það tefur oft ótrúlega mikið.
Norðurleið hefur án efa eitt-
hvað fleira í pokahorninu, en
Gunnar er nú önum kafinn
við talstöðina, sem telst til
þeirra framfara, er 'átt hafa
sér stað í sambandi við lang-
ferðir hin síðari ár.
Hvalfjörður opnast hálf-
luktum augum okkar. sem
kveinka sér undan ofbirtunni,
því sólin og snjórinn leggjast
á eitt, þótt þau séu anars
hörkuóvinir. Hvílík birta fyr-
ir dauðleg augu. Þetta er eins
og leiksvið í ofbjörtu sviðs-
Ijósi. Snjórinn minnir á bóm-
ull og bæirnir á marglita
kubba, sem krakkar hafa kom
ið fyrir í henni, og hinum meg
in í firðinum liggja fimm
skip fyrir akkerum með reglu
legu millibili. Það eru hval-
skipin, sem liggjþ þarna yfir
veturinn, sakleysisleg eins og
þau hafi aldrei elt uppi risa-
dýr sjavarins, litað sjóinn
rauðan af blóðí, meðan dauða
öskur þess skar hlustir himins
ins. Einhver hefur sagt, að það
minni á kvalaöskur manns. En
það gefst sem betur fer ekki
langur tími til slíkra heila-
brota á ferðalagi. Ein sjón
fljótir að teppast, ef ekki er
að gert. Vegagerðin bregður
bví fljótt við. Það er einróma
álit langferðabílstjóra, að betri
þjónusta en hún láti í té, sé
vart hugsanleg.
Bílstjórar, sem eru að nálg
ast Hvalfjörð að norðan eða
sunnan, hafa einnig samband
við áætlunarbíl Norðurleiðar,
til þess að spyrja um færðina
og Gunnar spyr þá, sem koma
að norðan, hvernig færðin sé
þar. Það er skipzt á upplýsing
um fram og aftur, svo ekk-
ert kemur á óvart framundan.
Það var öðruvísi í gamla
daga. Þá vissu menn oft ekki
lengra í vetrarferðum en nef
þeirra náði.
Þegar komið er að Hval-
1. grein
stöðinni, er áð skamma hríð.
Flestum er brátt eftir morgun
drykkinnn, og hressandi að
bæta á sig kaffisopa, eða kók.
Farþegarnir stíga út úr bíln-
um, rétta úr sér, horfa út á
fjörðinn og ganga síðan stirð-
um skrefum inn. Sennilega
stunda fæstir morgunleikfimi.
Falleg (og góðleg) stúlka með
lítinn hvolp stendur enn á
vegakantinum. Hún hafði kom
ið í bílinn fyrir ofan Elliðár-
brekku með hvolpinn í skó-
kassa (sennilega númer 37),
og utan um hann vafðist gæru
skinn og handleggir stúlk-
unnar. Það var inikið, að hún
kæfði ekki hvolpinn.
Himininn #var eins og enni
dýrlings, hvergi hrukka eða
væri yfir heiðina, og það stað
festist síðar, er Gunnar hafði
samband við Jón Ólafson, sem
sér um heiðina fyrir Ýega-
gerðina, eins og það er orðað.
Þar með varð sú veika von
að engu, að við lentum í smá
ævintýri á þessari öldnu og
mislyndu heiði. Við komum
aðeins við hjá Bifröst og sá-
um nokkra bólugrafna Sam-
vinnuskólastráka á stjái.
Út frá hugleiðingum mínum í
Hvalfirði um hvalinn, hafði
ég kvartað yfir því, að ég
hefði ekki borðað hvalkjöt í
háa herrans tíð. Þar kom vel
á vondan, því örlögin færðu
okkur hvalkjöt á borð í Forna
hvammi.
Síðan var lagt á heiðina.
Bíllinn mjakaðist eins og snig
ill upp brekkurnar, án þess að
nokkur töf yrði. Snjórinn lá
jafnt yfir henni allri, huldi
vatnið, en dró að öðru leyti
fram hverja línu í landslag-
inu. Það er tilbreytingarlítið
að sjá engin litbrigði, svo
langt sem augað eygir, en yf.
ir því hvílir hreinleiki, sem
minnir á eilífðina. Trölla-
kirkja gnæfði yfir snjóbreið-
unni í heiðinni tign, þögul og
svipbrigðalaus. Engan mundi
fýsa að sækja þar messu, þeg
ar hún hringir óveðursklukk-
unum út í sortann. Líklega
hefur Jón Ólafsson frá Hrúta-
tungu einhvern tíma heyrt í
þeim óminn þau sex ár, sem
hann hefur barizt við að halda
sáluhliði mennskra manna
opnu á heiðinni. En hann er
ekki einhamur, berserkur á
Framh. á bls. 3
:

\