Morgunblaðið - 16.04.1961, Blaðsíða 3

Sunnudagur 16. apríl 1961
MOR GZJNBL AÐIÐ
f DAG eru þúsundir vísinda-
manna að fást vjð verkefni,
sem e. t. v. er það mest spenn
andi og hrífandi verkefni, sem
nokkurn tíma hefur verið
fengist við. Þeir beina radíó
stjörnusjám sínum til himins,
oftast að ákveðnum, „líkleg-
um“ stöðum, og bíða síðan í
ofvæni eftir merkinu, sem
mundi sanna það, að til væri
líf á öðrum hnöttum.
Radíóstjörnufræðin er mjög
ung vísindagrein, en er þó orð
in ein af þeim allra þýðing-
armestu, þegar um eðli og lög
un alheimsins er að ræða.
Radíostjörnusjárnar safna
saman rafsegulbylgjum, svip-
uðum þeim, sem notaðar eru
í útvarpssendingum, og með
'því að rannsaka magn, tíðni,
dreifingu hinna ýmsu öldu-
lengda o. s. frv., má komast
að ýmsum upplýsingum um
staðinn í himingeimnum, sem
'bylgjurnar koma frá. Venju-
lega eru þessar radíóbylgjur
gjörsamlega skipulagslausar
og án nokkurrar ákveðinnar
niðurröðunar. Ef því allt í
einu færu að berast hingað
Radíóbylgjur, svipaðar og not
Sr. Jön Auðuns, dómprófastux;
Kristnin og
þjóðfélagið
Þessi 85 feta breiða stjörnusjá hlustar stanzlaust eftir skeyt-
um, sem myndu sanna tilveru vera á öðrum hnöttum.
Hlustað eftir
aðar eru í útvarpssendingum
hér á Jörðunni, þá má bóka
það að þær koma frá verum,
sem eru að reyna að komast
í sambandi við okkur.
Dr. Harold Urey, prófessor
við Háskólann í Kaliforníu,
álítur að það séu að minsta
kosti 100.000 plánetur í vetr-
arbrautinni okkar, þar sem
líf þróist. Ef við reiknum með
því, að Jörðin sé bara ósköp
venjulega stjarna, sem fetað
hefur þróunarbraut sína eft-
ir hinum venjulegu náttúru-
lögmálum, þá má fastlega
reikna með, að til séu
verur, sem séu okkur miklu
framar hvað hæfileika og
tæknimenntun snertir. E. t. v.
hafa þessar verur þegar náð
sambandi við nábúa sína, eft
ir leiðum, sem enn eru ofar
okkar skilningi. Þegar um jarð
neska tækni er að ræða, þá
•r líklegasta leiðin, sem þess
ar verur myndu fara til þess
að ná sambandi við Jarðar-
búa, sú, að senda radíóbylgj-
ur til Jarðarinnar.

— Messufall
Framhald af ols. 10.
snjóplóg og ýtu, sennilega
kominn af Gretti Ásmunds-
syni, en hefur ekki og mun
vonandi ekki mæta sínum
Glámi á þessari heiði. Þar
hefur mannlegt þrek og tækni
sigrazt á gjörningahríðum.
Því miður vannst mér ekki
tími til að spyrja Jón um at-
læti hans á heiðinni og í Sælu
húsinu, þegar við mættum hon
um, en ljósmyndaranum tókst
•ð smella af honum mynd,
lem ég vona að hann tolli á.
Heiðin var að baki. Næsti
áfangastaður var Brú í Hrúta-
firði, þar sem langferðabíl-
stjórum er veitt ómetanleg
fyrirgreiðsla og upplýsingar
um færð og annað um tal-
Btöðvar. Farþegarnir stigu
enn út úr bílnum, réttu úr
sér og vöppuðu um hlaðið.
Ungur maður órakaður, með
fráhneppt hálsmálið, dró djúpt
að sér svalan andann, og
Það eru þessar radíóbylgj-
ur, sem vísindamenn búast
við að heyra einn góðan veð-
urdag, og þeir eru ákveðnir
að láta þær ekki koma til
ónýtis. Reyndar hafa allar
hinar mismunandi bylgjur,
sem koma frá hinum ýmsu
sendi- og útvarpsstöðvum
mjög truflandi áhrif á allar
slíkar rannsóknir, en það ger-
ir vísindamennina ennþá á-
kveðnari.
Ef skeytið kemur svo einn
daginn, hvað á þá að gera?
Líklega er hægt að finna út,
hvaðan það kom, og e. t. v.
er hægt að reyna að senda
svarskeyti með mikilli fyrir-
höfn, en þó er einn galli á
gjöf Njarðar. Það tekur skeyt
n mörg ár og jafnvel manns-
aldra að komast á milli stað
anna, svo eitt er víst, að við
fáum örugglega ekkert „síma-
samband" við nábúa okkar.
Þegar skeytið kemur, má
búast við miklum hugleiðing
um, hvernig þessar verur séu,
sem sent hafa skeytið. Hvem
hvolpastúlkan viðraði sig og
eftirlætið.
— Hann heitir Gosi, sagði
hún, og er mánaðar gamall.
—Hann er fallegur, sagði
ljósmyndarinn.
— Það eru allir hvolpar fall
egir, sagði ég.
— En ekki allar stúlkur,
sagði ljósmyndarinn.
— Ég held að hann sé of
blíðlyndur, sagði ég.
— Það- er uppeldið, sagði
hún.
— Þú ert allt of góð við
hann, sagði ég.
En hún svaraði því engu,
og þögn er ekki alltaf sama
og samþykki.
Þetta var stuttur stanz; síð
an stefnt til Norðurlands.
En við áttum eftir að
aka niður að Reykjaskóla
með i>óst og síðan á Hvamms-
tanga, vegna þess að bíllinn,
sem átti að mæta áætlunar-
vagninum við Miðfjarðarháls,
var ekki mættur. Gunnar
ig ætli fólkið (?) líti út? Ætlii
það sé vinveitt? Ætli það sél
búð að sigra sjúkdóma?r
Hvernig kerfi skyldi það nota
til þess að hafa samband við
hvert annað, o. s. frv. Þaðf
verður áreiðanlega erfitt að
fá svar við öllum þessur
spurningum, en hver veit^
tækniframfarir mannanna eru
orðnar svo stórstígar, að mað
ur er farinn að trúa, að allt
sé hægt,
Radíóstjörnusjánni í Green
Bank í Bandaríkjunum er
alltaf öðru hvoru snúið að
tveimur náliggjandi stjörni-
um, Tau Ceti og Epsilon
Eridani, í þeirri von, að það-
an geti borizt skeyti. Frægur
eðlisfræðingur hefur þó bent
á, að líklega væri skynsam-
legra að snúa radíóstjömu-
sjánum í áttina að hinum svo
kölluðu myrkvuðu stjörnum.
„Ekki væri ólíklegt“, segir
hann, að verurnar sem lifðu
upphaflega á plánetu sem
snérust umhverfis stjörnuna,
SÚ SAGA er sögð, að þegar einn
af vinum Napóleons Bonaparte
benti honum á, að frönskum bók-
menntum hefði stórhnignað á
stjórnarárum hans, hafi keisarinn
svarað: „Eg skal segja innanrík
isráðherranum mínum frá þessu“.
Með því átti málið að vera leyst
heiðri franskra bókmennta borg
ið. Hér var í algleymingi oftrú
á stjórnarathafnir og lög, sem
aldrei vekja þann anda, er skap
ar stórar bókmenntir, ekki í lýð
ræðisríki, hvað þá landi einveld
is.
í bréfinu til Rómverja minnist
Páll á „Það, sem lögmálmu var
ómögulegt". Inn í hinn marg-
slungna hugarheim hans og guð-
fræðilegar bollaleggingar um lög
mál og náð ætla ég ekki að leiða
þá sem línur þessar lesa. En á-
minning hans um, að til sé það,
sem „lögmálinu er ómögulegt“,
á brýnt erindi til vor í dag.
Páll virti lögmálið. Sem Gyð-
ingur virti hann hið mikla siða-
lögmál þjóðar sinnar. Sem róm-
verskur borgari þekkti hann,
hvers virði það var að lifa við ör
yggi Rómaréttar, merkilegustu
löggjafar, sem sett hefir verið
og mennigarþjóðir sniða lög eft
ir enn í dag. En lög eru ekki megn
ug alls. Ríki riðar til falls, þjóð
er á vegi til grafar, ef menn taka
að trúa stjórnarathöfnum og lög-
gjöf fyrir því, sem innra siðferðis
þrek og andlegur manndómur ein
staklinganna verður að vinna.

séu búnar að byggja ótrúlega
stóran hjúp, sem næði algjör-
lega í kring um stjörnuna og
tæki við öllu geislamagni
’hennar. Verurnar lifðu innan
í hjúpnum.“ Þetta fyrirtæki
er ótrúlegt í mannlegum
skilningi, en maður veit ekki,
hve þessar verur eru komn-
ar langt á þróunarbrautinni.
E. t. v. er iðnaðurinn hjá
þeim kominn á svo hátt stig
að smíði á slíkum hjúp mundi
ekki taka meira en nokkur
þúsund ár. Og hvað er það
miðað við til dæmis aldur 1
Jarðar, sem er minnsta kosti
2 miljarða ára gömul.
I
h.já,
t!g, . ,
ððrum verum
i

hafði samband við Brú og bað
konu Steingríms símstöðvar-
stjóra að spyrjast fyrir hverju
þetta sætti. Hún fékk þau
svör, að ekki hefði verið bú-
izt við honum fyrr en eftir
hálftíma. Þá var klukkan hálf
sex. Gunnar var ekkert að
ergja sig, en ók til þorpsins og
skilaði póstinum. En hann
sagði, að þetta væri eitt af
því, sem þyrfti að breyta. Það
ætti einfaldlega að skila póst-
inum á einn stað, t.d. á Brú,
og síðan aka honum um sveit
irnar, en áætlunarbíllinn héldi
tafarlaust áfarm leið sína með
farþeganna. Það fer ekki vel
saman að flytja póst og far-
þega í einúm bíl. En það var
aðeins þessi eini bíll í förum,1
og landar okkar norðan Holta
vörðuheiðar höfðu ekki séð
Morgunblaðið síðan 27. marz.
Hvað þá um ástarbréf, skjöl
og annað. Hvamstangi er frem
ur ósnoturt þorp, illa byggt,
með nokkrum undantekning-
um, og skipulag bæjarins eins
og hann hafi dottið niður úr
skýjunum eina nótt í úrhellis
rigningu.
Hvolpastelpan og yngsti far
þeginn (hvolpurinn) fóru úr
bílnum skammt frá Laxárbrú,
og miðaldra kennslukona kom
í bílinn í staðinn og settist í
sæti hennar. Þegar við höfð-
um kvatt Hópið, sem minnti
á frosið auga, var aðeins
skammur spölur á áfangastað
okkar Morgunblaðsmanna, ó-
rakaða, óhneppta mannsins og
nokkurra annarra farþega.
Skyndilega ókum við fram á
Blönduós eins og opna gröf.
Þetta er ekki móðgun, Blönd-
ósingar grafa sína dauðu fyr-
ir ofan kaupstaðinn, þar sem
útsýni er gott yfir bústaði lif-
enda i. e. s.
(Framhald í næsta blaði um
Húnavökuna.)
Vér erum haldin oftrú á það,
að vandamálin verði leyst með at
höfnum valdhafanna einum og
síaukinni löggjöf til að veita að
hald og vegsögu. Auðsæ er hin
geysi mikla þýðing löggjafar og
stjórnarfars. En „iögmálinu. er
ómögulegt" að skapa menn til að
hlýða lögmálinu og lifa það.
Lög skapa ekki iöghlýðna borg
ara. Þau kalla aðeins á svar frá
því, sem í manninum býr. Ef
hægt væri að frelsa heíminn meS
lagasetningum, væri ha.nn frelsað
ur fyrir löngu, farsældar- og frið
aröldin runnin upp. í engu nú-
tímafyrirbæri er oss annað eins
hald og traust og í Sameinuðu
þjóðunum. En hvers vegna mis-
tekst þeim margt? Ekki vegna
þess að vilja skorti og vit, þegar
hið bezta er ráðið. Mistökin stafa
af því, að í mannssálunum er
ekki fyrir hendi sá grundvöllur
hlýðni og bræðralagskenndar,
sem bygginguna verður að bera
uppi, ef hún á ekki að hrynja
eins og gagnslaus spilaborg yfir
höfuð þeirra, sem hún er reist
fyrir.
í viðleitni valdhafanna, senx
borgararnir hafa ýmist sýnt fulla
tregðu eða haft að engu, í laga-
setningum og stjórnarúrræðum,
sem vér höfum gert að mark-
leysu, þótt vel hefðu mátt reyn
ast, þekkjum vér þetta úr þjóðar
sögu vorri á síðustu tímum. Mis
tökin eru engum öðrum að kenna
en sjálfum oss. Lögin skapa ekki
menn. Þau fá aðeins andsvar
þess, sem innra með oss sjálfura
býr.
Hér þarf meira en lög. Hér þarf
nýjan siðferðisgrundvöll í sálum
borgaranna, siðferðilega og and-
lega endurnýjun.
Fyrir nokkrum áratugum
beindi Eimreiðin þessari spurn
til Lesendanna: Hvað skortir ís
lenzku þjóðina mest? Guðmundur
skáld Friðjónsson varð fljótur til
svars:
Brestur borgara, bændur forkólfa
lífsins lýsigull,
eldmóð eilífrar íturhyggju
konungs, er krossinn bar.
Svarið er tímabært enn, ekki
síður en þá.
Við þverrandi drottinvald
kristni og kirkju, kristninnar trú
ar, kristinna lífshugsjóna verður
sá grundvöllur í sálum borgar-
anna, þegnanna, veikari, og veik
ari, sem viðreisn til farsældar
verður að bera uppi. Kirkjan er
gagnrýnd. Mér heyrist gagnrýni
á henni verða háværari hér með
hverju ári sem nú líður. En hitt
er yfir flestra gagnrýni hafið, að
þann boðskap ber hún, sem hefir
megnað og megnar enn að skapa
þá menn, sem „lögmálinu er ó-
mögulegt" að skapa. Þess vegna
er það mikið ábyrgðarleysi af
þeim, sem ábyrgir vilja vera
gagnvart samtíð og framtíð, að
sýna henni tómlæti, ef ekki ann
að verra.
Kirkjan á ekki að skapa nýja
menningu, en hlutverk hennar á
að vera það, að skapa menn, sem
ryðja veg nýrri menningu. Það
hefir hún margsinnis megnað,
margsinnis gert.
Það hlutverk bíður hennar nú
að vinna fyrir kynslóð, sem varp
ar áhyggjum sínum upp á stjórn
arráðstafanir og löggjöf.trúir á
samþykktir og þing, en gleymir
því, að allt mun það reynast hald
laust til umbóta ef ekki fer á und
an öllu öðru sú mannrækt, sem
er grundvölluð á kristinni lífs-
skoðun og trú.