Morgunblaðið - 03.10.1951, Blaðsíða 7

S&ðvikudagur 3. október Í951'
M ORC V 1\'B LAÐIÐ
a^-7 •]
líitæk ákvæii um friiun fugía
1 Sijórnarfrumvarp á Aiþingi.
BÍKISSTJÓRNIN lagði i gaer fram á alþingi frumvarp til laga um
fuglaveiðar og fuglafriðun. — í frumvarpi þessu eru dregin saman
í eina heild fjölmðrg ákvæði íslenskra laga um rjett til fuglaveiða,
friðun fugla, veiðitíma og ákvæði um fuglaveiðisamþykktir. Er
það samið af nefnd, sem menntamálaráðuneytið fól árið 1948, að
endurskoða gildandi lagaákvæði um þessi efni. í henni áttu sæti
jþeir dr. Finnur Guðmundsson, sem var formaður, Agnar Kofoed-
Hansen, Kristinn Stefánsson læknir, Sigurður E. Hlíðar yfirdýra-
jæknir og Þorsteinn Einarsson íþróttafulltrúi. Ármann Snævarr
prófessor hefir einnig starfað með nefndinni að samningu þessa
frumvarps.
,ÝMS NÝMÆLI
Frumvarp þetta er alimikill
bálkur, í 6 köflum og 42 greinum.
I því felast ýms nýmæli, svo sem
iim stjórn fuglafriðunar og fugla
yeiðamála. Þar er lögfest skipun
fuglafriðunarnefndar, og fjallað
tim verksvið hennar. Ýms ný-
mæli eru einnig f ákvæðunum
am veiðitæki og veiðiáðferðir, —
iinnflutning og útflutning fugla.
Enn fremur eru sett heildar-
ákvæði um refsingu fyrir álög-
iegar fuglaveiðar, og refsimörk
fjesekta þar færð til samræmis
við breytt gildi peninga. Þá er
efni refsiákvæðanna gert ein-
faldara en áður var.
VÍÖTÆK FRIÐUNARÁKVÆBI
I 8. og 9. grein frumvarpsins,
eru ákvæði um friðun og veiði-
tíma. Segir þar á þessa Ieið:
1. Á íslandi skulu allar vílltar
fuglategundir, að undanskildum
þeim tegundum, er taldar eru í 2.
málsgr., vera friðaðar allt árið.
2. Á eftirrgeindum árstímum
skal heimilt að veiða þær teg-
undir, sem hjer eru taldar:
a. Allt árið: kjói, svartbakur
(veiðibjalla), hrafn.
b. Frá 1. ágúst til 30. september:
spói, hrossagaukur.
c. Frá 15. ágúst til 19. maf: skúm
ur, silfurmáfur, litli svart-
bakur, stóri hvítmáfur, litli
, hvítmáfur, hettumáfur, rita,
álka, stuttnef ja, langvía, teista
lundi.
d. Frá 20. ágúst til 31. október:
grágæs, blesgæs, heiðagæs,
margæs, helsingi, urtönd, graf
önd, skúfönd, duggönd, hrafns
önd.
e. Frá 20. ágúst til 29. febrúar:
stokkönd, rauðhöfðaönd, há-
vella.
f. Frá 20. ágúst til 31. mars: fýll,
súla, dílaskarfur, toppskarfur.
g. Frá 20. ágúst til 30. apríl: lóm-
ur, himbrimi, sefönd (flór-
goði), stóra toppönd (gulönd),
litla toppönd.
h. Frá 15. október til 31. desem-
ber: rjúpa.
3. Friðun sú, sem fólgin er í
ákvæðum 1. og 2. málsgr., tekur
einnig til eggja og hreiðra þeirra
fugla, sem njóta algerðrar eða
tímabundinnar friðunar.
FRIÐLÝSING ÆÐARVARPA
1. Fi'á 15. apríl til 14. júlí ár
hvert eru öll skot bönnuð nær
friðlýstu æðarvarpi en 2 km,
nema brýna nauðsyn beri til. Á
sama tímabili má eigi án leyfis
varpeiganda leggja net nær frið-
lýstu æðarvarpi en Vt km frá
stórstraumsfjörumáli.
2. Sýslumenn skulu ár hvert á
manntalsþingum, ótilkvaddir og
ókeypis, friðlýsa öll æðarvörp í
lögsagnarumdæmum sínum.
3. Nú vill einhver koma á fót
æðarvarpi í landareign ábúðar-
jarðar sinnar, og skal hann þá
senda sýslumanni skriflega yfir-
lýsingu um það. Skal þar skýrt
frá legu varplandsins, afstöðu
þess, ummerkjum og útbúnaði.
Skýrslu þessari fylgi vottorð
tveggja áreiðanlegra og óvil-
hallra manna, er kunnugir sjeu
staðháttum, um, að hún sje rjett
og þeir telji landið vænlegt til
æðarvarps. Síðan friðlýsir sýslu-
maður varplandið ókeypis á
næsta manntalsþingi.
Ný íslensk kvHcmynd „Reykja-
víkuræfíntýri Bakkabræðra"
ÓSKAR GÍSLASON, ljósmyndari hfefír í sumar unnið að töku
kvikmvndar, sem fjallar um hina alkunnu söguhetjur Bakkabræð-
ur og nefnist „Reykjavíkuræfintýri Bakkabræðra“. Er þetta gam-
anmynd, eins og gefur að skilja. Verður sýning hennar væntanlega
hafin hjer í bænum um miöjan október, en ekki er enn ákveðið í
hvaða kvikmyndahúsi.
Söguhandritið er eftir Lof t
Guðmundsson, blaðamann, en
Þorleifur Þorleifsson hefir út-
búið upptökuhandritið. Leikstj.
er Ævar Kvaran.
Sundlaugunum. Lenda þeir bræð
ur í margskonar klandri, eins og
t.d. er þeir aka i Farmal-dráttar-
vjel niður Hverfisgötu á móti um
ferðinni.
GÍSLI, EIRÍKUR, HELGI
Bakkabræður, Gísli, Eiríkur
og Helgi eru aðalpersónurnar,
eins og vera ber. Valdimar Guð-
mundsson, lögregluþjónn, Ieikur
Gísla, Jón Gíslason Eirík og
Skarphjeðinn Össurarson Helga.
Þi jár ungar meyjar koma þarna
við sögu, Alfa, Beta og Ganuna.
Flýja þær að Bakka (Ártúni á
Kjalarnesi) undan ofstopa-veðri,
en launa síðan gistinguna með
þvi að bjóða þeim bræðrum að
heimsækja sig í Reykjávík. Skýr
ír myndin frá þeirri heirasókn.
Stallsysturnar leika Maria Þor-
valdsdóttir, Jóna Sigurjónsdóttir
og Klará J. Óskars. — Þá sjest
og fjöldi bæjarbúa í kvikmynd-
inni. Má gera ráð fyrir a@ margir
sjeu þarna orðnir „kvikmynda-
ieikarar“ át þess að hafa hug-
mynd um.
Myndin er ires’cll fcldn hjer
í bænum. Heimsækj.a Bakka-
bræður Þjóðloik. ú. .ð og fleiri
staði. Þeir sj nda m.a. 23Ö m i.
FLEIRI SLÍKAR MTNDIR
Óskar Gíslason skýrði blaða-
mönnum frá því í gær, að hann
hefði í hyggju að gera fleiri
„Bakkabræðra-kvikmyndir“
með sömu leikurum, ef þessari
væri vel tekið.
„TÖFRAFLASKAN*
AUKAMYND
Sýning myndarinnar tekur
rúman klukkutíma, en auka-
myndina hefur Óskar einnig tek
ið. Nefnist hún „Töfraflaskan“.
Er það að mestu látbragðsleikur.
Leikendur þar eru Karl Sigurðs-
son, Svala Hannesdóttir, Guð-
mundur Pálsson, Björg Bjarna-
dóttir, Anna Stína Þorgrímsdótt-
ir, Jóna Sigurðardóttir, Rakel
Sigurjónsdóttir og Þóra Friðriks-
•dóttir. Leikstjóri er Jónas Jón-
asson.___ _______________
TEi ÆRAN — Hjer um bil 100
manns fórust í vatnavöxtum, sem
urðu nýlega í N-Persíu. í þorp-
inu Rutsar ónýttust 1000 hús.
í Eskimóalandi segja j>eir -
í 45. sinn
á ísafírði setfur
Iljer fyrr á árum var það fastur liður í biöðunum, að fregr.ir af
landinu birtust í erlendum blöðum. Mátti oft lesa furðulegar lýs-
ingar af landi og þ|óð. — Þessi hamingjusama Eskimóafjölskylda
á að vcra af íslendingum og birtisí fyrir nokkru í útbreiddu við-
skiptatímariti, sem Ambassador heitir. Þar er ísland nefnt Eski-
móaland og íbúarnir láta þessi orð falla um vefnaðarvöruna, sem
fyrirtækið auglýsir: „Sala Wemco og Tricolin framleiðslu um allann
heim faerir okkur .... sem Bretland getur verið rjettilega hreikið
af.“ Hvar fyrirtækið hefur grafið þennan texta upp, er ekki gott
að segja. Það hefur umboðsmenn hjer á landi, Samband íslenskra
samvinnufjelaga. — Þessi auglýsing var kápuauglýsing blaðsins
Ambassador frá 9. sept.
40-
y
UM þessar mundir eru liðin 40
ár frá því að byrjað var að sjer-
mennta þá menn, er vildu gerast
vjelstjórar á skipum. Frá önd-
verðu hefur M. E. Jessen skóla-
stjóri Vjelskólans, haft yfirstjórn
lessara mála með höndum, sem
kunnugt er. Vjelskólinn er nú að
taka til starfa, og stunda rúmlega
100 nemendur nám við skólann
vetur.
STÝRIMENN MEÐ
VJELKUNNÁTTU
1 setningarræðu sinni \*i5 skóla-
setninguna, minntist M. E. Jessen
skólastjóri þessa afmælis. Fyrst
framan af var vjelfræðinámið lið-
ur í námi stýrimannanna og voru
þeir Sigmundur Sigmundsson
skipstjóri, Jón Þorkelsson hjá Frið
rik Bertelsen og Karl nokkur
Bjarnason frá Vestmannaeyjum,
sem látinn er, fyrstu skipstjór-
arnir með vjelfræðimenntun, sem
Jessen skólastjóri útskrifaði, vor-
ið 1912, en Jessen kom hingað
1. okt. 1911.
Það þótti sýnt, að hjer hentaði
ekki að hafa menntun vjelstjóra-
efnanna á þennan hátt. Nauðsyn
legt væri að stofna sjerstakan
skóla fyrir þá. Árið 1915 tekur
Vjelstjóraskóli Islands til starfa.
Fyrstu nemendurnir, sem skólinh
útskrifaði voru þeir Gísli Jónsson
alþm., Bjarni heit. Þorsteinsson í
Hjeðni og Hallgrímur Jónasson,
yfirvjelstjóri á Gullfossi.
Með vaxandi þörf fyrir sjer-
menntuðum mönnum á sviði vjel-
fræðinnar, fór aðsóknin að skól-
anum vaxandi. En Jessen skóla-
stjóri fylgdist af áhuga með fram-
þróun vjelfræðinnar og að því
kom, að stofnuð var sjerstök deild
fyrir rafvirlcja.
of einhæft og loks verður að taka
upp kennslu í meðferð frystivjela
og kerfa. Til þess að geta fram-
kvæmt þetta, sem Jessen skóla-
stjóri taldi aðkallandi mjög, verð-
ur að byggja sjerstakt hús fyrir
vjelsmiðakennslu.
400 VJELSTJÓRAR
Að lokum gat Jessen þess að
í vetur muni 112 nemendur verða
í skólanum, þar af 84 í vjelstjóra
ISAFIRÐI. 2. okt. — Gagnfræðn ■
skólinn á Isafirði var settur i
gær. Flutti skólastjórinn, Hanni-
þal Valdemarsson, setningarræðu
og minntist þess að á þessu ári
eru liðin 45 ár síðan stofnsettur
var unglingaskóli á ísafirði og
20 ár síðan honum var breytt i
gagnfræðaskóla.
Sjerstaklega minntist skóla-
stjóri á dr. Björn Bjarnason frá
Viðfirði, sem var fyrsti skóla •
stjóri unglingaskólans og annara
skólastjóra skólans, en þeir hafa
verið sr. Bjarni Jónsson, fyrrv.
dómprófastur, Sigurjón Jónsson,
Baldur Sveinsson, Haraldur Leóa
son, Lúðvík Guðmundsson og
Hannibal Valdemarsson, sem ver
ið hefur skólastjóri skólans s.l.
13 ár.
í vetur stunda nám rúmleg'a
170 nemendur við gagnfræðaskól
ann og er þeim skipt í 9 deildir.
1. bekkur er tvískiptur, 2. bekk -
ur þrískiptur, 3. bekkur tvískipt-
ur og 4. bekkur tvískiptur. Er
bóknámsdeild 4. bekkjar sjer-
stök framhaldsdeild, með náms-
efni 1. bekkjar Menntaskólans.
Nýjir kennarar við gagnfræða
skóJann eru Aðalbjörn Tryggva-
son, sem tekur við kennslu fyrir
Hólmfríði Jónsdóttur magister,
sem fengið hefur ársfrí frá
kennsiu við skóJann, vegna fram
haldsnáms í Bandaríkjunum.
Jónína Jakobsdóttir tekur við
handavinnukennslu af Önnu
Björnsdóttur, sem látið hefur af
störfum við skólann og loks hef-
ur Stella Edwald tekið við mat-
reiðslukennslu við skólann. Er
bæði piltum og stúlkum kennd
matreiðsla í skólanum og hafa
piltarnir reynst mjög áhugasam ■
ir við námið eigi síður en stúlk-
urnar.
Eins og undanfarin ár mun
Gústaf Lárusson annast skóla •
stjórn á meðan Hannibal Valde-
marsson situr á þingi. — J.
Jessen skólastjóri.
deild, en 17 í rafvirkjadeild. —
Skólinn hefur frá öndverðu út-
skrifað um 400 vjelstjóra. Auk
skólastjóra eru fjórir fastakenn-
arar og stundakennarar sjö, þar
af einn læknir.
Nokkrir gestir voru við skóla-
setninguna og tilkynnti Björgvin
Frederiksen vjelfræðingur, að
ræðu Jessens skólastjóra lokinni,
að hann myndi gefa skólanum
...... ...... Ifrystivjel, sem smíðuð væri í
RAFVIRKJADEÍLD -smiðju hans. — Áður hafði Rafha
Þetta var árið 1936. Þurfti þá tilkynnt, að það myndi færa skól-
að breyta um nafn skólans og
hlaut hann þá nafrið Vjelskólinn
í Reykjavík o« það nafn ber hann
síðan. Vegna stórkostlegra fram-
fara á svið: vjeltækninnar, taldi
M. E. Jessen í setningarræð
óhjákvæmilégt a.ð stofna
deildir við skólann. Það
að gefa nemendunum kor
stunda verklegt nám í vjel
almennt. Vjelsmíðan ni
anum að gjöf frystikerfi.
Stjérnarfreimvörp
um staðfesfingu
á kráösbirgðalöpi
! RIKISSTJORNIN lagði í gær
fyrir Alþingi 3 frumvörp til stað -
festingar á bráðabirgðalögum,
sem gefin voru út á s.l. sumri.
I Fjallar eitt þeirra um þá breyt
ingu gengisfellingarlaganna, sem
gerð var í samræmi við samn-
inga þá, sem tókust milli verka-
lýðssamtakanna og atvinnurek-
enda í maímánuði um fyrirkomu
lag kaupgjaldsuppbóta. Var opiu
berum starfsmönnum tryggð hlið
stæð launahækkun og aðrir laun-
þegar fengu með umræddu sam-
komulagi.
Annað frumvarpið er um stað-
festingu bráðabirgðalaga um við-
auka við lögin um togarakaup-
ríkisins. Með þeim var ríkis-
stjórnihni heimilað að kaupa
einn togara innanlands og taka<.
til þess nauðsynleg lán.
Þriðja frumvarpið er um stað-
festingu á bráðabirgðalögum um
breytingu á lögum um aðstoð til
útvegsmanna. Með þeim va.r
ríkisstjórninni heimilað að taka
7.5 millj. kr. lán til að endurlána
skuldaskilas j óði útgerðarmanna.
til að le< a inn sjóveðskröfur,
sem hvíla á bátum þeirra útgerð-
armanna, er um skuldaskil höfðu,
sótt, en skuldaskilasjóðnum hafðit.
reynst ókleift að afla þess fjúr aí
eigin ramleik.
Fuim | t <
jar 's.ióiió
>rður viður
V að í íjo
inni njósti
f.< m ‘ hann
vjelstjórar e“"nda í sn j'jiuiutn, er ar
Yiðurkenndi njcsnir
STUK I ! i ÓLMUR —- Sænskur
F<* i. Erbst A.‘i iersson,
i" m fyrir nokkrum dögum
Li, .':5 hann hefði stúndað
■ íyrii' Sovjetríkin. Kvaðst
tafa selt Rússum upplýsing-
ðandi hei'varnir Svíþjóðar.
bKÍ A
iMTANASKATT
ílytur ríkisstjórnin. einnig
um . framlengingu á gildi.
VIf>
SKIii'
Þá
frV.
laga um heimild til þesa að inn~.
hi imta skemmtanaskati ;• eð við-
auka. Lög þess efnis L: i verið
gildi undanfarin v.r lagt
til að þau verði 'ramiengd ó-
breytt.