Morgunblaðið - 03.06.1928, Blaðsíða 1

Vikublað: ísafold.
15. árg., 126. tbl. — Sunnudaginn 3. júní 1928.
Ísafoldarpreiítsmiðja h.f.
Islani áiangastaður á fEngieiðum
yfir Atlantsliaf.
Samgöngnr í loftinn.
EftirWalier flugsijóra.
Plugleiðirnar yfir Atlantshaf, milli Hamborgar og New York. Á norðurleiðinni, sem ligg-
ur'um ísland, eru fjórir viðkomustaðir (Pæreyjar ekki taldar með) og sú leið er 1600 kílometrum
styttri en syðri leiðin, sem liggur um Azoíeyjar og Bermudaeyjar.
í fyrirlestri þeim, er ln\ Walter
flutti í Nýja Bíó um dagimi, og
prentaður er á öðrum stað hjer í
blaðinu, minnist hann á, að fram-
tíðartakmarkið sje, að koma á flug
ferðum milli íslands og annara
landa.
Viðbúið er, að íslensk viðskifti
ein geti eigi á næstu, árum staðið
straum af viðskiftaflugi milli ís-
lands og meginlands Evrópu. En
öðru máli er það að gegna, af
stórþjóðirnar beggja megin At-
lantshafsins velja ísland sem
áfangastað á flugleiðinni yfir At-
lantshaf.
Eins og kunnugt er, er það al-
mennast álit manna út um heim,
að land vort sje það illviðrabæli,
að Iijer sje varla vært. Það vakti
þessar.
Tók hann þar fram að líklegt
væri að ísland yrði í framtíðinni
viðkomustaður í flugferðum milli
Evrópu og Ameríku.
Um þetta mál liefir Morgunblað-
ið rætt við flugmanninn þýska
alter, sem á að standa fyrir
flugferðum hjer í suraar.
Það 'er með öllu óínöguiegt
að segja neitt um það, segir hr.
Walter, hvað framtíðin ber í
skauti sínu í þessu efni. Við vitum
ekkert hve flugvjelasmíðinni fleyg
viðkomustaða eru hægari á nyrðri
leiðinni en syðri leiðinni. Jeg fyrir
mitt leyti tel nyrðri leiðina eðli-
legri.
En mönnum er veðráttufarið
kimnugra á syðri leiðinni, og er
eðlilegt að meðan nyrðri leiðin ei'
eins lítið könnuð og lmn er enn, þá
þykir almenningi hún aðgengi-
legri.
•— En er ]>að þá svo, að flug-
ferðir þær, sem stofnað er til hjer
í sumar standi í sambandi við
rannsóknir á þessari framtíðar-
ir fljótt áfram. En enn sem komið fúigleið.
er, er ekki liægt að halda uppi
Mjer er óliætt, segir lir.
Saga flugferðanna er stutt. —
Fyrstu tilraunirnar gerði Þjóð-
verjinn Otto Lilienthal. Hann |
reyndi renni-flug í tugi ára, og j
tókst fyrst 1891 að renna sjer 15
metra. Önnur undirstaða flugferða
var mótorinn, er Daimler fann
upp árið 1883. Þessar tvær upp-
v fundningar urðu til þess, að bræð'r
unum Wright tókst árið 1903 að
° fljúga 260 metra, á 59 sek.
Árið 1908 var í fyrsta sinn flog-
ið með farþega. En fluglistin tók
fyrst hröðum framförum, þegar
% flugvjelar voru teknar í þjónustu
hernaðar. Mestar urðu framfarirn-
ar í ófriðnum mikla, því að þá
var eklcert sparað til að gera flug-
vjelar sem fullkomnastar.
í ófriðarlokin skiftust leiðir. —-
Sigurvegararnir lijeldu áfram að
fullkomna flugvjelar sínar í hern-
T?aðarþágu, en Þjóðverjum var
bannað slíkt. Urðu þeir að ónýta
öll hernaðarflugtæki sín. Þjóð-
verjar úrðu því að leggja inn á
nýjar leiðir, ef þeir áttu að taka
þátt í þessum miklu framtíðar-
framförum. Pyrir þeim var um
tvent að velja; flugíþróttir og
flugsamgöngur. Úr því byrjuðu
flugsamgöngúrnar.
Fyrsta loftleiðin var á milli
Berlín, Leipzig og Weimar meðan
þjóðfundurinn í Weimar stóð yf-
ir. Aðallega voru flutt blöð þessa
leið, og við og við farþegar, sem
lýstu æfintýri sínu í blöðúnum.
Þeir skoðuðu það venjulega mikið
hreystiverk að fara loftleiðis og
þökkuðu guði fyrir, er þeir höfðu
aftur fasta jörð undir fótum.
Brátt byrjuðu flugferðir til Ham-
flugferðum yfir þvert Atlantshaf Walter, að svara þeirri spurningu *)01'"ar °g bil Ruhr hjeraðsins. En
án viðkomustaða. * j játandi. Með því að kynnast hjer Í)V1 miður urðu menn fyrir von'
Nokkrum mönnum hefir að vísu veðráttufari og öllum staðháttum brigðum, því að loftleiðir þessar
telcist að fljúga þessa leið. En Dugferða erum við óneitanlega
því mikla undrun, er Ameríkuflug- þeir liafa engan farangur getað nær llv’ marki en áður, að rann-
ftiennirnir lögðu leið sína hingað tekið með sjer, af þeirri einföldu saba nyrðri Atlantshafsleiðina. En
1924.
Ferð þeirra mun hafa vakið
íuarga flugmenn út um heim til
úmhugsunar um það, að hægt
væri að hafa hjer viðkomustað í
toftferðum yfir Atlantshaf.
Undanfarin tvö sumur, hafa
þýskir veðurfræðingar imnið að'
veðurathugunum hjer á Vestfjörð-
úm, sem kunnugt er.
Einn þeirra manna dr. J. Georgi
úitaði grein í Lesbók Morgunbl.
ágúst síðastl.,' um athuganir
ástæðu, að þær flugvjelar sem nú
eru til, geta eigi borið meira en
benzinforðann sem nauðsynlegur
er til flugsins. Það er því útilokað,
að slíkar ferðir hafi nokkra prakt-
íska þýðingu eins og sakir standa.
Tvær leiðir koma til greina,
syðri leiðin um Azoreyjar', og
nyrðri leiðin um ísland og Græn-
land, eins og teiknað er á með-
fylgjandi uppdrætti. Og eigi þarf
að horfa lengi á uppdráttinn til
þess að sjá, að vegalengdir milli
ó svo langt sje komið, er langt
frá að alt sje unnið, eftir er að
rannsaka. leiðina hjeðan og vest-
ur. Áður en fullnaðarúrskurður
verður lagður á þetta mál, þarf að
gera veðurfarsrannsóknir um norð
anvert Atlantshaf árum saman.
Ometanlega gagn yrði það ís-
lenskum viðskiftum, ef reynslan
voru lítið notaðar. Pjelagið, sem
hjelt uppi þessum ferðum, gat
ekki til lengdar risið undir' kostn-
aðinum, og leitaði fjárstyrks úr
ríkissjóði.
f byrjun ársins 1920 komst það
fyrst á, að þýskt flugferðafjelag
fjekk opinberan styrk, er miðaður
var við vegalengd þá, sem flogin
var. Upp frá þeim tíma hefir sam-
g'öngumálaráðuneytið þýska og við
skiftaflugfgelögin unnið að fram-
í sumar, og athuganir næstu sum- j iorum almennra flugsamgangna.
ur leiddu það í ljós, að ísland væri Ríkisstyrkurinn varð til þess,
ákjósanlegur áfangastaður á flug- að fjöldi flugfjelaga liljóp af
leiðinni yfir Atlantshaf. ; stokkunum. Á tímabili urðú þau
Walter flugstjóri.
yfir 30. Af þessu skapaðist mikil
ringulreið í flugmálunum. Á ár-
unum 1921—23 varð nauðsynlegt
vegna fjárhagsörðugleika að
lækka styrkinn. Yegna fyrirmæla
frá stjórnmálamönnum urðu flug-
fjelögin að draga saman seglin.
Og að því kom, að mörg hin
smærri flugfjelög hurfu ú!r sög-
unni. Vorið 1923 voru aðeins tvö
flugfjelög eftir, þýska „Aero
Lloyd“ og Junkers flugfjelag. —
Næstu 3 árin var hörð samkepni
milli þessara tveggja fjelaga, er
varð til þess m. a. að margskona'r
reynsla fjekst í þessum efnum,
bæði á tekninsku og fjárhagslegu
sviði. En það kom á daginn, að
reksturinn bar sig ekki, á með'an
tvö fjelög keptu hlið við hlið.
Litlir möguleikar urðu til þess að
færa út kvíarnar. Nauðsynlegt var
að sameina kraftana. Það tókst í
á'rsbyrjun 1926, þá runnu bæði
fjelögin saman í eitt fjelag, er
nefnist Luft-Hansa.
Öll þýska þjóðin stendur sem
einn maður til styrktar þessu flug-
fjelagi. Samskonar ráð hefir verið
tekið í öðrum stórúm löndum álf-
unnar, Englandi, Frakklandi,
Italíu. Alstaðar hafa kraftairnir
sameinast um eitt flugfjelag í
hverju landi, þar eð reynslan
hefir sýnt, að viðskiftaflug á nú-
verandi stigi málsins þolir ekki
harð'a samkepni. 1 nærfelt öllum
löndum álfunnar' eru flugfjelögiu
styrkt af opinberum stofmmum,
annað livort. með fjárstyrk, ellegar
með annari aðstoð.
Oft heyrast raddir um það,
kversvegna flugferðirnar sjeu svcí