Lesbók Morgunblaðsins - 09.01.1982, Blaðsíða 8

Lokað land - lokaö fölk
Þegar farið er að heiman til að feröast
um í ókunnu landi eru fyrstu áhrifin skýrari
og meira lifandi, en nokkru sinni síðar, þó
farið sé til sama lands.
Flýti maður sér um of að setja á blað
það sem fyrir augu ber, benda allar líkur til
að lýsingar á landi og þjóð geti orðiö lifandi
og skemmtilegar en kannski ekki eins
nákvæmar og við nánari kynni. Þetta er aö
vísu lausleg þýöing á því sem Vilhjálmur
Stefánsson segir í upphafi bókar sinnar
„Hunters of the great north“.
Vilhjálmur hélt ferð sinni í kaldbitra feg-
urð norðursins, en orð þessi gætu eins átt
við heita og gróðursæla fegurð suðursins.
Nú skyldi haldið í suð-austurátt til Búlg-
aríu.
Aö morgni mánudagsins 24. ágúst var
lagt upp frá Keflavíkurflugvelli og stefnan
tekin á Kaupmannahöfn, þótt um hópferð
væri að ræða, var flogið í áætlunarflugi, því
þegar til Hafnar kæmi átti „Balkan Airlines"
að taka við hópnum. Flugið út gekk að
óskum og eftir að fólki og farangri hafði
verið smalaö saman var lagt uppí eina alls-
herjar píslargöngu eftir þeim lengstu rang-
hölum sem ég hef nokkru sinni lent í, í
nokkurri flughöfn, og þá loksins litum við
farkostinn augum. Eftir að hafa flogið með
okkar glæsilega íslenska farkosti sýndist
okkur vélin helst vera eftirhreytur frá fyrra
stríði og að auki virtist 5 ára áætlunin ekki
hafa staðist í málningarmálunum, eftir
þreytandi göngu vonuðust samt allir til að
komast sem fyrst af stað, en sú von brást,
allt í einu ruddust þrír valdsmannslegir
menn fram, „VIP“, sem sagt forgangs-
menn. í barnaskap mínum hélt ég aö í sósí-
alisku ríki væru allir jafnir, en ég komst að
raun um að þar átti ég ýmislegt ólært. Nú
var loksins að því komið aö út í vélina
skyldi haldið, fremst í flugvélinni voru
nokkur sæti laus og spurðist ég fyrir um
hvort þarna mætti setjast, en var tilkynnt
að þetta væri öðrum ætlaö. Þegar til kom
voru þrjár persónur í plássi sem líklega
hefði rúmað 12—14 manns.
En í loftið var haldið og stefnan tekin á
Sofiu, höfuðborg Búlgaríu.
Borgin Sofia liggur á sléttu um 500 m yfir
sjávarmáli umkringd fjöllum. i suöurátt eru
Vitosha og Lyulin þjóðgarðarnir. Héraöið
er frægt fyrir ölkelduuppsprettur og böö
sem er hægt að finna i borginni sjálfri.
Sofia hét áöur Serdica og var og er mik-
ilvægasta samgönguæð Búlgara og er
tengd meö vega- og lestalinum við
Belgrad, Istanbul, Aþenu og Bukarest,
reglubundið flug er til stærri borga lands-
ins og aðalborga í austur og vestur Evrópu
og líka til Afríku ög Asíu.
Mikið af gömlum byggingum voru eyði-
lagöar af herskáum nágrönnum og tók
borgin smátt og smátt á sig auStrænan
svip. Eftir seinni heimsstyrjöldina átti sér
stað mikil uppbygging, byggðir voru skól-
ar, sjúkrahús og aðrar byggingar ætlaðar
almenningi til afnota.
Þrátt fyrir erlend yfirráö gegnum aldirnar
héldu Búlgarir sterkri þjóðerniskennd sinni
og móðurmáli sínu ósnortnu og eiga þjóð-
lega tónlist, söngva og þjóð- og helgisögur.
Að Búlgaríu liggja Rúmenia, Júgóslavía,
Grikkland og Tyrkland.
Þegar til Sofia kom var farið til eins
glæsilegasta hótels landsins, Vitosha/New
Otani, sem byggt er í sameiningu af Japön-
um og Búlgörum. Hótelið er geysilega stórt
og þegar er komið inn í anddyriö mætti
halda að það hefði verið sérhannað fyrir
mörgæsir, iskaldur hvítur marmari og svo
vítt til veggja aö fólk fær víðáttubrjálæöi,
allt þrælskipulagt og „sterilíserað".
Það var orðið áliðið kvölds og allir
þreyttir svo ákveðið var aö ganga til hvílu,
því næsta dag stóð til að skoða borgina.
Klukkan níu næsta morgun skyldi snæddur
morgunverður og síðan lagt af stað.
Þegar komið var niöur næsta morgun
furðaði fólk sig á háværu fuglatísti og feng-
8
um við þær upplýsingar að plötu væri
brugðið á fóninn, líklega til þess að gera
kuldalegt umhverfið náttúrulegra.
Þegar út var komið voru aliir guöslifandi
fegnir að vera lausir við bölvað fuglagargið.
Hópurinn stóð nú á hlaðinu og beið eftir
bílnum, sem ekkert bólaði á og var því
Þorbjörg, fararstjórinn okkar, spurð um
hvað ylli töfinni og komumst viö þá að
merkilegum hugmyndum Búlgara um
viðskipti; hefði hópurinn talið 40 manns
hefðum við fengið luxus rútu, sko, sjáiði,
hún benti á fínan bíl, eins og þennan þarna,
en af því að við erum 44 fáum við gamla
rútu, sem gæti átt það til að geispa golunni
annað kastið.
Veðurguðirnir reyndust okkur ekki hliö-
hollir framan af, það rigndi og þokusúld
byrgði útsýnið. Við skoðuöum það mark-
verðasta í miðborg Sofia, þar á meðal
gamalt baðhús sem virtist vera í uppgreftri.
Eitt af því markveöasta sem viö skoðuöum
í Sofia var gamalt kaupmannshús, það
fengum við að skoða að innan. Það er viö-
arloft í hverju herbergi, allt útskoriö hvert
með sínu mynstri og er hreinasta listasmíð.
Hér áður fyrr voru kaupmennirnir auðug-
asta stétt landsins. Ennfremur skoöum við
alveg einstakt minnismerki um Georgi Dim-
itrov, þaö er grafhýsi úr hvítum marmara.
Grafhýsi þetta var byggt, aö því er leiö-
sögumaður okkar tjáði okkur, á tveimur
sólarhringum í sjálfboöavinnu eingöngu.
Við dyrnar standa tveir skrautlega búnir
varömenn, þeir standa grafkyrrir, depla
ekki einu sinni auga. En á tveggja tíma
fresti eru varömannaskipti. Svo kyrrir
stóöu þeir aö okkur sýndist í fyrstu aö
þetta væru brúður.
Mér finnst Sofia ekki falleg borg, enda
viðdvöldin stutt og því kannski ekki alveg
marktæk.
Áður en viö lögöum af stað í þessa skoð-
unarferð hélt fararstjórinn smátölu og
minnti okkur á aö viö værum gestir í fram-
andi landi og baö okkur að viröa venjur og
siði gestgjafa okkar og sýna þolinmæði,
hlutirnir ættu til með að ganga hægt fyrir
Síðsumarferð um Búlgaríu Fjóla
Karlsdóttir segir frá

Greinarhöfundurinn er
hér ásamt dóttur sinni á
tveimur myndum; að
ofan fyrir utan högg-
myndasafnið í Plovdiv
og að neðan hjá högg-
mynd, konu, tákni Búlg-
aríu.