Lesbók Morgunblaðsins - 08.09.1984, Blaðsíða 4

Ungir ís-
lendingar
niðursokkn-
ir í spaklegar
umræður 1902.
Talið frá vinstri:
Guðmundur Bene-
diktsson, Páll Sæm-
undsson, Sigurður Egg-
erz og Jóhann Sigurjóns-
son, skáld frá Laxamýri.
IAFIÐ
ER DAPURT
en við skulum vera glaðir
rið 1983 fundust í Reykjavík nokkur bréf,
sem Jóhann Sigurjónsson skáld hafði skrif-
að á tímabilinu 1902—1908. í fyrstu var
ekki ljóst, hver viðtakandinn hafði verið, en
athugun leiddi í ljós, að hann var Guð-
Bréf
Jóhanns Sigurjónssonar
skálds til Guðmundar
Benediktssonar
BRAGI
KRISTJÓNSSON
tók saman
mundur Benediktsson, hagfræðinemandi,
síðar bankamaður, um hríð sambýlismað-
ur Jóhanns í Kaupmannahöfn. Guðmund-
ur flutti til íslands 1902. Bréf þessi eru
mjög merkileg. Þau varpa nýju ljósi á
tímaskeið ævi Jóhanns Sigurjónssonar,
sem lítið hefur verið um vitað með vissu.
Þau eru rituð til bezta vinar Jóhanns
skálds, áður en hann öðlaðist teljandi við-
urkenningu. Einlægni bréfritara er alger,
en auk þess geyma bréfin mikilsverðar
staðreyndir úr lífs- og starfssögu skáldsins
og hafa að geyma kvæði og ljóð áður
óþekkt.
I
Skrá um bréfin bls.
1) Dags. 10.12.1902 (Osborne g
2) Dags. 28. 3.1903 íKaupmannahöfn lfi
3) Dags. 4. 2.1907 óstaósett 3
4) Dags. 14. 4.1907 að Skjdebanerej 124 2
5) Dags. 26. 3.1908 að Lille Strandstræde 82 9'/i
6) Dags. 23. 7.1908 á Akureyri VA
7) Ódags. (Osborne23. ? 3
8) Ódags. (1907?) í Bernina, bréf og prósi 8
9) Ódags. Sörukvæði I—IV (á dönsku) 4
10) Ódags. Til Guðmundar Benediktssonar:
Vei, vei yfir hinni föllnu borg 1
f bréfunum eru 5 ljóð á íslenzku og 4 ljóð
á dönsku.
II
Hér fer á eftir elzta bréfið frá Jóhanni
Sigurjónssyni til Guðmundar Benedikts-
sonar. Birt staf- og punktarétt:
Osborne 10/12 1902
Vinurinn minn besti.
Þú getur vafalaust sjeð það á höndinni
að jeg er hálfloppinn jeg hefi líka verið úti
um allan bæ í transactionum og nú fyrst
er jeg þó búinn að ná í frakkann minn sem
stóð fyrir 8 kr og hefi 75 aura rest. Það var
nú blessað og gott en hamingjan má vita
hvenær jeg hefði fengið dugnað til þess að
leysa hann hefði jeg ekki sjeð fallegu
stúlkuna frá Tívolí eina á gangi (hana hefi
jeg ekki sjeð nú í hátt á annan mánuð og
þó hefi jeg alltaf haft augun opin) og það
hefi jeg bókstaflega aldrei sjeð áður nú
hefðu ef til vill skeð stórir hlutir hefði ekki
frakkaleysið hamlað og þá sór jeg við mitt
allt of langa skegg að hann skyldi verða
leystur og skeggið rakað. Þú sjerð að jeg
efni orð eins og Jómsvíkingurinn forðum.
Jeg er búinn að breyta um „lífsplan" dýra-
lækningunum hefi ég algjörlega kastað
fyrir borð (for det egner jeg mig heller
ikke til, citat af Bergen) að minnsta kosti
ekki í bráðina, hefi enn ekki komið út á
skóla en aðgangskortin gaf jeg því miður
næstum 50 kr fyrir, þú ferð nærri um hvað
á að koma í staðinn fyrir lækningarnar,
jeg veit ekki hvernig það fer vinur minn en
víst er það að jeg vinn að minu takmarki
auðvitað upp á minn máta (pu en pu, jeg
veit ekki hvernig þetta á að skrifa í smaa
Partier). Jeg er búinn með fyrsta uppkast
af 4 akta leikriti á dönsku og hálfnaður að
skrifa það af í annað sinn engum hefi jeg
sýnt það, en jeg vil ekki abortera, þegar
jeg er nú búinn að skrifa það af í annað
sinn sýni jeg vinum mínum það svo ætla
jeg að kaupa Jón Proppé til þess að skrifa
það af því að jeg skrifa sjálfur svo illa og
svo fer jeg „absolut" með það sennilega til
G Brandes og reyni síðan að fá það upp-
fært ef ekki þá að minnsta kosti prentað
og það með fullu nafni því að nú er tening-
unum kastað. Nú þegar jeg er búinn með
það undrast jeg mest að það sem jeg hjelt
að væri mín „svaghed" er min „Styrke" og
öfugt. Sjálf „Handlingen" er fastbyggð
eðlileg og að jeg held töluvert áhrifamikil
og segir full svo vel eins og orðin það sem
jeg vildi segja og þó hjelt jeg að orðin yrðu
það bezta en hitt hálfgjört klúður.
Jæja vinur minn þú sjerð að nú er mjer
alvara hvernig svo sem það fer, mikið vildi
jeg vinna til að þú værir kominn eina næt-
urstund það greip mig um daginn svo sterk
þrá eftir þjer að jeg hefi aldrei nokkurn
tíma saknað nokkrar mannlegrar veru
jafn mikils og þín.
Nú á þessum dögum kveð jeg lítið þó get
jeg látið þig heyra sumt misjafnt t.d.
Fall ei heyrist
þótt hrynji af hvarmi
einmana tár
um andvökunætur
eða þótt æðar
opnar standi
og dreirrautt blóð
drjúpi til jarðar
verður ei ys
þótt eldur brenni
aldimma nótt
í angruðum huga
eða þótt hallir
himinvíðar
byggðar í draumum
brendar sjeu.
En svo barði jeg í borðið og kvað N.B.
degi síðar.
Gefðu mjer hlátur þinn söngglaði sær
og þinn svifljetta dans yfir votum steinum
þó að þú geimir í grafdjúpum leynum
grábleikan dauðann þú sýnir ei neinum
Gefðu mjer dramb þitt þú dýrðlegi sær
þinn drifhvíti brimskafl sem ólgar og freiðir
sem smávöxnu bátunum brosandi eyðir
og bryndreka járnvarða í hafnirnar neyðir
hann brýtur sig sjálfan við hamrana ei og hlær
„vel kveðið"
Endnu engang har Natten sejret
Mörket hviler saa tungt paa min Pande
mine Tanker strejfer i Stilhedens Lande
som fredlöse Mænd i en örken.
Hvad var det? Jeg hörte de hulke ved min Side
saa saart som en græd sig fra Livet
Hvem er det? hvem er det jeg lytter jeg famler
stirrer i Mörket og skælver
Ingen slet ingen
mon Natten hulker?
Jeg ved det mit Hjerte hulker i Natten
visse visse hulk
Kæreste lille
Hvad er det du vilde?
stille stille.
Jeg fjekk 500 kr fyrir mánuði síðan með
slægð hálfgjörðri allar farnar þann sama
dag mest í skuldir og lán og nú er jeg eins
og þú veizt.
O að þú værir kominn Gvendur aldrei
hefi jeg saknað þín meir en nú jeg er
stundum farinn að fá tilfinningu að í
Dybden sje maður einn aleinn þá tilfinn-
ing fjekk jeg aldrei meðan þú varst hjer.
Jón Stef hefur legið rúmfastur kringum 3
vikur (gleg u gleg) biður að heilsa. Siggi
Eggerz búinn að gjöra það skriflega vel.
Skrifaðu mjer vinur einhverja kvöldstund
um hafið og steinana og um illviðrið, sem
kemur með fangið fullt af snjó.
Þinn einlægur vinur
Jóhann Sigurjónsson
III
Guðmundur Benediktsson fæddist 1.
febrúar 1879 á Ingveldarstöðum á Reykja-