Lesbók Morgunblaðsins - 08.09.1984, Blaðsíða 3

@[ö]®[q][ö][n]®E@[d)@[1][!E
Útgefandi: Hf. Arvakur, Reykjavlk. Framkvstj.:
Haraldur Sveinsson. Ritstjórar: Matthías Jo-
hannessen, Styrmir Gunnarsson. Ritstjórnar-
fulltr.: Glsli Sigurösson. Auglýsingar: Baldvin
Jónsson. Ritstjórn: AÖalstræti 6. Slmi 10100.
Forsíðan
Maður er nefndur Helnwein og er austurrískur mynd-
listarmaður. Hann beitir ítrustu raunsæisútfærslu, og
hefur orðið geysilega frægur fyrir andlitsmyndir, sem
lýsa snöggum svipbrigðum og stundum kvöl. Á forsíð-
unni er sjálfsmynd, þar sem hann gengur á rúðu með
sárabindi um höfuðið. Bragi Ásgeirsson segir frá
Helnwein.
Sendibréf
tíðkast ekki lengur sem áður, en hér fyrr meir tjáðu
menn innstu hugrenningar sínar í bréfum tíl náinna
vina. E5nn þeirra sem skrifað hafa skemmtilíg bréf, er
Jóhann Siguijónsson skáld og bréfin eru tíl vinar hans,
Guðmundar Benediktssonar.
var aðeins unnin til hálfs hjá Walter Mondale, þegar
hann hlaut útnefningu Demókrata sem forsetafram-
bjóðandi í kosningunum í nóvember. Nú er seinni hálf-
leikur eftir og hann er trúlega erfiðari, nefnilega að
sigra Reagan, en frá þeim gætna manni Mondale segir
í svipmynd.
Fangabúðir
nasista, þar sem gyðingum var útrýmt, eru og verða
dæmi um grimmd og ómennsku mannskepnunnar eins
og hún verður verst. Pólski rithöfundurinn Tadeusz
Borowski var í útrýmingarbúðunum í Auschwitz, en
slapp lifandi — og skrifaði sögu, sem hér birtist í
þýðingu Arnórs Hannibalssonar.
Baráttan
JENNA JENSDÓTTIR
Tvö Ijóð frá K Ána
Á leið til Kínamúrsins
Tilfinningar þínar leysast upp í óskiljanlega viðkvæmar smáeindir. Umvafin þægindum nútímans í rauðklæddri langferðabifreið, sem mjakast rólega upp brattan veginn í krókum undir bláleitum hömrum, lítur þú brúnt grasið í hæðardrögum snjó í giljum og skorningum hveitið ekki komið upp í smátíglum bóndans í fjallshlíðinni. Vindurinn napur.
Á greinum pílviðarins bregður fyrir ljósgrænum lit brúnir brumhnappar ferskjutrjánna hafa ekki opnast. Klettótt kuldaleg fjöll ber við himin yfir þeim drúpa þykkir skýbólstrar dimmir og drungalegir.
Viðjaðar bólstranna slær silfurskærum bjarma sem vitnar um hulinn ljósgjafa og vermir í knýjandi spurn daganna. Grjótið með einkennilegum bláljósum lit ólíkt öðru grjóti. Pekinglestin eins og ánamaðkur út úr einum jarðgöngum til annarra mitt í stórgrýtinu.
Múrinn mikli
Múrinn mikli stórkostlegri en önnur sýn í þessu landi. Snerting handa þinna við steininn opinberar þér engin svör um liðna tíð. Brosmild elskuleg andlit samtímans hvarvetna kring um þig vinaleg friðsæld í umhverfinu. Ferðamaður hvílir úlfalda sinn.
Áköfþrá í vitund þinni fáfræði þín um örlög þeirra er hrópa innst í hug þínum frá sögu horfinna alda gefur tilfinningum þínum lausan taum og þú bærir varirnar í þögn. Jafnvel sagan getur aldrei sagt þér það sem var. 19. ág. 1984.
Tveir
vandræöagemsar
í hópi margra
R
Fiskveiðistefna núverandi
sjávarútvegsráðherra fer
með ríkisstjórnina á haus-
inn, það er klárt. Stjórnun-
arhringl mannsins, en ráð-
leysi öðrum þræði til að
leysa úr bráðum rekstrar-
vanda, er að lama sjávarút-
veginn. Hann tók þó á sig rögg maðurinn
til að lemja uppá Færeyingum.
Framkoma okkar við Færeyinga er
löngu orðin okkur til algerrar háðungar.
Það bjargar okkur að við erum ekki gædd-
ir neinni sómatilfinningu. Þegar við erum
að veiða 300 þúsund tonn af þorski á mið-
um okkar erum við að amast við 3 þúsund
tonnum hjá Færeyingum og þegar við
veiðum 600 þúsund tonn af loðnu, þá rjúk-
um upp með offorsi, ef þeir geta nælt sé í 7
þúsund tonn, sem þeir sækja norður í höf,
þegar við bindum skipin og segjum að
loðnan eigi að koma til okkar, aðrir eigi
láta hana í friði þangað til hún komi upp á
Skúlagötuna.
Það borgar sig fyrir aðrar þjóðir að
sækja 7—800 sjómílna leið en við sem
liggjum miklu betur við miðunum, erum
með allan okkar loðnuflota bundinn og
ætlum að bíða þangað loðnan fer að dreifa
sér og horast og markaðarnir væntanlega
fallnir og förum þá að berjast við hana í
vetrarveðrunum. Það er gangurinn í
loðnuveiðum okkar. En þetta er nú bara
einn þáttur fiskveiðistjórnunarinnar.
Annað, sem má drepa á í stuttu máli, er að
stoppa trillukarla á bátum undir 10 lest-
um. Þetta er atvinna fyrir fjölda karla og
unglinga á sumrum og skiptir fiskistofn-
ana ekki nokkru máli, hvort þessi útvegur
er í gangi eða ekki, heildaraflinn rúm 3
þúsund tonn.
Það heyrir maður nýjast frá sjávarút-
vegsráðherranum, að fiskimenn okkar eigi
að treina sér fisk. Hann segist ekkert skilja
í mönnum, að treina sér ekki kvótann út
árið, eins og hann hafi uppálagt þeim.
Fiskimenn eru uppá hlut, geta þeir gert
það fyrir Haldór, að vera í 12 mánuði að
taka þann afla, sem þeir geta teið á 6 mán-
uðum?
Og geta fiskimenn treint sér fisk? Það er
ennþá, sem betur fer, dálítil samkeppni á
miðunum og sá fiskimaður, sem vill
„geyma" sér fisk gerir það annaðhvort
fyrir næsta skip við síðuna eða fiskurinn
er genginn hjá, þegar hann kemur og ætlar
að taka hann úr „geymslunni". Heldur
sjávarútvegsráðherra, að fiskimaðurinn
eigi vísan þann fisk í desember, sem hann
getur tekið í maí? Trúlega heldur hann
það.
Það má rabba dálítið um manninn „í
gatinu", og manninn, sem er að „hætta og
hætta ekki“ síðan hann byrjaði og enn er
það sá sami, sem dró markalínuna 60%
skuldamark og er nú kominn með annan
fótinn yfir hana, en segir að ekki sé marka
fyrr en komnir séu báðir.
Þetta er mikill dugnaðarmaður og
margt vel um hann, þó hann sé mislukkað-
ur. Honum er illa við skussa, og nefnir
sérstaklega til menn, sem hafa álpazt í að
gera út togara í stað þess að verða sér
útum gott brennivínsumboð. Hann segir
þjóðina vanta framkvæmdamenn, senni-
lega til að flytja inn fleiri víntegundir.
Maður heyrir þetta svo sem víðar um
skussahátt útgerðarmanna, en í hverju
eiga þeir að sýna dugnað? Þeir ráða ekki
hvenær skip þeirra róa, né hvert þau róa,
hvaða fisk þeir veiða, hvar þeir selja og á
hvaða verði, eða hvar þeir kaupa skip sín
eða láta gera við þau.
Það er aldeilis rétt að útgerðarmenn eru
orðnir hálfgerð reköld, umkomulausir
menn að flækjast hér um í Reykjavík með
stresstöskur , fullar af skuldaplöggum, og
berjandi uppá hverja hurð, ef þeir halda
B
þar lausan pening inni, til að geta komið
út skipum sínum. Þeir mega ekkert vera að
því að hugsa um útgerð fyrir „reddingum".
Mér finnst þeim vorkunn, þó þeir seú
eins mikið úti í löndum eins og þeir geta og
ég gleðst bara, þegar ég veit útgerðarmann
komast á sólarströnd, þar sem þeir sjá
aldrei til sólar hér heima.
Það er skrifað mikið þessa dagana um
frelsi til athafna, en það kemur á daginn,
að það er ekki um að ræða nema frelsi í
innflutnings- og innanlandsverzlun. Það
vantaði okkur nauðsynlegast, frelsi til að
flytja inn í skuld og verzla síðan hverjir
við aðra.
Nú er það bannorð að hrófla við gengi.
Þetta er svipuð della og vinstri stjórnin
fékk á sínum tima í haftastefnunni, hún
mátti ekki heyra frjálsan innflutning
nefndan. Höftin reyndust okkur illa og síð-
an má enginn heyra þau nefnd, og geng-
isbreytingarnar hafa reynzt okkur illa og
af því má ekki nefna gengisbreytingu.
Hvort tveggja eru þetta þó hagstjórnar-
tæki, sem nauðsynlegt getur verið að grípa
til og oft verður ekki hjá því komizt.
Ýmis björgunartæki geta verið stór-
hættuleg í höndum klaufa og valdið slys-
um, en menn láta það ekki verða til þess að
láta tækin ónotuð á hverju sem gengur og
sýnt sé að þau geti bjargað einhverju í
gefnu tilviki. Það er hættulegt, þegar
stjórnvöld festast í andúð á björgunar-
tækjum. Gengið hreyfum við ekki, segir
stjórnin nú, höftin losum við ekki um á
hverju sem gengur, sagði vinstri stjórnin á
árunum 1956—58 og hvernig fór? Það hef-
ur aldrei þótt góð sjómennska að setja
stýrið fast með öll segl uppi í sviptivindi.
ÁSGEIR JAKOBSSON
LESBOK MORGUNBLAÐSINS 8. SEPTEMBER 1984 3