Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1982, Blaðsíða 14

I I ■ ð
fartinni
í París
er annað hvert ár og á að bregða
ljósi á þróunina hjá yngri kyn-
slóðinni: aldurstakmark er 35
ár.
Frá þessu framlagi íslend-
inga var raunar sagt í Lesbók
27. nóv. sl.
Þegar mig bar að garði hjá
Gunnari í Avenue Victor Hugo,
voru þeir mættir, sem landið
eiga að erfa. Allt bráðungir
menn og alvarlegir að vonum,
enda ekkert spaug að erfa svona
land.
Einn hafði komið beint frá
Hollandi, sem í seinni tíð hefur
orðið einskonar Mekka þeirra,
sem hafa aðhyllst hugmynda-
fræðilega list og annað þvíum-
líkt af framúrstefnukyni. Aðrir
höfðu komið beint að heiman og
voru nú komnir áleiðis með að
stilla upp verkum sínum í gamla
Moderne-safninu nærri Signu-
bökkum. Það talaðist svo til að
ég hitti þá þar að máli daginn
eftir.
Þá var dimmt yfir, fremur
rigningarlegt og haustandinn
leyndi sér ekki. Fyrst á dag-
skránni var að taka leigubíl
austur í 12. hverfi og hitta að
máli Högnu Sigurðardóttur
arkitekt. Mér þótti óvenjulegt,
að bílstjórinn var með stóran
hund frammí hjá sér, bundinn
að vísu, og starði hundurinn yf-
irleitt framaní húsbónda sinn.
Leigubílstjórar í París taka víst
ekki farþega í framsætið og
skildist mér að það væri af ör-
yggisástæðum. Hinsvegar
kvartaði landinn yfir því, að það
væri í meira lagi hallærislegt að
aldrei kæmust nema þrír far-
þegar í bíl.
Eftir hálftíma akstur í þessu
mikla og hraða umferðarflóði,
sem einkennir París, er komið á
leiðarenda í Rue Munier og eftir
nokkrar smávillur tekst að
finna staðinn og Högna kemur
til dyra, elskuleg og eðlileg eins
og hún er alltaf og ekki minnsti
hreimur í máli hennar, þótt úti-
vistin sé orðin 33 ár — eða frá
því hún hóf nám í arkitektúr í
París. En að því kem ég nánar í
samtali við Högnu, sem birtist
síðar.
Högna þurfti að mæta á áríð-
andi skipulagsfundi vestur á
Montparnasse í hádeginu; við
ákváðum að hittast síðar og
ljúka samtalinu, fékk ég að
fljóta með henni í litla Ren-
ault-bílnum hennar unz komið
var á Avenue Montparnasse. Ég
leit sem snöggvast inn á Select,
þar sem íslenzkir listamenn
vöndu komur sínar hér fyrr
meir, þegar París var nafli
heimsins í myndlistinni. Ekki
var að sjá að neitt hefði breytzt
þar; menn sátu og sötruðu sitt
kaffi og sumir koníak með. Hér
var það sem Steinn Steinarr
lærði að panta sér tvöfaldan
koníak — annað þurfti hann
ekki að kunna í frönsku heilan
vetur, sem hann dvaldi þar. Há-
degisverður var snæddur þar
skammt frá á ítölskum stað:
ágætis pizza og bjór með —
Kronenbourg 1660 — framúr-
skarandi bjór, franskur.
En það er ekki til setunnar
boðið. Afram í taxa framhjá
Luxemborgargarðinum, niður í
gegnum Latínuhverfið, yfir
Signu og á ný að Pompidou-
safninu. Svo vildi til að í sam-
kvæminu í sendiráðinu hafði ég
hitt að máli unga konu frá Ak-
ureyri, Laufeyju Helgadóttur,
sem samtals hefur dvalið í 9 ár í
París við nám í listasögu. Hún
er nú loks komin á leiðarenda í
því námi, en vinnur að ritgerð
og þarf að ná saman 2—400
blaðsíðum um SÚM-hreyfing-
una á íslandi. Ekki var samt al-
veg víst að þessi ritgerð yrði
nokkru sinni að veruleika. I
Bindingamenn reyra kappann í
fjötra, snæri og keöju, en aö
hálfum öörum tíma liönum hef-
ur hann reitt af sér alla fjötra;
„lítt sár en ákaflega móöur".
stöðum: hér í París eftir öll
þessi námsár — og að sjálfsögðu
heima á íslandi. Hún kvaðst
alltaf mundu hafa einhvers að
sakna, hvorum megin hryggjar
sem hún kynni að lenda. En því
væri ekki að neita, að það hefði
mjög góð áhrif á sálina að geta
talað íslenzku. Stundum hringdi
hún í vinkonu sína, meðal ann-
ars til þess að tala íslenzku og
þá gætu þær malað tímunum
saman á móðurmálinu.
Fréttir af því sem gerist á ís-
landi eru sjaldséðar í Parísar-
blöðunum, sagði Laufey. Þó varð
markverð undantekning í sumar
er leið, þegar franska stúlkan
var myrt. Úr því máli bjuggu
blöðin til hrikalegt drama, sem
það og kannski var: svört eyði-
mörk í nánd við skriðjökla,
hafnlaus strönd með þeljandi
brimi og brjálaður maður, sem
síðan hleypur á jökulinn. Sann-
arlega efniviður í æsifregnir.
Sum frönsku blöðin, sérstak-
lega vikublöðin, virðast mér
standa að verki eins og hýenur í
frumskógi. Aðalmatur þeirra er
ógæfa fólks og sorgir, hörmung-
ar og dauði. Eg fletti einu slíku
blaði, sem hófst á nærmyndum
af Rainer Monaco-fursta við
jarðarför konu sinnar, og for-
síðumynd var af Karólínu prins-
essu grátandi við útförina. Síð-
an voru líkin á hverri blaðsíðu;
nærmyndir af sundurskotnu
fólki eftir fjöldamorðin í Beirút
og endað á nokkrum síðum af
sundurtættum líkum, sem lágu
eins og hráviði út um allt eftir
flugslys við Málaga.
Gísli Sigurðsson
samkvæminu var einnig sam-
býlismaður Laufeyjar, ungur
Fransmaður, sem heitir Bern-
hard og er á síðasta ári í arki-
tektaskóla. Þau búa í hverfinu í
nánd við Pompidou-safnið og ég
tók því fegins hendi, þegar
Laufey bauðst til að sýna mér
merka sýningarstaði, sem erfitt
er fyrir ókunnuga að finna. Hún
er mjög vel kunnug í þeim völ-
undarhúsum og við tókum
ágæta rispu, sem bæði var fróð-
leg fyrir málara og staðfesti
þær fregnir, að sterk, ný hreyf-
ing á sér nú stað í myndlistinni,
þar sem málverkið situr í fyrir-
rúmi. Það sem mér þótti eftir-
tektarverðast var „þýzk innrás"
og mun friðsamlegri en sú sem
átti sér stað vorið 1940. Ég hef
áður í Lesbók sagt frá Docu-
menta-sýningunni í Kassel, en
hörðustu þýzku ný-expressjón-
istarnir þaðan voru einmitt með
stórar sýningar í París; menn
sem nú sigla hratt uppá
stjörnuhimininn og mála gróft.
Sumstaðar voru eftirhreytur af
konseptlist: raðir af ljósmynd-
um og prentaður texti með.
Laufey sagði, að þessi tegund
myndlistar væri búin að vera
mjög fyrirferðarmikil í París
síðustu árin, en hefði reynst
ákaflega tilbreytingalaus og svo
virtist sem allir væru orðnir yfir
sig leiðir á henni.
Laufey kvaðst komin í þann
vanda að eiga rætur á tveimur