Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1982, Blaðsíða 6

... Jólaróður
Péturs í Tangabúdinni
Þaö var Guörún í Tangabúöinni. Hún gekk inn úr dyrun-
um, nam staðar eins og hún heföi fengið ofbirtu í augun,
greip í stólbrík. Hún var veðurbarin og vot, höfuöfatslaus,
hárið úfið og vott, náföl, berhent á hendinni sem hún hélt
um stólbríkina, hin hékk máttlaus niöur með hliðinni ...
Guðrún í Tangabúðinni, holdvot,
úfin og náföl. Hafði brotizt alla
leið til okkar utan úr Tangabúð í
þessu veðri. Örþreytt, en mjög
róleg. Það var eins og hún hefði
ekki meira að segja, hélt sér í
stólbríkina, fingurnir hvítir af
átakinu. Hún endurtók lágt:
— Geturðu eitthvað hjálpað
mér, séra Kjartan?
Spurningin snart mig eins og
lamandi ógn. Hvernig átti að
hjálpa? Og hvað gat ég? Ég
benti piltunum að koma.
— Veiztu hvaða veiðarfæri
Pétur reri með?
— Hann reri með tvær beitt-
ar hankalóðir og handfæri. Ætl-
aði að reyna með þeim á meðan
lóðirnar lægju.
Þetta var ofurlítil bending um
hvert hann kynni að hafa farið.
Og þó — þau voru mörg lúðu-
miðin.
— Hvað var klukkan þegar
hann reri?
— Það var laust fyrir átta.
Það voru þá 13% klukkustund
síðan hann fór. Það var ekki
efnilegt.
— Nú fylgið þið tveir Guð-
rúnu heim til mín og þið fáið
ykkur kaffi. Við hinir förum til
stöðvarstjórans og fáum hann
til að setja sig í samband við
útgerðarplássin hér í kring og
skip, sem hér kynnu að vera í
grennd. Það verður hafin leit
svo fljótt, sem nokkur tiltök eru.
Og svo farið þið tveir heim til
Sigurðar Guðbrandssonar skip-
stjóra og vitið hvort nokkur tök
eru á að koma flóabátnum út í
skjótri svipan. Sigurður er hér
allra manna kunnugastur.
Mér hugkvæmdist ekki önnur
úrræði í svipinn. Guðrún leit til
mín þakklátlega. Það var eins og
einhver vonarneisti kviknaði í
hug hennar við þessar fyrirhug-
uðu aðgerðir.
— Ég þakka ykkur öllum
fyrir. En nú vil ég helzt fara
heim til barnanna, sagði hún.
— Þú ferð ekkert heim fyrr
en þú ert búin að fá hressingu —
og ég verð kominn aftur og segi
þér, hvað okkur hefur orðið
ágengt. Og það verður einhver
hjá þér útfrá í nótt. Hvað seg-
irðu um Katrínu í pósthúsinu?
— Ég yrði fjarska þakklát, ef
hún eða einhver önnur vildi gera
svo vel.
Við lokuðum kirkjunni og
héldum á brott, þrír hópar, hver
í sína átt.
Veðrið var svipað og þegar við
fórum upp í kirkjuna. Ég fór að
hugsa um allar aðstæður. í raun
og sannleika sá ég enga björgun-
arvon fyrir Pétur og drengina
hans, nema honum hefði lánazt
að komast í var undir einhverri
eyjunni í flóanum. Að sjálfsögðu
hafði hann ljósker með, ef hon-
um tækist þá að halda lifandi á
því. Það var þessvegna ekki úti-
lokað, að hans yrði vart, ef hann
var ofan sjávar. Hinsvegar þorði
ég ekki að gera mér of miklar
vonir. í þessu náttmyrkri og
þessu veðri mátti heita, að leit
væri útilokuð, þó að ekki væri
horft í hættuna. Og auk þess var
ekkert líklegra, en að Pétur
hefði skilað sér í land fyrir
löngu, ekkert hefði orðið að hjá
honum. Nei, þetta var ekki álit-
legt. Og ósköp mundi fagnaðar-
söngur jólanna hljóma dauflega
og hjáróma í litlu kirkjunni
okkar, ef við ættum nú að missa
tvo mannvænlegustu æsku-
mennina í þorpinu — og Pétur
— frá konu og fimm ungum
börnum. Það var skelfileg til-
hugsun.
Og nú fæ ég í fyrsta sinn að
reyna það, hve þetta fólk bregzt
skjótt og drengilega við, þegar í
nauðirnar rekur fyrir einhverj-
um. Það stóð ekki á því, að allir,
sem til voru kvaddir, væru búnir
til þess liðsinnis, sem þeim var
unnt að veita. Og það leið ekki á
mjög löngu, þangað til við
Katrín á pósthúsinu vorum
komin heim til mín. Katrín var
traust kona, margreynd og
skynsöm, einörð og æðrulaus.
Ég gat ekki valið Guðrúnu betri
sálufélaga eins og á stóð. Pilt-
arnir, sem farið höfðu heim til
Sigurðar skipstjóra, komu í
sömu andrá og skýrðu mér
hljóðlega frá málalokum.
Ég vék mér að Guðrúnu.
— Jæja, Guðrún, stöðvar-
stjórinn er kominn á vörð og
hefur þegar náð sambandi við
fiskiplássin hér í grennd. Hann
er nú að kalla upp skip hér úti
fyrir. Það verður farið í leit. Sig-
urður Guðbrandsson er að drífa
upp áhöfn á flóabátinn og legg-
ur af stað jafnskjótt og hann
kemst um borð og treystir sér út
úr höfninni. — Stöðvarstjórinn
verður á vakt, þangað til ein-
hver vitneskja berst úr ein-
hverri átt, og í stöðugu sam-
bandi við skip og nálægar stöðv-
ar.
Ég reyndi að segja þetta
hressilega, eins og þetta væru
mjög þýðingarmiklar ráðstafan-
ir, eins og á þessu væri óhætt að
byggj a talsverða von. Og
kannski gæfi guð, að svo reynd-
ist.
— Og nú fer Katrín heim með
þér. Þú verður látin vita jafn-
skjótt og okkur berst nokkur
vitneskja. En þú skalt engra tíð-
inda vænta í bráð, ekki í nótt og
ekki fyrr en nokkuð er komið
fram á daginn — í fyrsta lagi.
Mig langaði til að segja meira,
segja einhver hughreystingar-
orð, láta í ljós einhverja von. En
ég áræddi það ekki. Ég var sjálf-
ur sjómaður og vissi ósköp vel,
hvað hér var í húfi. Og Guðrún
var enginn skynskiptingur, upp-
gerðarhreystital mundi aðeins
særa hana.
Tveir röskir menn fylgdu
þeim Guðrúnu og Katrínu út í
Tangabúð.
Það var ofsarok.
IV
Og svo var ekki annað að gera,
en að bíða, — bíða átekta og
biðja og vona. Og þegar ég var
orðinn einn á fótum og allt var
orðið hljótt í húsinu, heyrðist
mér einhvernveginn veðrið fær-
ast í aukana. Húsið skalf í
stormhviðunum og það gnast í
viðnum. Það hangir engin bát-
skel ofansjávar í þessum ósköp-
um, sagði ég við sjálfan mig —
en reyndi að taka mig á, telja
mér trú um ólíklegustu tilviljan-
ir, sem kynnu að hafa orðið
Pétri til bjargar. — Kannski
hafði hann náð landi við ein-
hverja úteyjuna og fundið þar
afdrep. Kannski hafði hann orð-
ið á leið einhvers vélbáts úr inn-
ri verstöðvunum við flóann. En
svo buldu stormsvipirnir á hús-
inu og brutu jafnharðan þessar
veiku vonir hugans.
Vesalings Guðrún í Tanga-
búðinni! Það var auðvelt að geta
sér til um það hvernig henni
myndi líða í nótt.
Ég sofnaði ekki dúr um nótt-
ina. Veðrið hélzt hið sama.
Löngu fyrir dögun sá ég hvar
ljósin á flóabátnum sigu út úr
höfninni. Hann hjó ofsalega á
grunnbárunni. Sennilega braut
á sundinu. Þess var að vænta, að
Sigurður Guðbrandsson mundi
reyna að vera kominn á leitar-
slóðir um það bil er birti af degi.
Um fótaferð fór ég út á stöð-
ina. Tveir stórir vélbátar voru
komnir í leitina, auk flóabáts-
ins. Nokkrum skipum hafði ver-
ið gert viðvart, en óvíst um at-
hafnir þeirra. Annars ekkert að
frétta. Rok hvar sem til spurðist
og skyggni slæmt. Óvíst um
árangur af leit.
— Vonlaust? spurði ég.
— Já, nánast vonlaust, svar-
aði stöðvarstjórinn dapurlega.
Dagurinn leið eins og mar-
tröð.
Það gerðist ekkert og við
fréttum ekkert, aðeins það, að
bátarnir voru enn úti að leita.
Sama veður.
Rétt fyrir myrkur fékk ég
mann til að fylgja mér út í
Tangabúð. Það var orðið dimmt
þegar við komum þangað. Ég
barði að dyrum og Guðrún kom
sjálf fram.
Mér sýndist hún hrökkva við
þegar hún sá mig. Kannski var
það missýning.
— Ertu kominn til að segja
mér lát Péturs? hvíslaði hún.
— Nei, Guðrún, ég er ekki
kominn til þess. Bátarnir eru
enn að leita. Annars vitum við
lítið. Það hefur verið leitað með
eyjum víða í Norður-flóanum.
Við vitum ekkert, hvað kann að
hafa gerzt. Þeir gætu verið bún-
ir að finna þá núna. Hann er
jafnari og heldur lygnari til
hafsins.
Þetta var vesæl huggun. Ég
fann það ósköp vel að Guðrún í
Tangabúðinni fann það sjálfsagt
líka. Ég dáðist að því hvað hún
var róleg, duldi undir hvers-
dagslegu látleysi hugarangist-
ina sem hún hlaut að berjast
við. Þær Katrín vildu endilega,
að við drykkjum kaffi, áður en
við færum heim. Við gerðum það
til málamynda, að minnsta kosti
ég. Ég gat ekki haft augun af
börnunum, sem stóðu hljóð og
alvarleg í hóp úti við dyr. Þau
eldri gerðu sér augsýnilega
grein fyrir því, hvernig ástatt
var. Það var myrkur veggur í
skærum augunum, og þessi
hljóðláta stilling var átakan-
legri en grátur.
Mér fannst heldur vera farið
að draga úr veðrinu, þegar við
fórum heim.
Og dagurinn leið eins og
martröð. Hún grúfði yfir öllum
húsunum í þorpinu. Seint um
kvöldið sagði stöðvarstjórinn
mér, að leitarbátarnir væru
hættir, og á leið til lands, allir
nema Sigurður Guðbrandsson á
flóabátnum. Þeir teldu frekari
leit tilgangslausa og útilokað að
Pétur Hallsson væri ofansjávar.
Ég hafði ekki kjark til þess að
fara með þessar fréttir út í
Tangabúð.
Þetta var _daginn fyrir Þor-
Iáksmessu.
Upp úr miðnætti sló í dúna-
logn jafn skyndilega og hann
hafði hvesst.
V
Þorláksmessudagur, þessi
blessaði dagur, sem allt frá
barnæsku geymir í sér svo mikið
af óþolinmóðri eftirvæntingu og
tilhlökkun! Hann rann upp yfir
þorpið okkar að þessu sinni
skýjaþungur án tilhlökkunar og
eftirvæntingar. Við höfðum öll
6