Lesbók Morgunblaðsins - 07.11.1965, Blaðsíða 15

var ekkert gert í slíkum málum. En ég
lugg áherzlu á, að við hirtum lítt um
misréttið, líkamsárásirnar, illa meðferð
og fjandskap, því að við vissum, að aðal-
tiigangurinn með dvöl okkar var að afla
menntunar.
Eins og allir aðrir erlendir stúdentar,
urðum við að byrja á að læra rússnesku.
I Bakú var „kennslubók" okkar í rússr
nesku kommúnistablaðið Pravda, sem
við urðum að kaupa á hverjum morgni.
Var okkur bent á greinar í blaðinu, sem
við áttum að læra utan að og þylja síð-
an í tíma morguninn eftir. Allar lexíur í
öllum námsgreinum eru lærðar utanbók-
ar og hafðar yfir orðrétt. Greinar þess-
ar fordæmdu alltaf séreignarskipulagið
og Bandaríkin, en lofuðu kommúnism-
ann.
Frá 1. janúar byrjuðum við að
læra hugtakafræði Marxisma og Lenin-
isma. Þetta var skyldunámsgrein fyrir
alla stúdenta, hvort sem þeir voru að
læra verkfræði eða læknisfræði. Slík
hugtakafræði var kennd 16—18 klukku-
stundir á viku. Meiri áherzla var lögð
á þessa námsgrein en til dæmis eðlis-
fræði eða efnafræði.
Athygli beindist mjög að mér, af því
að ég var foringi stúdentanna frá Ken-
ya og 90 manna hópur okkar var stærsti,
eriendi námsmannahópurinn. Yfirvöld
ekólans, en fyrst og fremst vararektor-
inn, sem hét Mamedov, samdi ræður,
sem ég var síðan fenginn til að lesa á
fundum Æskulýðsfylkingarinnar. Stund
um var ég beðinn að undirbúa ræðu, en
ég varð að afhenda hana til athugunar
og yfirlesturs tveim stundum áður en
fundur átti að hefjast. í ræðunum var
ýmist séreignarskipulagið fordæmt eða
það, sem kallað var amerísk heims-
drottnunarstefna í Suður-Vietnam. Þeg
ar ég neitaði algerlega að flytja slíkar
ræður, fóru menn ekki dult með hatur
sitt á mér.
í febrú.ar var lagt eindregið að okkur
að ganga í Æskulýðsfylkinguna. Við
streittumst á móti, en sumir stúdentanna
létu þó undan og gengu í samtökin. Mik-
ill og dýrmætur tími var tekinn frá
lestri til fundarsetu, mótmælafunda eða
ferðalaga. Okkur var sagt að hlýða á sér
staka fyrirlestra, en þegar til kom
reyndist fyrirlesturinn fundur vegna
styrjaldarinnar í Vietnam. í rauninni
iærðum við ekkert nema rússnesku og
svo um Marxisma og Leninisma. Að jafn
aði voru haldnir fimm fundir á hverjum
hálfum mánuði og mótmælasamkomur
voru álíka margar.
Okkur féll einnig mjög illa, hvernig
okkur var raðað í bekki. Við vorum sett
ir á bekk með stúdentum, sem höfðu til
dæmis ekki hlotið nema fimm ára nám
í ailt. Við áttum að lesa um sömu efni,
taka sömu sérgreinar og þeir. Þegar við
mótmæltum þessu við háskólarektor,
svaraði hann því til, að ekki væri tekið
tillit til fyrri námsafreka okkar. Þess
voru dæmi, að námsmaður frá Angola
eða Jemen með 5 ára nám að baki var
settur á bekk með stúdent frá Kenya,
sem hafði stundað nám í 12 ár sam-
fleytt.
Fræðslukerfi Sovélríkjanna er aðhæft
sljórnmálakerfinu, svo að þar eru kennd
ar námsgreinar, sem aðeins er að finna
í kommúnistariki. Okkur var hulin ráð
gáta, hvernig námsmaður, sem hafði að-
eins stundað nám í fimm ár, gat orðið
fullfær læknir eða verkfræðingur eftir
aðeins fimm ára nám til viðbótar.
Tilsögn i kenningum kommúnismans
var aukin, er fram liðu stundir. Þann 1.
marz var nýrri grein bætt við námsefn-
ið — hernaðaraðferðum byltingarinnar,
eins og Lenin beitti þeim í október-
byitingunni 1917. Þá komst ekki lengur
að neinn vafi hjá okkur um, að skólinn
í Bakú hefði verið sérstaklega skipu-
lagður til að innræta okkur kommún-
isma. í desember, þegar við höfðum ver
ið þar í 2 mánuði, kölluðum við hann
„Leninskóla pólitískrar hugsunar".
Við hættum að sækja fyrirlestra
18. marz til að reyna að fá háskólaráðið
til að semja nýja námsskrá, þar sem
meiri tíma væri varið til að fjalla um
námsgreinar, er snertu sérgreinar okkar.
Þessu var neitað, og okkur var raunar
hótað sviptingu námsstyrkja. Þegar vika
leið, án þess að við sæktum fyrirlestra,
ruddumst við til járnbrautarstöðvarinnar
til að reyna að komast með lestinni til
Moskvu, þar sem við gætum fengið botn
í málefni okkar. (Jafnframt hafði okkur
verið meinað að ná sambandi við sendi-
ráð okkar um póst eða síma. Bréf okkar
til og frá Kenya voru opnuð og lesin og
sum voru send, en komust aldrei til við-
takenda).
Skólayfirvöldin sendu skipulagða
flokka ungra kommúnista á járnbrautar-
stöðina til að reyna að telja einstökum
stúdentum hughvarf með boðum um fé-
gjafir og boðum stúlkna á dansleiki, ef
þeir sneru aftur til garðanna. Þessir hóp
ar skiptust á að reyna að hafa áhrif á
okkur og höfðu nánar gætur á því,
hversu lengi við þoldum að hirast á hörð
um trébekkjunum, sem við sváfum á í
stöðinni.
Þegar ástandið versnaði, fórum við að
hugleiða, hvernig þessu mundi lykta.
Bakaði þetta ýmsum miklar áhyggjur,
svo að margir stúdentar gáfust upp og
sneru aftur til stúdentagarðanna til að
bíða úrslitanna þar. í átta nætur sváf-
um við hinir í köldum, óupphituðum her
bergjum án ábreiðna. Á níunda degi, 5.
apríl, kl. 3 eftir Moskvutíma, kom vara-
rektor háskólans, Mamedov, í járnbraut
arstöðina og sagði 29 stúdentum — þeirn
sem eftir voru af 75 manna hópi, sem
farið hafði til stöðvarinnar — að við
yrðum fluttir út á flugvöllinn eftir 50
mínútur. Þegar við spurðum hann, hvert
við yrðum fluttir, neitaði hann að segja
okkur það.
Kl. 3,30 síðdegis vorum við reknir upp
í langferðabíla með farangur okkar og
fluttir á flugvöllinn, sem er rúmlega 15
km frá borginni. Við vorum fluttir feil
flugvallarins undir lögreglueftirliti. Jafn
framt fóru tíu ungkommúnistar til stúd
entagarðanna til að standa vörð þar, svo
að enginn stúdentanna þar kæmist til
ílugvallarins. Á flugvellinum vorum við
lokaðir inni í herbergi og leitað vand-
lega á okkur og allt ritmál var tekið af
okkur.
Kl. 10,30 um kvöldið vorum við fluttir
flugleiðis frá Bakú. Það var ekki fyrr en
við komum til Belgrad í Júgóslaviu, að
okkur var sagt að við mundum verða
fluttir flugleiðis heim til Kenya.
Helzta óánægjuefni okkar var auk
inn áróður kommúnista. Hann snerist
upp í hreina tilraun til heilaþvottar. Okk
ur ofbauð líka, hve mjög var að okkur
lagt að ganga í pólitísk samtök.
Við vissum, að við þörfnuðumst
menntunar, en við fórum ekki frá Kenya
til Sovétrikjanna einungis til að nema
Marx-Leninisma eða baráttuað-
ferðir í byltingu. Við vorum ekki vissir
um, hvort við höfðum verið valdir til að
stunda nám, eða hljóta þjálfun sem
kommúnistar. Tilgangur okkar er enn
að stunda nám. Vandi okkar er fólg-
inn í að fá námsstyrki1).
1) Þess má geta að endingu, að Nyan-
gira hlaut á sl. hausti styrk til að
stunda nám við Syracuse-háskólann
í Bandaríkjunum, eina beztu mennta-
stofnun þar í landi.
36. tbl. 1965
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 15