Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1949, Síða 4
568
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
langt upp yfir hin dýrin. Vpp frá
þcssu verður hann aÖ rísa öndveröur
gegn náttúrunni til þess að geta tekið
framþróun. Hjer cftir verður hann
að hafa hcrnil á ölluni ástriðum sín-
utn, sem áður voru hin cinu \lög hans.
Frclsi það, scm manninum rar
þannig gcfið, i'ar nauðsynlegt til ftcss
að framþróunin ga’ti haldið áfrarn.
Likarni hans var orðinn svo fullkom-
inn, að frarnþróun á þvi sviði var
gagnsiaus. Mcð þessu var framþróun-
inni stcfnt inn á nýa hraut. aðeins
hjá manninum, braut hins andlega
þroska.
Nú er það ckki lcngur aðalatriðið
að hafa í rnunn og rnaga. Markið er
hœrra sctt. Nú cr urn áð rœða and-
lega og siðferðilcga framför. En til
þess útheimtist þó scrn áður barátta.
Þráitt fyrir hið andlega frelsi er máð-
urinn enn háður þörfurn líkarnans.
Liffræðilcga sjéð cr maðurinn cnn
dýr.
Hvaða frelsi hafa dýrin? Það cr
rnjög lítið. Fiskurinn er að vísu
frjálsari en kórallinn. Spcndýrin eru
frjálsari cn skriðdýrin. En frá æðstu
dýrurn og niður úr gengur eitt yfir
Jhzu öll, að þau eru þræbrr likarns-
þarfa sinna, og geta ckki losnáð urul-
an þvi oki. Dýrin eru því ckki frjáls,
og þuð er hin táknrœna rnerking í
orðurn bibliunnar, þar sern sagt er að
guð hafi boðið þcirn að Hfa, þrosk-
ust og rnargfaldast. Þuð hlaul að vera
samu sem skipun frá huns hertdi að
þau skyldi nota þá hæfileika, sern
Itann hafði gefið beim. Þau áttu ekki
um ncitt áð velja. Það, sem þau vilja
gcra, cr í rauninni ckki annað cn
þáð, scrn þau verða uð gera. Þetta á
einnig við um rnanninn og konuna,
sem sköpuð voru á sjötta degi sköp-
unarinnar.
En svo srgir seinua að guð hafi
bbisið Hfsanda i nasir marmsins oi;
þtinmg hafv mtðurmn fengið sál Og
svo bannár guð honum aó eta af
skilningstrjenu góðs og ills. Ilvað
þýðir þetta?
Það táknar merkilegustu tírnarnót
framþróunarinnar. Þáð cr jafn merki
legur viðburður og hitt, ftegar efnið
gæddist fyrst Hfi. Það táknar fæð-
ingu sarnviskunnar og fult frelsi.
Guð gat ekki bannað dýrunum
ncitt, því að harm Ijet þau vera háð
eðlishvötum sínurn. Aðcins einni
skepnu gat hann bannað að gera
frctla cða hitt, vegna þess áð hann
hafði gefið henni sarnvisku. Til þessa
cr einmitt bent með því að guð
bljes lífsanda í nasir rnannsins og
fxtnnig varð hann lifandi sál. Það
þýðir, að guð gaf rnanninum einurn
samvisku, frelsið til að vclja og
hafna. Eftir það gat guð bannað
honurn að hlýðnast hvöturn sinum og
ástríðum. Hann getur fxtð vegna þess
áð nú cr maðurinn frjáls og gctur
leyst sig úr viðjurn dýrsins ef hann
vill. Upp frá þessu hefir maðurinn
um það að velja hvort hann hlýðir
ástriðum sírntm og verður skepna
áfrarn, eða hann rís öndverður gegn
þessurn ástríðum í meðvituncL um
þái göfgi, scm honurn hefir hlotnast
rneð frclsinu. Ef harm velur þann
kostinn áð verða rnaður og afneita
holdinu, þá fer hann langt frarn úr
dýrunum. Erarnþróunarbraut harts
cr ekki iengur á hirui eftúslega sviði
heldur híriu siðfcrðilega sviði, og sú
framþróuriarbrant mun að lokutn
lciðu hann á hið andlcga svið.
Ilin fáu urð rilningarinnar verða
þaruiig auðskilin og fá djúpa merk-
itigu. Ef vjer skýrum þau ckki á
þcnuan hártt, cru þuu óskiljanleg.
Maðurinn ó/dýðnaðist guði. Uann
stóðst ekki freislinguna. Og enn í
dag er hann háður þeim hvötum,
sem hann hefir tekið í arf og óhlýðn-
ast guði með því að láta undan þeim.
Þannig cr hin sama þraut lögð fyrir
hvcrn cinasta mann, hver cinasti
maður veröur að /tera hina sömu
botrattu cg hánn vmnur ekki sigur
nema því aóeins aó hann gen banð
niður dýrséðlið í siálfum sjer og helg-
að sig hinni andlegu frarnþróun. Á
bann hátt fullnœgir hann því hlut-
vcrki, sem honum er a’tláð scm
rnanni, og verður samverkamáður
guðs í því áð skapa hina fullkomnu
veru. Máðurinn sjálfur verður áð
’vinna að sinni cigin fullkomnun.
Með því að gefa honurn frelsi og
samvisku gaf guð horturn brot úr
siálfúm sjer („Guð cr i yður“).
Þetta frelsi, sern guð gaf manninurn,
er nauðsynlegt, þvi að ám þess gæti
rnaðurinn ekki tekið frarnförum, ekki
haldið stöðugt áfrarn á þroskabraut.
„Baráttan fyrir lífinu“, sern öll
dýrin eru /táð, en maðurinn reif
sig frá fyrir rniljónum ára, hefir hjá
hotium breyst i baráttuna gegn dýrs-
éðlintt. Og vcgna þess að máðurirm
er gœddur sarnvisku, þá verður þetta
barátta einstaklinga, en ckki heildar-
innar. Maðurinn á að skilja það að
harm er forfáðir komandi kynslóðar,
út frá honum á áð korna hinn full-
kortini rnaður. Kristur var hinn full-
kornni rnáður, því áð harm vann sig-
ur í þcssari baráttu, cn hann var
rnáske miljónum ára á undan sinni
samtíð. Ilann kom til þess að l icr
skyldurn ckki örvilnast og til áð
sanna oss méð dæmi sínu, að rnann-
kynið mun að lokurn sigra. Sannar-
lega dó hann fyrir oss, þvi að cf hann
hefði ekki verið krossfcstur, þá hefð-
um vjcr ekki sannfœrst um fietta.
((Jr „Ilurnan Destiny“)