Eimreiðin - 01.01.1905, Qupperneq 39

39
í mó er það einungis V8 hluti vatnsefnisins, eða þar um bil, sem
tekur þátt í brunanum, í steinkolum 2/3 hlutar o. s. frv. I föst-
um eldsneytistegundum gætir því hitans, er vatnsefnið frumleiðir,
varla í samanburði við þann hita, er bruni kolefnisins veldur. I
steinolíu er þessu öðruvísi varið. Par gætir vatnsefnisins þvínær
eins mikið og kolefnisins og í steinkolagasi hefur vatnsefnið yfir-
höndina, hvað hitagildi snertir.
í öllu eldsneyti er meira eða minna af vatni og ösku, og er
það augljóst, að hitagildið hlýtur að minka að sama skapi og
vatn og aska vex. Auk þess gengur mikill hiti — um 600 hita-
einingar til hverrar þyngdareiningar vatns — til að breyta vatninu
í gufu, svo það er enn skaðlegra en askan. Hér á eftir fer tafla,
er sýnir hitagildi sömu mótegundar með mismunandi mikilli ösku
og vatni.
Mór 0,0 °/o aska 0,0 °/o vatn hitagildi 6500 kal
sömul. i5,o °/o — 0,0 °/o — — 5500 —
sömul. 0,0 °/o — 25,0 °/o — — 4700 —
sömul. 10,0 °/o — 30,0 °/o — — 370° —
í loftþurkuðum mó er að jafnaði 25°/o af vatni, stundum
meira, stundum minna. Öskumegnið er mjög misjafnt. Hér í
Danmörku venjulega frá I—iO°/o af þurrum efnum. Stundum er
það þó langtum meira. Sumstaðar á Jótlandi er seldur mór með
alt að því 20°/o af ösku, og til heimilisþarfa er þar sumstaðar
notaður mór með alt að því 50°/o af ösku. í nokkrum móteg-
undum frá Reykjavík, sem ég rannsakaði í fyrravetur, er askan
mjög mikil (sjá töfluna, ér hér fer á eftir). Að mikið af þeirri
ösku sé eldfjallaaska, er ekki ólíklegt, að minsta kosti voru mó-
tegundir af Vesturlandi miklu öskuminni, enda er öskufall sjald-
gæfara þar en á Suðurlandi.