Eimreiðin - 01.01.1905, Síða 9

9
kostnaður borinn saman við árstekjur landssjóðs, verður yfirlit yfir
hlutfallið á þessa leið:
1. Laun embættismanna.................................. nál. 30 °/o
2. Laun og útgjöld við embættisrekstur................. rúml. 33 °/o
3. Laun, embættisrekstur og uppeldisk. embættism. . . . rúml. 35 °/o
4. Laun, embættisr., uppeldisk, og eftirl. embættism. . . nál. 43 °/o
5. Allur embættisk. úr landssj. (embættism. og starfsm.) rúml. 52°/o
Eins og af þessu má sjá, gengur þannig meira en helmingur
af öllum tekjum landssjóðs til embættiskostnaðar, og er ekki von
að vel fari, þegar svo er ástatt. Pað er því engin furða, þó út-
lendingum, sem öðru eiga að venjast, blöskri að sjá þetta og taki
undir með herra Krabbe, er hann minnist á fyrirætlan alþingis að
auka enn á embættiskostnaðinn með stofnun lagaskóla o. fl., þar
sem hann segir: »Petta er greinilegur vottur um það hóflausa
gildi, sem vér áður gátum um, er menn á Islandi álíta að em-
bættisstéttin hafi, og hörmulegt dæmi þess, hve mjög skortir á
fullan skilning á nauðsyninni á að beita sér öllum til þess, að
greiða úr þeim málum, sem eitthvert gildi hafa fyrir alla alþýðu
manna, betri mentun hennar og einkum að veita henni meiri
fræðslu og leiðbeining í hinum tveimur aðalatvinnugreinum lands-
ins, landbúnaði og fislciveiðum«.
Hve miklu meiri embættiskostnaðurinn er hjá oss en öðrum
þjóðum, má meðal annars sjá af því, að í Danmörku, þar sem
árstekjur ríkissjóðsins eru 70 miljónir, ganga ekki nema tæplega
8°/o af öllum árstekjum landsins til embættislauna (borgaralegir
embættismenn), og þó kostnaður við her og flota sé dreginn frá,
nema þó embættislaun Dana ekki nema tæplega io°/o af öllum
öðrum útgjöldum þjóðfélagsins.
Menn munu nú hafa það svar á reiðum höndum, að þar sé
ólíku að gegna, öðruvísi ástatt hjá oss. í Danmörku sé þéttbýli
svo mikið, að þar megi komast af með miklu færri embættis-
menn, en hjá oss sé svo strjálbýlt, að óhjákvæmilegt sé að hafa
langtum fleiri embættismenn að tiltölu. Auðvitað er mikið hæft í
þessu, en of mikið má af öllu gera, og á það vel heima um
þetta. Vér neitum því alls eigi, að vér getum ekki komist af
með jafnfáa embættismenn og Danir að tiltölu; en hinu neitum
vér algerlega, að nauðsyn sé á að hafa þá jafnmarga og þeir
eru nú.
Lítum til nágranna okkar og frænda Færeyinganna. Hjá