Eimreiðin - 01.05.1898, Síða 75

155
jafnan hefur sýnt í ritstörfum sinum, þar sem ekki er nóg með það, að
hann hafi jafnaðarlegast engan eyri fengið fyrir vinnu sína, heldur jafn-
vel orðið að greiða töluvert fje úr eigin sjóði til þess að koma þeim
á prent, þó þau hefðu að rjettu lagi átt að vera gefin út á alþjóðar
kostnað. V. G.
t
Islenzk hringsjá.
BÆKUR SENDAR EIMR EIÐINNI1.
GUÐMUNDUR FRIÐJÓNSSON: BÚKOLLA OG SKÁK. Tvær send-
ingar í garð apturhaldspresta. Rvík 1897. Hin fyrri af ritgerðum þessum
(sem áður hefur verið prentuð í »FjaIlkonunni«) er vöm fyrir prjedikanir síra
Páls heitins Sigurðssonar og rituð gegn ummælum síra Friðriks Bergmanns og
síra Jóns Helgasonar um þær. Hin ritgerðin er rituð gegn grein eptir síra Arn-
ljót Ólafsson í »Kirkjublaðinu« um fríkirkju og um frelsi þjóðkirkjunnar á
íslandi. Báðar eru greinarnar röggsamlega ritaðar og hafa hina sömu kosti og
þær greinar, er áður hafa birzt eptir sama höfund, — en líka sömu gallana og
þá ekki hvað sizt. Málið er snillilegt og kjarnyrt og röksemdirnar optast all-
góðar, en gorgeirinn er svo hóflaus, að mann væmir við. Það er helber mis
skilningur, ef höf. heldur, að sönn djörfung sje fólgin í því, að bölsótast áfram
sem hálfvilltur berserkur með ruddalegri mikilmennsku gegn andstæðingum sín-
um. Slíkt verður ekki álitið annað en gortara-reigingur, sem hlýtur að fæla þá
menn frá höf., sem annars kynnu að vera honum samdóma, og þannig draga
tilfinnanlega úr sannfæringarafli þess, sem sagt er. — Annars vildum vjer alvar-
lega ráða höf. til að fara nú að fást við einhver þarfari viðfangsefni, en hann
hann hingað til hefur verið að glíma við, því oss þykir sárt að vita til þess, ef
þeim góðu hæfileikum til ritsmíða, sem hann auðsjáanlega er búinn, er eingöngu
varið til fánýtra stílæfinga. Vjer viljum því fastlega skora á hann að afneita
sem allra fyrst þeirri herfilegu og skaðlegu villukenning, sem hann setur fram í
eptirmála sínum, að þegar um bókmenntir sje að ræða, þá sje það ekki aðal-
atriðið, hvaö sagt sje, heldur hvernig það sje sagt. Vjer vitum vel, að þessi kenn-
ing ekki er upp fundin af höf., heldur innflutt frá útlöndum. En hún er eitt
af því, sem vjer vildum óska að frysi í hel, jafnskjótt og hún er komin inn
fyrir landsteinana. Snilldarleg búningsíþrótt er afarmikils virði, en aðalatriöið
er og mun jafnan verða, hvað sagt er. Trúi höf. ekki oss, þá viljum vjer biðja
hann að lesa, hvað Bjömstjerne Björnson og Leo Tolstoj segja um þessa ffönsku
spillingarkenning hans. Þeir eru þó engir kögursveinar í ríki andans og bók-
menntanna.
1 Sbr. athugasemd á bls. 76.