Eimreiðin


Eimreiðin - 01.05.1898, Side 2

Eimreiðin - 01.05.1898, Side 2
82 er þá lika fágætt að einstaka hugmaður þorir að ganga móti straumnum og ganga í berhögg við »rödd þjóðarinnar«, sem óneit- anlega getur stundum látið óþægilega illa í eyrum. Jeg vona að orð mín verði ekki misskilin; jeg finn hvorki köllun nje hæfileika hjá mjer til að skipa mjer á bekk með hin- um fáu hugmönnum, er telja það skyldu sína að tala gegn og vara við því dálæti, sem menn hafa nú svo almennt á meirihlut- anum og rjetti meirihlutans. Jeg er miklu fremur öldungis sann- færður um, að sannarlega hollt, gott og rjettlátt fjelagslíf, hvort heldur er í ríki, eða blátt áfram í fjelagi eða samkvæmi, verður nauðsynlega að byggjast á þeim skoðunum, er ríkjandi eru hjá meirihluta hlutaðeigandi fjelagsmanna, en — og á þetta »en« legg jeg afarmikla áherzlu — til þess útheimtist fortakslaust, að hver einstakur þessara fjelagsmanna hafi ákveðna skoðun, bygða á sjálf- reynd og sjálfstæðri rannsókn á því málefni, sem hann á að greiða atkvæði um. Eigi fyllilega að meta úrskurð meirihlutans, sem sannan og rjettmætan vott hinnar sönnu skoðunar fjelagsins, verð- ur að krefjast þess, að hver einstaklingur, sem atkvæði greiðir, hafi aflað sjer öldungis sjálfstæðrar sannfæringar á því máli, sem um er að ræða, og sú sannfæring verður að vera algjörlega óhlut- dræg og óháð óviðkomandi atvikum. Það stendur á sama hvort atkvæðagreiðslan er um þjóðmál og fer fram á þjóðþingi, eða kemur einstöku fjelagi við og fer fram á aðalfundi þess. Við þing- kosningarnar verður það þingmannsefni hlutskarpast, er flestir rjetta hendurnar upp fyrir, og á aðalfundi er sú uppástunga sam- þykkt, sem fær flest atkvæði; meirihlutinn hefur allt af rjett fyrir sjer, eða svo jeg viðhafi latnesku orðin: Vox populi, vox dei. Vjer mundum allir, og það jafnvel hugmennirnir, sem jeg minntist á, skjótt verða á eitt sáttir um það, að þetta væri gott og blessað, gætum vjer að eins verið vissir um, að einstaklingar þeir, er atkvæði greiða, hver um sig hefðu með hyggni og óhlut- drægni aflað sjer þeirrar sannfæringar, er atkvæðagreiðsla þeirra byggist á. Vjer gætum þá í opinberum þjóðmálum með góðri samvizku fylgt þeirri grein, er stendur í lögum allflestra fjelaga: »Aðalfundur hefur æðsta úrskurðarvald í öllum málefnum fjelags- ins«; vjer gætum þannig hiklaust viðurkennt fullveldi þjóðarinnar, því að þjóðin væri þá safn fullmenntaðra og fullþroskaðra ein- staklinga, er jafnan hefðu skýrar, vel íhugaðar og vel rökstuddar

x

Eimreiðin

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.