Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1927, Síða 48

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1927, Síða 48
50 hefur hann hlotið að vera, án þess hefði varla slíkur höfðingi, ágætis Iæknir og afburða valmenni, sem var Rafn Sveinbjörnsson (d. 1213) á Rafnseyri, sótt svo langt að kvonfangi Hallkötlu dóttur Einars. (Sjá sögu Rafns — með biskupasögum eldri). Hitt getur Iíka verið — sem sumir ætla, en mér þykir ólikara — að einhverjir hafi gefið fé til ferjunnar í guðsþakkaskyni, til þess að greiða fyrir krossferðafólki. En hvort sem var, og hvort einn gaf eða fleirri, þá var samin máldagi, eða skjalfest gjöfin og skilyrðin sem henni fylgdu. Máldagi þessi er enn til, og sýnist vera að öllu óbreyttur. En sami Ijóður er á honum og flestum öðrum elstu máldögum, að bæði vantar heimildarmenn og tímatal. Líklegast þykir, að hann sé gerður litlu eftir 1200 — og gæti þá vel verið settur með ráði Páls biskups Jónssonar og Halls lögsögumanns. Máldagi þessi er einsdæmi að því leyti, sem ekki þekkist annar slíkur um nokkurn ferjustað á íslandi. Hann er og að öllu merkilegur, og samgróinn ritsnillingum fornaldar, fáorður og kjarnyrtur, — en vegna þess nokkuð torskilinn á hundavaðslestri. Tel eg því rétt og skylt að prenta máldagann aftur (sjá Fbrs. I. bls. 319) með þeim skýr- ingum sem föng eru til. En til þess að spara rúm og tvítekningar, set eg greinagerð og athugasemd jafnframt, milli sviga inn í sjálfan máldagann. Feriu maldagi a olfus a. Þessi er feriu maldagi a olfus a. at þar liggr til land at feriu (jörðin Kirkjuferja í Ölfusi) ok kyr iij, (3 kýr) engi teigr á straums- nesi. (Straum-s-nes kallast enn slægjuland mikið að mestu frá Kallað- arnesi en nokkru frá Flóagafli. Þáverandi Straumsnes er nú víst að mestu brotið af ánni. Líkara að »engiteigur« hafi verið afmarkaður slægjublettur — sem svaraði fóðrinu fyrir kýrnar þrjár? — heldur en ákveðin stærð, án aðgreiningar. Og undanskilin Kallaðarnes torfunni, fremur en viðbót frá Flóagafli) kasta tvitogum kesti i feriu land firi utan a. (Gefandinn hefur átt — eða keypt til að gefa nýja ferju- staðnum — Kirkjuferju, — með Auðsholti, óbygðu úr og sameign þá líka? — ekki aðeins afgjaldið og áfangastaðinn fyrir ferðamenn, heldur líka undanskilið leiyuliðanotum þar, mótak nægilegt fyrir bóndann í Kallaðarnesi. í Kirkjuferjulandi er enn afbragðs mótak, 15 stungur að sögn. »Tvítugur« köstur mun vera 20 álnir á lengd, upp úr jafn- langri mógröf, og alt að helmingi þess á vídd, eða eftir því sem þá var venja) þar skal sa er kalldaðarnes1) a ok fe þetta varðveitir fa 1) d i nafni þessu, varla eldra en frá afriturum á 14 eða 15 öld, þá er mest breytast nöfn og afbakast.

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.