Morgunblaðið - 16.07.2000, Blaðsíða 2

2 B SUNNUDAGUR 16. JÚLÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ
H
iBORGARAR
/
ISLAND á fast sæti fyrir einn
nemanda á hvoru ári og tekur
með framlagi sínu þátt í að
fjármagna rekstur þessa
skóla, sem er sá níundi í röð tíu
alþjóðlegra menntaskóla undir
sama heiti, United World Coll-
ege, en þeir útskrifa allir stúd-
enta með alþjóðlega stúdentsprófið
IB (Intemational Baccalaureate),
sem er viðurkennt af velflestum há-
skólum heims.
Skólinn hefur vart slitið bams-
skónum, því fyrstu nemendumir
komu saman í Haugland haustið 1995
þannig að það var vorið 1997 sem
fyrstu alþjóðlegu stúdentamir út-
skrifuðust í Flekke.
Allir nemendumir hafa að minnsta
kosti lokið einu ári í menntaskóla í
sínu heimalandi,áður en þeir hefja
námið í Flekke. Það er valnefnd í
hverju landi sem sér um að velja
nemenduma, og fer valið oftast fram
með forkeppni, þar sem námsárang-
ur ræður því hverjir fá skólavist.
Rektor skólans frá upphafi hefur
verið Kanadamaðurinn Tony
Macoun, en hann starfaði áður við
UWC í Vancouver í Kanada. Á mikl-
um annadegi, rétt fyrir skólaslit, fæ
ég Tony til þess að setjast niður með
mér á huggulegri skólastjóraskrif-
stofunni með útsýni yfir fjöllin og
spegiltæran Flekkefjord.
í BLÍÐU OG STRÍÐU I TVÖ ÁR
Hver er sagan á bak við þessa al-
þjóðlegu menntaskólakeðju?
„Það var árið 1962 sem breskum
hópi manna, sem allir höfðu gegnt
hermennsku, hugkvæmdist að með
því að safna saman í einn skóla
ungmennum á aldrinum 16 til 19
ára, hvaðanæva úr heiminum, væri
hægt að auka skilning og umburðar-
lyndi manna á meðal og þjóða í milli,
sem jafnframt yrði þá til þess að gera
veröldina að friðsamlegri bústað fyr-
ir okkur jarðarbúa.
Ungt fólk á þessum aldri er vissu-
lega komið með tilfinningu fyrir eigin
þjóðerni, menningu og sögu landsins
síns, en það er svo opið og móttæki-
legt, að það er ekki orðið rígbundið af
hefðum og fyrirfram ákveðnum
þankagangi.
Hugmyndin - að safna eins og 200
hæfileikaríkum ungmennum saman
frá mismunandi löndum, láta þau búa
saman, læra saman og lifa saman í
gegnum súrt og sætt í tvö ár - var í
huga þessara manna sem voru frum-
kvöðlamir talin líkleg til þess að
stuðla að því að friðsælla yrði í heim-
inum. Þeir höfðu því afar háleitar
hugsjónir, mennimir sem komu
fyrsta skólanum á laggimar.
Það var alltaf Ijóst, að þetta yrði að
verða keðja skóla um allan heim ef
upphaflegu markmiðin ættu að nást.
Sá fyrsti leit dagsins ljós í Suður-
Wales í Bretlandi, The Atlantic
UWC, og í dag em skólamir 10. Þessi
hér er sá m'undi í röðinni, en sá nýjasti
og tíundi er á Indlandi, Mahindra
UWC.
Það sem er sérstakt við þennan
skóla hér í Noregi er að hann er sá
fyrsti sem er stofnaður af fyrrver-
andi nemendum UWC. Það var hóp-
ur norskra nemenda sem hafði fengið
tækifæri til þess að nema við The
Atlantic UWC á sjöunda áratugnum
sem tók sig saman áratugum síðar,
eða um miðjan níunda áratuginn, og
ákvað að stefna að því að einn skóli í
keðjunni ætti heimili í Noregi.
Þessi skóli er norrænn, ekki norsk-
ur, og Norðurlöndin öll em gestgjaf-
ar hér og leggja fram fé til skólans,
þó að í mismiklum mæli sé.“
MANNLEGI ÞÁTTURINN
GEGNIR LYKILHLUTVERKI
Ef þú berð nú saman þennan
menntaskóla við aðra - hvað er það
sem mun nýtast nemendum ykkar
best í framtíðinni og hver verður
þeirra helsti ávinningur af því að hafa
verið hér?
„Eg held að enginn vafi leiki á að
þar gegnir mannlegi þátturinn í öll-
um sínum fjölbreytileika lykilhlut-
verki. Ki-akkar á þessum aldri, 16 til
18 eða 19 ára, koma hingað frá 85
þjóðlöndum, full af hugsjónum æsk-
unnar, en em um leið á margan hátt
afar bamaleg og lítt reynd. Þau hafa
öll staðið sig frábærlega í skóla í sínu
heimalandi og koma hingað haldin
bamslegum eldmóð og trúa því að
það muni reynast þeim létt verk að
breyta heiminum - til hins betra!
Hér reka þau sig á og þurfa einatt
að leysa sín ágreiningsefni og misklíð
sem upp kann að koma, án utanað-
komandi aðstoðar. Þau komast að því
að það er erfitt að búa saman í svona
lokuðu og þröngu samfélagi. Þau búa
saman fimm og fimm í herbergi, sem
krefst auðvitað geysilegrar tillits-
semi í garð náungans.
Þau eru undir ákveðnum aga, en
um leið hafa þau ákveðið frelsi, frelsi
sem er meira en þau hafa í heimahús-
um - frelsi sem gerir þær kröfur til
þeirra að þau axli ábyrgð á sjálfum
sér. Það er kannski stærsti og mikil-
vægasti þátturinn í því sem við kenn-
Tony Macoun, rektor RCNUWC frá upphafi, segir hugmyndafræðina á bak
við þessa alþjóðlegu skólakeðju vera í fullu gildi enn þann dag í dag.
Wiseman Koster frá Swaziland var
klæddur fána við útskriftina.
RCNUWC er í 10 kilómetra fjarlægð frá Dale sem er þrjú þúsund manna þorp við Dalefjord. Næsti byggðakjarni er
Flekke, um 2 kílómetra frá skólanum, en þar búa innan við 200 manns. Það verður því ekki sagt að heimsins glys
ogglaumurglepji fyrir ungmennunum, þarna á hjara veraldar.
um nemendum okkar, þáttur sem
mörg menntakerfi láta alveg liggja á
milli hluta - að kenna nemendum að
axla ábyrgð á sjálfum sér. Venjulega
er látið þar við sitja að segja við ungt
fólk hvað það á að gera en það er auð-
vitað nauðsynlegt að sýna þeim um
leið hvemig þau eiga að axla ábyrgð-
ina og fá þau til þess að skilja hvers
vegna þau þurfa að vera ábyrg.
MARGIR FÁ SKÓLASTYRK í
VIRTUSTU HÁSKÓLA HEIMS
Þau uppgötva sjálf sig á vissan hátt
á nýjan leik og mörg hver staðfestast
í þeim ásetningi að hafa áhrif til góðs.
Hér læra þau geysilega mikið, ekki
bara í bóklegum greinum og kannski
minnst í bóklegum greinum, þótt
kröfur okkar séu mjög miklar í þeim
efnum, enda fá nemendur okkar
skólavist og margir styrki til náms í
bestu háskóla heims.
Annað sem einkennir nemendur
okkar, er að þeim lærist að vilja deila
ávinningi með öðrum.
Ég hef jafnan sagt að sérhverjum
skóla beri skylda til þess að leggja
nemandanum það í té, sem hann þarf
á að halda, til þess að ná árangri.
Þannig verður til gott prógramm,
sem skilar okkur góðum og hæfum
nemendum.
Nemendurnir sem koma hingað
búa auðvitað yfir óvenju mikilli
breidd, því þeir eru smækkuð mynd
af jarðarkringlunni. Sú kvöð hvílir á
nemendunum hér, að þeir verða að
deila öllu því sem þeir geta deilt með
samnemendum sínum.
Hér hafa undanfarin tvö ár verið
við nám nemendur frá 85 löndum.
Nemendurnir deila þjóðerni sínu,
menningu, lífsháttum, klæðaburði,
trúarbrögðum, lífsafstöðu, bók-
menntum, popptónlist, hveiju sem
er, hver með öðrum. Þú þarft ekkert
að verða hissa, ef þú rekst á vini ís-
lensku nemendanna frá Afríku, segj-
um bara frá Súdan, þótt þú heyrir þá
söngla eitthvað á íslensku eða að þú
heyrir Nive, sem er frá Grænlandi,
fara með kvæði á úkraínsku.
Þeir nemendur sem eiga við ein-
hverja fötlun að stríða deila þeirri
reynslu hver með öðrum og reyna að
læra hver af öðrum.“
ELLEFU FATLAÐIR NEMENDUR
OG13 FRÁ SOS-ÞORPUM
Nú hef ég séð óvenju marga
fatlaða einstaklinga héma, miðað við
200 manna skóla. Er einhver kvóti
Ólikur uppruni -
llkar áherslur
Viðmælendur mínir úr hópi nemenda eru frá Ung-
verjalandi, íslandi, Jamaíka, Chile og Súdan. Ég
bar sömu spurningarupp við þau öll: Hvernigfréttir
þú af þessum skóla? Hvern telur þú helsta ávinn-
inginn fyrir þig hafa verið af dvölinni hér? Hvað
hefur reynst þér erfiðast vió dvölina hér?
PETI Varga, 19 ára brosmildur
Ungveiji, hefur fengið skólastyrk til
þess að nema við Yale-háskóla í
Bandaríkjunum. Hann verður fyrst-
ur fyrir svörum: „Ég á vin sem var
við nám í UWC. Hann sagði mér frá
reynslu sinni, sem kveikti hjá mér
áhuga, enda langaði mig til þess að
fara í háskólanám í Bandaríkjunum
og vissi að nám í svona alþjóðlegum
menntaskóla myndi auðvelda mér að
gera þann draum að veruleika.
UPPIÁ STÓL STENDUR
MÍN KANNA
Ég tók því þátt í keppninni heima í
Ungveijalandi sem fer fram ár hvert
á landsvísu og vann skólavist hér,
Það sem á eftir að koma mér að
mestum notum í framtíðinni eftir
námið hér er að ég er miklu færari
um að skipuleggja líf mitt og tíma nú
en áður. Ég hef aldrei dvalist lang-
dvölum að heiman áður og þurfti því í
fyrsta sinn að bera ábyrgð á mér,
gerðum mínum, tíma og námi.
Ég held ég hafi lært að þekkja
sjálfan mig mun betur en ég gerði áð-
ur, jafnvel þótt ég verði að játa, að
sumt í þeim kynnum mínum hefur
valdið mér nokta-um vonbrigðum.
Auk þess held ég að ég hafi þrosk-
ast mjög mikið á þessum árum og
umburðarlyndi mitt gagnvart öðrum
PETIVARGA -19 ára frá Ung-
verjalandi, á leiðinni í Yale-
háskólann í Bandaríkjunum.
og umhverfinu hafi vaxið til muna. Ef
manni tekst ekki að þjálfa hjá sér
umburðarlyndi og þolinmæði í skóla
eins og þessum, litlum og lokuðum,
en um leið alþjóðlegum heimi, þá er
maður einfaldlega á rangii hillu.
Síðast en ekki síst hef ég fræðst
heil ósköp um önnur lönd, aðallega
þau lönd sem vinir mínii- eru frá. Eg
kann meira að segja að syngja „Uppi
á stól, stendur mín kanna“ á ís-
lensku!" segir Peti heldur stoltur og
bætir við annarri setningu á íslensku
sem hann er ekki minna stoltur af:
„Ég þú hittast. Tuttugu mínútur!“
„Það sem hefur reynst mér erfið-
ast við veruna hér í Flekke hefur ver-
MARÍN TUMADÓTTIR -17 ára frá
íslandi, var að Ijúka fyrra ári sínu í
RCNUWC.
íð ýmislegt á félagslega sviðinu. Ég
saknaði vina minna og fjölskyldu
óheyrilega til að byija með. Þetta
hefur einnig verið erfitt fræðilega,
því mikil streita er i skóla eins og
þessum, þar sem flestir keppa að
sama markmiði. Þannig streita er
smitandi og þvf gat kveikiþráðurinn
á verstu álagstímunum verið ansi
stuttur - svo stuttur að sumir nem-
endanna hafa lent inni á sjúkrahúsi
vegna streitu eða taugaáfalls.
En allt þess háttar er nú að baki og
núna man ég bara það jákvæða og
fallega. Sérstaklega vinina sem ég
hef eignast hér - vini sem ég er viss
um að ég á fyrir lífstíð."
CATHRYN O’SULUVAN -18 ára frá
Jamaika, fertil Bandaríkjanna í há-
skólanám við MacAlistair.
Marín Tumadóttir, sautján ára ís-
lensk stúlka, önnur tveggja Islend-
inga við skólann, er búin með fyrra
árið sitt. Hún tók fyrsta mennta-
skólaárið í Menntaskólanum við
Hamrahlíð. Hún er frá Hólum í
Hjaltadal, en hefur dvalist langdvöl-
um með fjölskyldu sinni í Airíku, þar
sem faðir hennar starfaði.
SÁ AUGLÝSINGU UM SKÓLANN
í MORGUNBLAÐINU
„Ég sá fyrst auglýsingu um skól-
ann i Morgunblaðinu þegar ég var í 9.
bekk og ég klippti hana út og geymdi.
Þá var ég nýkomin heim frá Afiíku,
en skólinn sem ég var í í Afríku ætl-