Morgunblaðið - 28.12.1990, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 28. DESEMBER 1990
Fjárlagahallinn 1991 rúmlega 4 milljarðar:
Hallínn jókst um 11%
í meðförum Alþingis
Ríkissjóður rekinn með 5,5 til 6 milljarða halla í ár
FJÁRLÖG ársins 1991 voru samþykkt með 4.069 milljóna króna
haila. Tekjur rikisins verða 101.698 milljónir og útgjöld 105.767 millj-
ónir samkvæmt frumvarpinu og hækkuðu útgjöld um 2,5% og tekjur
um 2,1% frá fjárlagafrumvarpi í meðferð Alþingis. Halli jókst um
400 milljónir eða um rúm 11%. Á árinu 1990 er gert ráð fyrir að
rikissjóður verði rekinn með milli 5,5 og 6 milljarða halla, en sam-
kvæmt fjárlögum ársins átti hallinn að vera 3,7 milljarðar.
Samkvæmt íjárlögum fyrir árið
1991, sem samþykkt voru fyrir jóla-
leyfi þingmanna, verða tekjur ríkis-
sjóðs 101.698 milljónir króna alls.
Utgjöld ríkissjóðs verða hins vegar
105.767 milljónir króna samkvæmt
frumvarpinu, þannig að hallinn á
ríkissjóði er áætlaður 4.069 milljón-
ir króna.
Á undanförnum þremur árum
hefur endanlegur halli á ríkissjóði
orðið meiri heldur en gert hefur
verið ráð fyrir í ijárlögum. Fjárlög
fyrir árið 1990 voru samþykkt með
3,7 milljarða halla, en samkvæmt
upplýsingum frá fjármálaráðuneyt-
inu er nú gert ráð fyrir að endanleg-
ur halli verði milli 5,5 og 6 milljarð-
ar króna. Árið 1989 gerðu ijárlög
ráð fyrir að tekjur ríkisins yrðu
meiri en gjöld og rekstrarafgangur
yrði um 600 milljónir. Endanleg
útkoma var hins vegar halli upp á
6,1 milljarð. Fjárlög ársins 1988
voru samþykkt hailalaus, en sam-
kvæmt ríkisreikningi varð hallinn
það ár 7,2 milljarðar. Árið 1987 bar
hins vegar svo við, að gert var ráð
fyrir meiri halla í fjárlögum en raun
varð á. Fjárlög voru þá samþykkt
með 2,8 milljarða halla, en útkoman
varð 2,7 milljarða halli.
Árið 1987 var gert ráð fyrir í fjár-
lögum að tekjur ríkissjóðs yrðu 43
milljarðar króna og gjöld 45,9 millj-
arðar. Endanleg útkoma varð, sam-
kvæmt ríkisreikningi, 49 milljarða
tekjur og 51,7 milljarða útgjöld.
í fjárlögum ársins 1988 var gert
ráð fyrir að bæði tekjur og gjöld
ríkissjóðs myndu nema 63,1 millj-
arðum króna, en raunin varð sú, að
tekjurnar urðu 64,4 milljarðar en
gjöldin 71,6 milljarður.
I Ijárlögum ársins 1989 voru tekj-
urnar áætlaðar 77,1 milljarður en
gjöldin 76,5 milljarður. Samkvæmt
ríkisreikningi urðu tekjur ríkisins
hins vegar 80 miiljarðar króna, en
gjöldin 86,1 milljarður.
I fjárlögum ársins, sem nú er að
líða, var gert ráð fyrir að tekjur
ríkisins yrðu 91,5 milljarðar króna
og gjöldin 95,2 milljarðar. Endan-
legar tölur liggja ekki fyrir vegna
þessa árs en miðað við ijáraukalög,
sem voru samþykkt í desember,
verða tekjurnar 92,6 milljarðar og
gjöldin 97,7 milljarðar. Síðustu
áætlanir ijármálaráðuneytisins gera
hins vegar ráð fyrir því að tekjurnar
verði minni en þar var áætlað, þann-
ig að hallinn á ríkissjóði árið 1990
verði á bilinu 5,5 til 6 milljarðar
króna.
Morgunblaðið/Þorkell
Dr. Sturla Friðriksson formaður sjóðsstjórnar afhendir Halldóri
Halldórssyni fyrrverandi prófessor, heiðursverðlaun úr Verðlauna-
sjóði Ásu Guðmundsdóttur Wright.
Verðlaunasjóður Ásu Guðmundsdóttur Wright:
Yiðiirkemiing fyrir
íslenskurannsóknir
DR. HALLDÓR Halldórsson fyrrverandi prófessor, hlaut heiðursverð-
laun úr Verðlaunasjóði Ásu Guðmundsdóttur Wright, fyrir árið 1990.
Eru þau veitt fyrir rannsóknir Halldórs á íslensku máli og fyrir að
stuðla að varðveislu íslenskrar tungu og bættri notkun móðurmálsins.
„Ég er tekinn að reskjast og lít á þessi verðlaun sem viðurkenningu
á fyrri störfum en ekki sem hvatningu til nýrra afreka,“ sagði Dr.
Halldór Halldórsson í þakkarávarpi sínu og sagðist jafnframt telja
viðurkenninguna jafngilda akademískri gráðu.
„Islensk tunga hefur reynst far-
sæll samnefnari fyrir þá sem byggðu
þetta land,“ sagði Dr. Sturla Frið-
riksson formaður sjóðsstjórnar með-
al annars við verðlauna afhending-
una. „Varðveisla íslenskrar tungu
stuðlaði að því, að landsmenn litu á
sig sem eina, sámstofna heild, sér-
stæða norræna þjóð, sem átti rétt á
því a’ vera sjálfstæð. Með því að
viðhalda tungunni, tryggjum við
öflugustu stoð íslenskrarmenningar.
Einn dugmesti liðsmaður í þeirri
baráttu á þessum tímum og einn af
okkar fremstu málræktarmönnum
er Halldór Halldórsson, sem hefur
verið afkastamikill fræðimaður og
kennari í íslensku og íslenskri mál-
fræði.“
Halldór Halldórsson er fæddur á
ísafirði 13. júlí 1911. Foreldrar hans
voru Halldór Bjarnason verkstjóri
og síðar kaupmaður og kona hans
Elísabet Bjarnadótti. Hann varð
stúdent frá Menntaskólanum á Ak-
ureyri 1932 og hóf síðan nám við
Háskóla íslands í íslenskum fræðum,
með málfræði sem aðalgrein. Lauk
þaðan magisterprófi 1938. Eitt af
höfuðverkefnum Halldórs hafa verið
rannsóknir hans á orðum, orðtökum
og sögu þeirra. Varði hann doktors-
ritgerð við Háskóla íslands 1954 um
íslans orðtök, en síðar fullkomnaði
hann það verk og samdi nýtt rit,
Islenskt orðtakasafn í tveimur bind-
um sem Almenna bókafélagið hefur
gefið út.
„Úr myndabók Jón-
asar“ á Litla sviði
Þj óðleikhússins
LEIKGERÐ Halldórs Laxness á sögum og kvæðum Jónasar Hallgríms-
sonar við tónlist eftir Pál ísólfsson verður frumsýnd á Litla sviði
Þjóðleikhússins í dag, föstudaginn 28. desember. Leiksýningin „Úr
myndabók Jónasar Hallgrímssonar" var frumflutt í leikstjórn Lárus-
ar Pálssonar á Listamannaþingi í Trípolíbíói árið 1945 á hundrað
ára ártíð Jónasar Hallgrímssonar. Nú er Guðrún Þ. Stephensen leik-
sljóri sýningarinnar og Þuríður Pálsdóttir tónlistarstjóri en hún söng
í fyrsta skipti opinberlega er hún söng Kossavísur í sýningunni 1945.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Frá afhendingu styrks úr Minningarsjóði Þorvalds Finnbogasonar
stúdents.
Styrkur úr Mmningar-
sjóði Þorvalds Finn-
bogasonar stúdents
FRÚ VIGDÍS Finnbogadóttir forseti íslands afhenti Steingrími Páli
Kárasyni verkfræðinema námsstyrk að upphæð 65.000 krónur úr
Miriningarsjóði Þorvalds Finnbogasonar stúdents 21. desember sl.
Afhendingarathöfnin átti sér stað í Skólabæ, móttökustað Háskóla
íslands, að viðstöddum foreldrum styrkþegans, rektor og konu hans,
föstum kennurum verkfræðideildar, mökum þein’a og öðrum gestum.
Handritið að þessari sýningu var
komið í glatkistuna en í tilefni Jón-
asarþings er haldið var á Kjarvals-
stöðum í júní fóru þær listakonurn-
ar, Guðrún og Þuríður, á stúfana
og tókst að finna handritið og bættu
síðan við það nokkrum atriðum í
samráði við Halldór Laxness. Fhr-
sýning var á verkinu á Kjarvalsstöð-
um 16. og 17. júní í sumar. Leiksýn-
ingin er einkum byggð upp á leik-
gerð af ævintýrum Jónasar, en inn
í sýninguna tvinnast ljóð, söngur,
ballettar og látbragðsleikur. Ramm-
inn um leikgerð Halldórs er Grasa-
ferð Jónasar. Pilturinn og stúlkan
eru á grasafjalli og hann látinn segja
henni sögurnar sem kvikna síðan
til sjálfstæðs lífs í leik. Af þeim má
nefna Legg og skel, Stúlkuna í turn-
inum og gamansöguna um heim-
sókn Viktoríu Englandsdrottningar
til Filippusar Frakkakonungs úr
sendibréfi Jónasar til Konráðs Gísla-
sonar.
Leikmynd og búninga „Mynda-
bókarinnar" hannaði Gunnar
Bjarnason, danshöfundur er Lára
Stefánsdóttir og ljpsahönnuður Ás-
mundur Karlsson. í sýningunni leika
þau Katrín Sigurðardóttir óperu-
söngkona, sem- leikur stúlkuna,
Torfi F. Ólafsson, 15 ára, sem leik-
ur piltinn, og Þjóðleikhúsleikararnir
Gunnar Eyjólfsson, Jón Símon
Gunnarsson, Hákon Waage, Þóra
Friðriksdóttir og Þórunn Magnea
Magnúsdóttir. Listdansarar í sýn-
ingunni eru Sigurður Gunnarsson,
Lilja ívarsdóttir, Margrét Glsladótt-
ir, Pálína Jónsdóttir, Ingibjörg Agn-
es Jónsdóttir og Hrefna Smáradótt-
ir og hljóðfæraleikararnir úr Kamm-
ersveit Reykjavíkur, þau Hlíf Sigur-
jónsdóttir, Lilja Hjaltadóttir, Ses-
selja Halldórsdóttir, Bryndís Halla
Gylfadóttir og Krzysztof Panus.
Að þessu sinni verða nokkrar
helstu ljóðaperlur Jónasar fluttar
fyrir hlé af sömu leikurum og taka
þátt í sýningunni auk heiðursgesta
úr hópi þekktustu leikara Þjóðleik-
hússins. Heiðursgestir ljóðalestrar á
frumsýningu verða Herdís Þorvalds-
dóttir og Róbert Arnfinnsson og á
2. sýningu Bryndís Pétursdóttir og
Baldvin Halldórsson. Þá syngur
Katrín Sigurðardóttir einsöng. A_ð-
eins verða fimm sýningar á „Úr
myndabók Jónasar Hallgrímssonar"
á Litla sviði Þjóðleikhússins og verða
þær 28. og 30. desember og 4., 6.
og II. janúar.
(Fr é ttati 1 ky n n i ng)
Minningarsjóður Þorvalds Finn-
bogasonar stúdents var stofnaður
af Finnboga Rúti Þorvaldssyni pró-
fessor og konu hans, Ástu Sigríði
Eiríksdóttur, til minningar um son
þeirra, sem lést á tuttugasta aldurs-
ári. Tilgangur sjóðsins er að styrkja
stúdenta til náms við verkfræðideild
Háskóla íslands eða til framhalds-
náms \ verkfræði við annan há-
skóla. Á undanförnum árum hefur
styrkþegi sjóðsins verið sá verk- ■
fræðinemi á fjórða námsári, sem
náð hefur bestum heildarárangri.
Steingrímur Páll Kárason er
Þingeyingur að uppruna, en faðir
hans var bóndi í Pálmholti. Hann
varð stúdent frá Menntaskólanum
á Akureyri 1987 og hóf verkfræði-
nám við Háskóla íslands þá um
haustið. Leggur hann stund á véla-
verkfræði og hefur náð þeim ár-
angri að meðaleinkunn hans er um
9 að loknum 95 námseiningum af
þeim 120, sem þarf til að ljúka loka-
prófi í verkfræði. Af þeim 543 verk-
fræðingum, sem þegar hafa útskrif-
ast með lokapróf frá Háskóla ís-
lands, hafa aðeins tveir hlotið með-
aleinkunn yfir 9.
Foreldrar Steingríms eru Kári
Steingrímsson bóndi og kona hans,
Sigríður Guðjónsdóttir.
Reykjafoss:
Missti útbyrð-
is sjö gáma
REYKJAFOSS, skip Eimskipafé-
lagsins, missti sjö gáma útbyrðis
er skipið fékk á sig brotsjó aðfara-
nótt laugardagsins 22. desember.
Að sögn Þórðar Sverrissonar
framkvæmdastjóra, hallaðist skipið
þegar sjórinn reið yfir og féllu út
fjórir 40 feta fystigámar og þrír
flutningagámar. Skipið var á leið til
landsins og var statt í vondu veðri
og ellefu vindstigum í um 400 sjómíl-
um suð- vestur af landinu. í frystigá-
murium var fisku frá Nýfundnalandi
á leið til Evrópu og innflutningsvara
í hinum.
„Þetta gerist sem betur fer mjög
sjaldan og eru mörg árs síðan við
höfum lent í að missa gám útbyrð-
is,“ sagði Þórður. „En þetta gerist
um hávetur á slæmu hafsvæði fyrir
sunnan Grænland og minnir mann á
hvar við búum.“
Morgunblaðið/Björn Blöndal
Við komu Reykjafoss til
Keflavíkur á Þorláksmessu, var
reynt að hagræða vörum í gám-
um, sem farið höfðu á hliðina
þegar skipið fékk á sig brotsjó
suð-vestur af landinu en þá féllu
sjö gámar útbyrðis.