Morgunblaðið - 03.12.1989, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ VELVAKANDI
SÚNNUDA'
m
DÉSEMBER 1989
C 45
Moi^unblaðið/Sverrir
Skúli Johnsen borgarlæknir sprautar langförul í heilsuverndarstöð-
inni í Reykjavík.
ferðalög. „Ef við tökum land eins
og Tæland þar sem er mikil fátækt
og hættulegir sjúkdómar er rétt að
láta bólusetja sig við taugaveiki,
auk kóleru og mýgulusóttar. Einnig
þarf fólk að kanna hvort það hafi
verið bólusett við mænusótt, taka
gammaglobulin, mótefni við lifrar-
bólgu, og eiga malaríutöflur. í Suð-
ur-Ameríku er engin kólera en á
hinn bóginn mýgulusótt." ■
Um alnæmishættuna segir Skúli
að lítið sé í sjálfu sér hægt að gera
í því máli annað en segja fólki að
haga sér ekki eins og bavíanar í
kynferðismálum. Margir hugsi
vafalaust með sér að „þeir hljóti
að sleppa“ og taki þetta ekki alvar-
lega. Hann minnir á að þar til fyrir
skömmu hafi verið talið að Tæland
og önnur Austur-Asíulönd væru að
mestu laus við alnæmi. Nú hafi
komið í ljós að málið hafi einfald-
lega ekkert verið rannsakað og fyr-
ir einu eða tveim árum hafí verið
staðfest að tíðni alnæmissmits hjá
vændiskonum í Bangkok í Tælandi
sé einhver sú hæsta í heimi. Skúli
segir yfírvöld í Iöndunum ekki flíka
svona niðurstöðum til að hræða
ekki ferðamenn; ferðaþjónustan sé
dijúg tekjulind. Þess vegna yrði
alltaf að gera ráð fyrir því að í fá-
tækum löndum, sem væru að
hyggja upp ferðaþjónustu, væri
ástandið verra en skýrslur og aðrar
upplýsingar bentu til.
„Mér fínnst að íslenskar ferða-
skrifstofur hafi ekki allar sýnt
nægilega ábyrgðartilfinningu í því
að láta viðskiptavini sína vita um
það sem þarf að varast þegar ferð-
in er undirbúin, útskýra sjúkdóma-
hættuna. Mér sýnist að það sé ein-
hver tilhneiging hjá þeim til að vera
ekki að ónáða fólk með svona lög-
uðu,“ segir Skúli. Að sögn hans er
algengt að 70 - 80% ferðalanga frá
Norður-Evrópu veikist í hópferðum
til Suður-Evrópu. Oftast sé þettá
væg matareitrun og ýmsir kvillar
vegna of mikillar sólar, of lítils
svefns og of mikils áfengis. Eitt
sinn hafi verið gerð rannsókn á um
200 Islendingum sem farið hefðu
til Spánar og komið í ljós að um
30% þeirra höfðu veikst.
Krossfar-
ar páfans
Til Velvakanda.
Hr. Jan Habets. Ég hef undan-
farið fylgst með skrifum yðar hér
í Velvakanda sem fjalla í stórum
dráttum um kristileg viðhorf, og
er ekki oft sem trúmál og skoðanir
um þau birtast í fjölmiðlum. Það
eru nokkur atriði í þessum skrifum
sem hafa framkallað hjá mér þó
nokkuð hugarangur sem ég bið
yður að greiða úr.
Það fyrsta er „aríanismi", þér
segið í blaðagrein: „Þar má einkum
og sér í lagi nefna hina löngu bar-
áttu kirkjunnar fyrir hreinni kenn-
ingu og gegn villu kenningu, sem
dæmi má nefna hina löngu og erf-
iðu baráttu gegn aríanisma, sem
snerist um guðdóm Jesúm Krists."
Því spyr ég: 1. Hvað er hrein kenn-
ing? 2. Hvað er villu kenning? 3.
Hver er guðdómur Jesú Krists? 4.
Hvað er aríanismi?
Það annað er: Hvað hafa páfinn
í Róm og kaþólska kirkjan á móti
kenningum islam, það er að segja
kenningum Múhameðs? Voru þeir
ekki af sama sauðahúsinu Jesús
Kristur og Múhameð? Voru þeir
ekki að boða sömu mótmælin gegn
Gamla testamentinu eins og það
birtist okkur í kenningum kaþólsku
kirkjunnar í Gamla testamentinu
enn þann dag í dag?
Það þriðja er: Örlög krossfara
páfans í Róm, eftir að hafa þjónað
páfanum í Róm í allar þessar aldir.
Ég spyr: Af hveiju lét páfinn í
Róm og kaþólska kirkjan myrða
krossfarana í nafni kaþólsku kirkj-
unnar? Útrýmingunni lauk í kring-
um árið 1321. Morðin voru vægast
sagt hrottafengin. Voru krossfar-
amir myrtir í nafni Jesúsm Krists
og Nýja testamentisins eða fóru
krossfaramir í nafni kenninga og
boðorða Gamla testamentis gyðinga
og Jiinnar kaþólsku kirkju?
Ég bið yður séra Jan Habets að
losa mig út úr þessu mikla hugar-
angri við fyrsta tækifæri og tala
máli páfans í Róm og kaþólsku
kirkjunnar.
Guðbrandur Jónsson
Aftiemum þrælasöluna
Til Velvakanda.
*
ISædýrasafninu í Hafnarfirði em
nú geymdir fjórir nýveiddir
þrælar af háhyrningakyni. Þetta
em þijár komungar telpur og einn
drengur. Allt saman börn innan
við 10 ára aldur að því sagt er.
Og það er búið að selja þessi böm
til Sea World-auðhringsins í
skemmtanaiðnaðinum.
Þetta er orðin árleg þrælasala
af hálfu furðufyrirtækisins
FAUNA, sem hefur aðsetur á
Fræðsluskrifstofu Reykjanesum-
dæmis í Hafnarfírði. Yfirumsjónar-
maður þrælasölufyrirtækisins
vinnur þar og gegnir starfi
fræðslustjóra Reykjanessins. Und-
arlegt, er það ekki? — Nei. Sorg-
legt miklu frekar. Sorglegt vegna
þess að enn nú í lok 20. aldarinnar
skuli þrælahald vera á dýmm á
Islandinu góða.
Það kostaði aldalanga baráttu
hér á landi að fá vistarbandinu
aflétt af vinnufólki í sveitunum.
Og tókst það ekki fyrr en í lok
síðustu aldar. í lagabókstafnum
stóð það samt að meginstofni til
fram á þessa öld. Vistarbandið var
faguryrði um hlut Iíkan þrælahald-
inu ljóta.
Allur þorri íslendinga var öldum
saman ýmist vinnufólk í ánauðugu
vistarbandi án barna og án ásta
við nokkurn maka (a.m.k. var allt
slíkt mjög fágætt og þurfti að fara
mjög leynt), eða hreinlega ómagar
á sveitinni sem höfðu enn minni
rétt en vistarbandið bauð uppá.
Við emm ekki komin lengra í þró-
un mannúðarinnar en að við bjóð-
um hinum dýmnum ennþá upp á
þessa sömu kosti. í þessu dæmi
hér eru það háhymingamir.
Meðalaldur háhyminga í náttúr-
unni er um 60 til 80 ár við eðlileg-
ar aðstæður. Meðalaldur veiddra
háhyrninga í heiminum sl. áratug
er að meðaltali um 5 ár ólifuð,
eftir að þau hafa verið fönguð.
Þetta er að vísu nokkuð skökk
mynd af dæminu því alltaf drepast
nokkur dýr við veiðarnar sjálfar
og flutningana, svo það dregur
þessa tölu svona ógnarlágt niður.
Því er því líklega heiðarlegra
ýtmstu krafna vegna að segja að
meðalaldur háhyminga eftir að
þeir hafa verið veiddir og fluttir
um hnöttinn þveran og endilangan
sé um 12 til 16 árí þessum ógeð-
felldu „dýragörðum“, sem em í
reynd ekkert annað en hátækniv-
ædd fangelsi með sýndaraðstöðu
fyrir aðkomugesti. Þetta er samt
sorglega lágur lífaldur þegar tekið
er mið af hversu langlíf þessi
greindu dýr verða í sínu fijálsa og
náttúrulega umhverfi.
Fólk er stundum fangelsað fyrir
slæm brot sem það hefur framið
að mati meirihlutans í hveiju landi.
En hvað hafa þessi dýr gert af
sér? Það hefur aldrei fengist svar
við því. Eða líklega hefur aldrei
verið gerð tæmandi tilraun til að
svara því. Ef til vill hugsa margir
svo vegna þess að það þarf ekki
að svara því að mati vanans. Þetta
er bara svo sjálfsagt. Búið mál.
eða hvað? Hlýðum á nokkur svör:
„Þetta hefur alltaf verið svona
Magnús minn. Vertu nú ekki að
þrasa yfir svona smámunum.
Snúðu þér heldur til dæmis að
menguninni. Því ættuð þið nátt-
úmvinirnir frekar að einbeita ykk-
ur að. Það væri miklu nær. Þá
skyldi ég styðja ykkur heils hug-
ar.“ Svona eru svörin þegar maður
minnist á saklausu börnin sem
geymd eru í hvalalauginni hjá
þessu FAUNA-furðúfyrirtæki í
Hafnarfirðinum, — bíða eftir
„kaupendum“ sínum þar.
Þessa ungviðis bíður síðan ekk-
ert annað en bráður dauði á tán-
ingsámm þeirra í lengsta falli, eft-
ir að hafa dansað og stokkið eftir
flautumerkjum og handabending-
um „temjara" sinna fyrir „gest-
ina“. Ef Guð lofar þeim þá að lifa
svo lengi við þessar ömurlegu að-
stæður. Dauða sem kannski ætti
að koma sem allra fyrst úr því að
frelsi þeirra fæst aldrei í þessu lífi.
Afplánunardómurinn er endalaus.
Eigum við ekki annars að færa
okkur ögn nær mannúðarþjóðfé-
laginu og leggja þessa þrælasölu
niður og sleppa börnunum sem
gráta núna daglega í hvalasund-
lauginni í 8ædýrasafninu? Ég segi
já. Hvað segir samviska þín?
Magnús H. Skarphéðinsson
DJASSTÓNLEIKAR SUNNUDAGSKVÖLD KL. 21.30
Hljómsveit
Kristján Magnússonar
Þorleifur Gíslason, saxófon, Tómas R. Einarsson, bassi,
Guðmundur R. Einarsson, eldra trommusett.
Beslur kvöldsins: Árni Scheving, vibrafönn
Heiti potturinn
Fischersundi
IRSKT KVOLDI
Óþerukjallaranum
Stór noid
ásamt írsku snillingunum
Frankie Gavin á fidlu
og
Töny MacMahon áharmoniku. '
Einstakt tækifæri.
Aðeins þetta eina kvöld.
KVIKMYNDALEIKUR
Ég er að leita að ungu fólki í stóran framhaldsmyndaflokk fyrir sjónvarp og bíó
sem gerist á 10. öld og ber nafnið „Hvíti víkingurinn".
A) Stúlku, sem getur leikið 15-16 ára höfðingjadóttur. Samkvæmt handriti
er höfðingjadóttirin^jálfstæð, viljasterk og töfrandi falleg. Með orðinu fal-
leg er átt við persónutöfra.
Sú stúlka, sem leikur hlutverkið, verður að vera ung, á aldrinum 15—19
ára. Hún þarf að hafa brennandi áhuga á kvikmyndaleik, búa yfir viljastyrk
og óbifandi sjálfstrú.
B) Tveimur ungum mönnum, 15 og 17 ára, sem eiga að leika hálfbræður.
Bræðumir eru ólíkir, en báðir afgerandi einstaklingar og sterkir pærsónuleik-
ar. Sömu kröfur um áhuga og viljastyrk eru gerðar til þeirra, sem sækja um
hlutverk bræðranna.
C) í „Hvíta víkingnum“ eru ýmis, bæði minni og stærri, hlutverk fyrir fólk á
sama aldri.
Þau, sem hafa brennandi áhuga á að spreyta sig á þessu verkefni og langar til
að taka þátt í mjög erfiðu og krefjandi ævintýri, sendi mynd ásamt persónulegum
upplýsingum um hvaða hlutverki viðkomandi sækist eftir og hvers vegna.
Allt ungt fólk á áðumefndum aldri kemur til greina, en hvers konar reynsla af
leiklist eða öðru öguðu listnámi, t.d. hljóðfæraleik, dansi eða söng, mun koma
að góðum notum.
Æfingar hefjast i mars, en upptaka snemma í vor og lýkur síðla næsta haust.
Góð laun í boði.
Umsóknir sendist á auglýsingadeild Mbl. íyrir 12. desember 1989 merktar:
„Hvíti víkingurinn — 6300M Umsækjendur verða að útbúa umsókn sína sjálfir.
Hrafn Gunnlaugsson.